نقده
| نقده سولدوز |
|
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان غربی |
| شهرستان | نقده |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) قدیمی | سولدوز[۱] |
| مردم | |
| جمعیت | ۷۵٬۵۵۰ نفر در سال ۱۳۹۰[۲] |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۱۲۹۹ متر[۵] |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مختار فتحی پور |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۴۴۳۵[۶] |
| وبگاه | فرمانداری نقده |
نَقَده یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان غربی و مرکز شهرستان نقده است. این شهر در ۹۵ کیلومتری جنوب‌شرق ارومیه واقع شده‌است.[۷] تا سال ۱۳۴۶ شمسی شهر و شهرستان نقده با نام سلدوز شناخته می‌شد که در این سال طی مصوبه‌ای نام این شهر و شهرستان به نقده تغییر یافت[۸]
ظرف شراب متعلق به حدود ۴٬۵۰۰ سال پیش از میلاد در تپه حاجی فیروز نقده به عنوان نخستین وسیله شراب سازی موجود در دوران نوسنگی کشف گردید.[۹]
وجه تسمیه[ویرایش]
مینورسکی در دائرةالمعارف اسلامی زیر کلمه سولدوز آورده که ناحیه سولدوز را غازان خان در سال ۷۰۳ ه. ق به امیر چوپان سولدوز داده است و بر این اساس به نظر وجه تسمیه سولدوز از نام امیرچوپان سولدوز گرفته شده است.[۱۰]
وجه تسمیه‌های مختلف نگاشته‌شده برای نقده:[۱]
- نغده: از زیورآلات زنان قره‌پاپاق.
- نغادای: نام حاکم مغول منطقه.
- نقی‌ده: آبادی نقی (نقی‌خان بوزچلو: مالک اصلی شهر در دوران قاجار و پهلوی).
- سولدوز: نام حاکم مغول منطقه.
- سولی‌دوز: این اصطلاح در زبان ترکی آذربایجانی به دشت‌های هموار و پرآب اطلاق می‌شود.[۱۱]
مردم[ویرایش]
دشت نقده در طول تاریخ محل زندگی اقوام مختلف از جمله آشوری‌ها،کردها،مانناها،ترک‌ها بوده است. در زمان حکومت فتحعلی‌شاه قاجار و در سال ۱۲۴۵ هجری، ایل قره‌پاپاق از منطقهٔ قفقاز به این منطقه مهاجرت کرده، ساکن دشت نقده شده و به کشاورزی و دامداری در این منطقهٔ حاصل‌خیز مشغول شده‌است.[۱۲]
از تا قبل از نسل‌کشی آشوریان و در حدود سال‌های ۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ ،۵۹۸ آشوری در مجموع ۱۰۸ خانوار در نقده زندگی می‌کردند.[۱۳]در سال ۱۸۸۱ نقده ۶۰ خانوار یهودی داشت که حدوداً ۳۶۰ نفر می‌شدند. تا سال ۱۹۰۱ جمعیت آنان به ۸۰۰ تن افزایش پیدا کرد که بعدها همه آنان به اسرائیل مهاجرت کردند.[۱۴]براساس یک طرح آمارگیری که در دههٔ ۱۳۵۰ خورشیدی در نقده صورت گرفت، از مجموع جمعیت آن زمان شهر، ۱۲٬۰۰۰ نفر را ترک‌های آذربایجانی شیعه و ۸٬۰۰۰ نفر را کردهای سنی تشکیل می‌دادند.[۴]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «مشخصات شهرستان». وبگاه فرمانداری نقده. بازبینی‌شده در ۲۱ آگوست ۲۰۱۲.
- ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲.
- ↑ McDowall, David. 1996. A modern history of the Kurds. London: I.B. Tauris, p.269
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ جلایی‌پور، حمیدرضا، دولت پنهان، بررسی جامعه‌شناختی عوامل تهدیدکننده جنبش اصلاحات (۱۳۷۹ ـ ۱۳۷۸)، تهران: نشر طرح نو: ۱۳۸۳، ص۲۲۸.
- ↑ مختصات و ارتفاع
- ↑ پیش‌شماره
- ↑ اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه گیتاشناسی، ۱۳۸۳.
- ↑ آذربایجان غربی در آینه تقسیمات کشوری جمهوری اسلامی ایران - محمد رضا قلی زاد - با همکاری استانداری آذربایجان غربی - انتشارات حسام الدین چلبی - 1391 - صفحه 31
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
- ↑ فرهنگ عامه ایل قره پاپاق - یوسف قهرمانپور - یاز - 1385 صفحه 44
- ↑ دانشنامه اسلام
- ↑ «تاریخچهٔ شهرستان». وبگاه فرمانداری نقده. بازبینی‌شده در ۲۱ آگوست ۲۰۱۲.
- ↑ Familiar Faces in Unfamiliar Places
- ↑ The Jews of Iran in the Nineteenth Century
