سید محمدصادق روحانی

با محمد صادقی تهرانی اشتباه نشود.

سید صادق روحانی

شناسنامه
نام کامل	سید محمدصادق حسینی روحانی
تاریخ تولد	۱۳۰۵ خورشیدی (۸۹ سال)
زادگاه	قم ایران
محل تحصیل	نجف
محل زندگی	قم
اطلاعات علمی
وبگاه رسمی	http://www.rohani.ir

سید محمدصادق حسینی روحانی (زادهٔ ۱۳۰۵ در قم) از مراجع تقلید شیعه است. او هم‌اینک در شهر قم سکونت دارد.

خانواده

سید محمدصادق حسینی روحانی در محرم سال ۱۳۴۵ قمری (برابر با ۱۳۰۵ خورشیدی، و تابستان ۱۹۲۶ میلادی) در شهر قم زاده شد.

پدرش سید محمود روحانی قمی از اساتید صاحب‌نام حوزهٔ علمیه قم است که در سال ۱۳۰۷ (هـ. ق) در قم به‌دنیا آمد. مادر محمدصادق روحانی، از سادات حسنی و فرزند سید احمد طباطبایی قمی است که وی سالیان متمادی در صحن معصومه اقامه نماز جماعت داشت.

سید محمود روحانی قمی در سال ۱۳۳۰(هـ. ق) وارد نجف شد تا از درس سید ابوالحسن اصفهانی و میرزای نائینی استفاده کند. مدتی در مشهد از شاگردان حسین طباطبایی قمی بود. بعد از آن به حوزهٔ علمیه قم آمد. برخی معتقدند که با تلاش وی عبدالکریم حائری به قم آمد و تدریس علوم حوزوی را شروع کرد و او را از شاگردان خاص و مورد توجه عبدالکریم حائری می‌دانند.

سید محمود روحانی قمی در ۱۸ شعبان ۱۳۸۱ (هـ. ق) بعد از یک بیماری طولانی درگذشت. با پخش خبر فوت ایشان، شهرستان قم، بازار، درس‌ها و اداره‌ها تعطیل گردید. پس از اقامهٔ نماز میت توسط فرزندشان سید محمدصادق روحانی، در مسجد بالای مقبرهٔ معصومه به خاک سپرده شد.

سید صادق روحانی بعد از فوت پدرش سال‌ها در مسجد ضمن اقامهٔ نماز جماعت، پاسخگوی مسائل شرعی و رسیدگی به امور مردم بود. دعوت و تلاش برای ورود حائری به قم، زمینه‌سازی برای تدریس وی و همکاری، همفکری و یاری جهت تأسیس حوزهٔ علمیه قم و... را از اقدامات وی نام می‌برند.

سیدکاظم روحانی فرزند محمدصادق روحانی همسر نفیسه اشراقی نوهٔ دختریروح‌الله خمینی بوده است که طبق گفته بیت اشراقی در ابان ۱۳۷۴ از همدیگر جدا شدند.

تحصیلات و تدریس

وی دروس پایهٔ ادبیات عرب را در قم نزد پدرش فراگرفت. سپس در سال ۱۳۵۵ (هـ. ق) در سن ۱۰ سالگی به همراه برادربزرگترش برای استفاده از اساتید بزرگ و نام‌آور حوزهٔ علمیه نجف، راهی نجف شد و دورهٔ چند سالهٔ دروس «سطح» را در مدت یک سال به اتمام رساند و به امتحان و توصیهٔ آیت‌الله خویی در سن ۱۱ سالگی وارد درس خارج فقه و اصول شد. روحانی پس از مدت کوتاهی که در دروس آیت‌الله خویی شرکت کرد، با خواندن دروس اصول و فقه، آنان را برای عده‌ای از طلاب و علاقه‌مندان به دروس حوزوی، تدریس می‌کرد. او در اواخر سال ۱۳۲۹ (هـ. ش) وارد قم شد و در اوایل سال ۱۳۳۰ (هـ. ش) به تدریس دروس خارج فقه و اصول در صحن مطهر معصومه پرداخت. بیش از نیم قرن است که او به تدریس علوم شیعه می‌پردازد.

مرجعیت

بعد از ورودش از حوزه علمیه نجف و شروع به تدریس درس خارج فقه و اصول و با توجه به نگارش کتاب عظیم فقه‌الصادق بعد از مرگ سید حسین طباطبایی بروجردی به پیشنهاد مدرسین، رسالهٔ عملیه‌اش منتشر شد. طبق آنچه در کتابخانه ملی ایران موجود است، اولین چاپ رسالهٔ توضیح‌المسائل او مربوط به سال ۱۳۴۰(هـ. ش) است. در حوزویان معروف است که دو بار سید حسین طباطبایی بروجردی در درس خارجش از کتاب فقه الصادق نقل قول کرده است.

اساتید

وی به دلیل علاقهٔ فراوانش، هر روز در چندین درس مراجع حوزهٔ علمیه شرکت می‌کرد. عمدهٔ اساتید او عبارت‌اند از:

۱- کاظم شیرازی (۱۲۹۰ -۱۳۶۷)

۲- محمدحسین غروی اصفهانی (ت ۱۳۶۱)

۳- آقا ضیاءالدین عراقی

۴- سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۸۴ - ۱۳۶۵)

۵- محمدرضا آل یاسین

۶- سید ابوالقاسم خویی (۱۳۱۷ - ۱۴۱۳)

۷- سید محمدحسین طباطبایی بروجردی (۱۲۹۲ - ۱۳۸۰)

حصر خانگی

او در سال ۱۳۶۴ به نحوهٔ تعیین حسینعلی منتظری به‌عنوان قائم مقام رهبری توسط مجلس خبرگان رهبری اعتراض کرد و به همین دلیل ۱۵ سال در حبس خانگی در قم به سر برد. در مقابل، حسینعلی منتظری در پاسخ به سؤالات فرزندش سعید در سال ۱۳۸۵ که پس از درگذشتش و در سال ۱۳۹۰ منتشر گردید انتساب این مسئله به خودش را اکیداً رد می‌کند و بیان می‌کند که موافق این کار نبوده‌است.

برخی نظرات

متن پاسخ آیت الله روحانی در رابطه با آزار حیوانات: در کتاب فقه الصادق ج(۳۳) ص ۴۹۰ فصلی را عنوان کرده‌ایم تبعالروایات مرویه از ائمه اطهار سلام الله علیهم اولین مطلب نفقه حیوان مملوک بر صاحبش واجب است و حیوان اگر رها شود خودش نفقه را پیدا می‌کند در صورتیکه کافی نباشد بر مالکش واجب است حتی زنبور عسل که بمقتضای روایات باید مقداری از عسل در محل باقی بگذارند برای تغذیه آنها در روایات نبوی روایتی است از رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود در آتش جهنم دیدم یک گربه‌ای را که به صاحبش حمله می‌کند و او را چنگ می‌زند گفتند این گربه در خانه او بوده طعام به او نداده گرسنه مانده است و رها هم نمی کرده است آن را تا از جای دیگر خوراک تهیه کند. باز فرموده است پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله برای دابه [جنبنده، ستور] بر صاحبش حقوقی است هروقت از او پیاده شد ابتدا علف به او بدهد و آب به او نشان دهد تا بیاشامد و با تازیانه به صورت آن نزند و حدی فوق طاقت به آن تحمیل [نکند] و روایات خیلی زیاد است که مستفاد از آنها است که به هر عنوان (سیرک) یا غیر آن اذیت آنها و کشتنشان جایز نیست و کوتاهی در خوراک آنها از محرمات مسلم است و چنانچه مایل به بیشتر باشید به فقه الصادق رجوع کنید.

او عقیده دارد که از مرجع تقلید فوت شده نمی‌توان تقلید کرد. بدین معنا که با فوت یک مرجع تقلید، مقلدین آن مرجع باید به یک مرجع تقلید اعلم آن‌زمان مراجعه و در مسائل شرعی از او تقلید کنند.

وی در رابطه با ازدواج «دختر باکره» اجازه و اذن پدر را شرط نمی‌دانند و معتقد است که دختر «بالغه و رشیده» می‌تواند بدون اذن پدر ازدواج دائم یا موقت داشته باشد.

همچنین در خصوص لطمه زدن به صورت، خود را مجروح كردن و قمه زدن در عزاداری محرم، وی آن را جائز و مستحسن دانسته است.

تألیفات

از تألیفات روحانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱ __ فقه الصادق (به‌زبان عربی)/ در ۴۱ جلد و بیش از ۲۰ هزار صفحه

۲ _ زبدة الاصول (به‌زبان عربی) / در ۶ جلد

۳ _ منهاج الفقاهه (به‌زبان عربی) / در ۶ جلد

۴ _ المسائل المستحدثه (به‌زبان عربی)

۵ _ تعلیق بر منهاج الصالحین (به‌زبان عربی) _ در ۳ جلد

۶ _ تعلیق بر عروة الوثقی (به‌زبان عربی) _ در ۲ جلد

۷ _ تعلیق بر وسیلة النجاة (به‌زبان عربی) _ در ۲ جلد

۸ _ رساله در لباس مشکوک (به‌زبان عربی)

۹ _ رساله در قاعده لاضرر (به‌زبان عربی)

۱۰ _ الجبر و الاختیار (به‌زبان عربی)

۱۱ _ رساله در قرعه (به‌زبان عربی)

۱۲ _ مناسک الحج (به‌زبان عربی)

۱۳ _ المسائل المنتخبه (به‌زبان عربی)

۱۴ _ رساله در فروع العلم الاجمالی (به‌زبان عربی)

۱۵ _ الاجتهاد و التقلید (به‌زبان عربی)

۱۶ _ القواعد الثلاثه (به‌زبان عربی)

۱۷ _ «شرح مناسک الحج و العمره» (به‌زبان عربی)

۱۸ _ «اجوبه المسایل الاعتقادیه» (به‌زبان عربی) _ در ۲ جلد

۱۹ _ اللقاء الخاص (به‌زبان عربی) _ استفتایات

۲۰ _ رساله توضیح المسائل (به‌زبان فارسی و اردو)

۲۱ _ تحقیقی در مورد جبر و اختیار (به‌زبان فارسی)

۲۲ _ نظام حکومت در اسلام (به‌زبان فارسی و ترکی و اردو)

۲۳ _ مناسک حج (به‌زبان فارسی)

۲۴ _ منتخب احکام (به‌زبان فارسی)

۲۵ _ استفتائات قوه قضائیه و مؤسسه حقوقی وکلای بین‌الملل (به‌زبان فارسی)

۲۶ _ احکام فقهی مسائل روز (به‌زبان فارسی)

۲۷ _ استفتائات (پرسش و پاسخ‌های مسائل شرعی) (به‌زبان فارسی) / تاکنون در ۸ جلد منتشر شده

۲۸ _ الف سؤال و جواب (به‌زبان عربی)

۲۹ _ اجوبه المسایل / به‌زبان عربی _ در ۲ جلد

۳۰ _ التقلید و العقاید / به‌زبان عربی

۳۱ _ الطهاره / به‌زبان عربی

۳۲ _ فضایل و مصایب حضرت زهرا / به‌زبان فارسی و عربی

۳۳ _ فضایل و مصایب حضرت زهرا / به‌زبان انگلیسی

۳۴ _ امام زمان از ولادت تا ظهور / به‌زبان فارسی

۳۵ _ عاشورا و قیام امام حسین / به‌زبان فارسی و انگلیسی

۳۶ _ خاتم پیامبران و امیرمومنان و مقام معصومین / به‌زبان فارسی

۳۷ _ امر به معروف و نهی از منکر / به‌زبان فارسی

۳۸ _ راه سعادت / به‌زبان فارسی

۳۹ _ قربان الشهاده / به‌زبان عربی

۴۰ _ فقه الاجتهاد و التقلید / به‌زبان عربی

۴۱ _ استفتایات قضایی _ پاسخ به ۶۰۰ سوال حقوقی و جرایی / به‌زبان فارسی

پیوند به بیرون

• وب‌گاه رسمی
• وب‌گاه دفتر استفتائات فارسی