نافرمانی‌های مدنی در ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸

پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ در ایران که به روی کار آمدن دوبارهٔ محمود احمدی‌نژاد انجامید، معترضان به این انتخابات دست به ابراز مخالفت از طریق نافرمانی‌های مدنی زدند. صدور بیانیه‌های اعتراضی، عدم‌همکاری در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، نوشتن شعار در معابر و روی اسکناس‌ها و شعارهای شبانه از جملهٔ این نافرمانی‌ها بود.

§تحریم تلویزیون

تحریم تلویزیون دولتی ایران (صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران) در دو بعد انجام شد: ۱- نگاه نکردن برنامه‌ها و اخبار تلویزیون دولتی ۲- تحریم و نخریدن کالاهای تبلیغ شده در تلویزیون دولتی.

§تحریم پیامک

پس از قطع چند هفته‌ای پیامک(به انگلیسی: SMS) توسط مخابرات، کاربران تلفن همراه استفاده از پیامک را به مدت یک ماه یا بیشتر تحریم نمودند

§استفاده از وسایل برقی پرمصرف در ساعات اوج مصرف

در این طرح معترضان از یکدیگر خواسته‌بودند سر یک ساعت مشخص بیشترین استفاده را از لحاظ مصرف برق داشته‌باشند. این عمل واکنش‌هایی را درپی داشت. روزنامه‌های حامی دولت این عمل را کار «طراحان خارجی آشوبهای اخیر» دانستند. اما در نهایت انجام این کار باعث خاموشی‌های گسترده در اکثر نقاط کشور شد. پیش‌تر وزیر نیرو طی واکنشی نسبت به این عمل گفته بود که با نصب خازن در شبکه پیش بینی‌های لازم برای تنظیم ولتاژ و فرکانس شده بوده است و علاوه براین همیشه چند هزار مگاوات برق رزرو در شبکه وجود دارد.

§شعار نویسی بر روی اسکناس

با توجه به اعمال محدودیت‌های شدید برای انجام هر نوع تحرک اعتراضی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸، شعار نویسی بر روی اسکناس به عنوان یکی از روش‌های مبارزه بدون خشونت از سوی معترضین پیگیری شده و به عنوان رسانه‌ای جدید مورد استفاده قرار گرفته‌است.این حرکت واکنش برخی مقامات را نیز برانگیخته‌است، برای مثال مرتضی طلایی رییس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران این حرکات را منافقانه و تحت تاثیر شبکه‌های ماهواره‌ای توصیف کرد و از بانک مرکزی خواست تا این اسکناس‌ها را از چرخه پولی کشور حذف کند. همچنین برخی نمایندگان اصولگرای مجلس نیز چنین درخواست‌هایی را مطرح کرده‌اند.

§کمپین اس ام اس میلیونی

ازساعت ۸ صبح ۱۴ دی پیامک‌های مردمی درتلفن‌های همراه جهت شرکت در برنامه نود راه اندازی وگسترش پیدا کرد. متن این پیام‌ها به این شرح بود: «با شرکت دراس ام اس برنامه نود وانتخاب آخرین گزینه، اتحاد میلیونی سبزها را اعلام می‌کنیم.»

به این ترتیب وبا ارسال پیام کوتاه به سراسر ایران، برخورد نیروهای دولتی آغاز شد وازبعدازظهر دیروز پاسخ‌های تردید برانگیزی درگوشی‌های همراه قرارگرفت که به نقل ازپایگاه خصوصی میرحسین موسوی به دست داشتن سپاه واطلاعات درترغیب مردم برای فرستادن اس ام اس و شناسایی آنها اشاره شده بود: «فیس بوک آقای میرحسن موسوی ـ برنامه پیامک امشب دسیسه تلویزیون واطلاعات سپاه است، فریب نخورید، کنسل.»

با نزدیک شدن به ساعت پخش برنامه «نود» هیجان دوشنبه شب‌های شبکه سه به اوج خود رسید تا موافق ومخالف حکومت جمهوری اسلامی ایران تماشاگربرنامه‌ای باشندکه «عادل فردوسی پور» به عنوان مجری وتهیه کننده آن، پربیننده‌ترین برنامه سال‌های اخیر تلویزیون را به روی آنتن می‌برد.

فردوسی پور که خوداز حامیان میرحسین موسوی درانتخابات ریاست جمهوری به شمار می‌رفت وبرنامه اش به همین دلیل تا مدت‌ها توقیف و پخش مجدد آن با تردیدهای زیادی رو به رو شده بود، باردیگر ودرآزمایشی حساس به جعبه‌های جادویی منازل ایرانیان آمد وبا اعلام گزینه‌های مسابقه خود، فراخوان ارسال پیام‌های کوتاه رامعرفی کرد. اعلام فردوسی پور از گزینه‌های مسابقه پیام کوتاه در سه مورد بود. ۱. ضعف مدیریت فوتبال. ۲. ضعف کادرفنی ومربیان. ۳. افت وخداحافظی نسل طلایی بازیکنان. اما ده دقیقه پس از پخش برنامه وتا لحظه تهیه این گزارش اولین آمارهای برنامه نود استقبال دو میلیون نفری مردم از گزینه سبز با رقم۸۰ درصدی رانشان می‌داد. به این ترتیب بود که مدیران سیمای جمهوری اسلامی بدون داشتن امکان قطع برنامه، به پخش آگهی‌های مکرر روی آوردند و حامیان جنبش سبز، بار دیگر حیرت همگان را برانگیختند.

این انتخاب عجیب مردم که فارس را هم به شگفتی وا داشت و سبب شد تا جهان نیوز در مطلبی طنز از تقلب وسیع در مسابقه پیامکی ۹۰، سخن به میان آورد در پایان نتیجه به این شرح بود که۷۵درصد از یک میلیون و هشتصد هزار نفری شرکت کننده درنظرسنجی، گزینه آخر را انتخاب کردند. گزینه‌ای که به نظر نمی‌رسید خیلی ورزشی باشد!

نتیجه نظرسنجی برنامه نود، خیلی‌ها را شوکه کرد به حدی که در هر نیم ساعت بیش از ۵۰۰ هزار پیامک دریافت می‌شد و اگر زمان برنامه با فشار کاهش نمی‌یافت و تا ساعت ۲ بامداد باقی می‌ماند رکورد ۳ میلیون پیامک قبلی این برنامه را نیز می‌شکست.

ولی با این وجود برخی رسانه‌ها با واکنش‌های عصبی و تند به پرخاش‌های رسانه‌ای جالبی دست زده‌اند تا ضمن متهم کردن فردوسی پور و برنامه وی بهانه‌ای برای مخدوش کردن نتیجه عجیب این نظرسنجی داشته باشند.

به گزارش روزنامه «جهان ورزش» این برنامه البته با چند دقیقه تاخیر آغاز شد و عادل فردوسی پور، تهیه کننده و مجری ۹۰ دلیل آن را طول کشیدن سریال شبکه ۳ اعلام کرد. نود اما در ساعت ۱:۲۵ دقیقه بامداد امروز به پایان رسید. در حالی که قرار بود ۳ ساعت طول بکشد و بعد از ساعت ۲ بامداد تمام شود. فردوسی پور حتی حدود ساعت ۰۰:۳۰ دقیقه بامداد اعلام کرد «۱ ساعت و نیم دیگر در خدمت دکتر دادکان خواهیم بود» و در خلال صحبت‌هایش بارها گفت «امیدواریم فرصت کافی داشته باشیم و دوستان در تلاشند که زمان برنامه را اضافه کنند.» دست آخر هم بخشی از صحبت‌های علی کفاشیان، رییس فدراسیون فوتبال، مسابقات لیگ یک و یکی، دو برنامه دیگر را پخش نکرد و ضمن عذرخواهی گفت:«به دلیل فشرده شدن برنامه فرصت نشد سایر بخش‌ها را پخش کنیم.» او به فشرده شدن برنامه اشاره کرد نه طولانی شدن صحبت‌های دادکان.

از طرفی دومین باری که نود آمار اس ام اس‌های ارسالی را پخش کرد نشان می‌داد ۱۰۴۲۸۸۱ نفر به گزینه ۳ رای دادند. این آمار حدود ساعت ۲۳:۴۰ دقیقه شب پخش شد که با توجه به گذشت تنها ۳۰ دقیقه از آغاز برنامه آماری فوق العاده می‌نمود. نه فقط تا آن موقع که تا دقایقی بعد ۷۷ درصد اس ام اس‌های ارسالی مربوط می‌شد به گزینه ۳. اما آخرین باری نود آمار اس ام اس‌ها را نشان داد ۱۱۳۰۱۵۴ نفر به گزینه ۳ رای داده بودند. یعنی با گذشت حدود یک ساعت و ۴۵ دقیقه از برنامه کمتر از ۹۰ هزار نفر به این گزینه رای دادند. نسبت اس ام اس‌های ارسالی به گزینه ۳ حتی ۲ درصد کاسته شده بود و آخرین آمار ۷۵ درصد برای گزینه ۳ را نشان می‌داد تا این شک به وجود آید که اس ام اس‌هایی که با مضمون ۳ به شماره ۲۰۰۰۹۰ ارسال می‌شدند اصلا شمرده نمی‌شدند. این‌ها فقط آمار و احتمالاتی است که در مورد برنامه دیشب وجود دارد و سند درستی در دسترس نیست. شاید هم انتقادهای محمد دادکان از محمد علی آبادی و کفاشیان باعث شد عده زیادی تصمیم بگیرند ضعف مدیران را دلیل اصلی افت فوتبال ایران بدانند و به گزینه یک رای بدهند. عادل فردوسی پور که این هفته برنامه اش با یک موضوع سیاسی دیگر نیز عجین شده بود و برای کاهش تنش‌ها سعی می‌کرد بحث فنی کند تا نتیجه گیری سیاسی از آن گرفته نشود و حتی رنگ سبز را نیز از نمودارهای پیامک‌های برنامه حذف کرده بود، با این وجود با واکنش مخاطبان خاصی روبرو شده که گزینه آخر نظرسنجی پیامک این برنامه را به منظور اعلام قدرت انتخاب کرده بودند. بعد از گذشت یک روز از برنامه طبق خبری غیر رسمی که توسط یکی از کارمندان ناشناس مخابرات اعلام شد آمار واقعی تعداد پیامک‌ها بیش از ۷ میلیون بوده‌است.