زرینشهر
این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
زرینشهر ریزی(لنجان) |
|
---|---|
کشور | ایران |
استان | اصفهان |
شهرستان | لنجان |
نام(های) دیگر | لنجان |
نام(های) قدیمی | ریز، قلعهٔ ریز |
سال شهرشدن | ۱۳۳۶ خورشیدی |
مردم | |
جمعیت | ۹۵۳۲۶ |
رشد جمعیت | بسیاربالا |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۱۲ کیلومتر مربع |
ارتفاع از سطح دریا | ۱۶۸۵ |
آبوهوا | |
میانگین دمای سالانه | ۱۴+ درجه سانتیگراد |
میانگین بارش سالانه | ۱۱۵ میلیمتر |
اطلاعات شهری | |
شهردار | مهندس جواد جمالی |
پیششماره تلفنی | 031 |
وبگاه | خبرگزاری و تحلیلی زرینا |
شناسهٔ ملی خودرو | ایران*ه۴۳، * ی۲۳*[۱] |
تابلوی خوشآمد به شهر | |
به زرین شهر خطه طلایی ایران خوش امدید | |
زَرینشَهر (ریز سابق) مرکز شهرستان لنجان و یکی از شهرهای جنوب غرب استان اصفهان در مرکز ایران است. جمعیت زرین شهر بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۱ خورشیدی حدود ۹۵۳۲۶ نفر است و جمعیت کل شهرستان حدود ۳۲۴۵۱۱ نفر میباشد.[۲]
زرین شهر سومین شهرمهم و پر جمعیت استان اصفهان است که در حوزهٔ کلان شهر اصفهان قرار دارد. این شهر قلب صنعت استان اصفهان نامگذاری شده است. زرین شهر، در ۳۲ کیلومتری اصفهان واقع شده و از آب و هوایی خشک با فصول نامنظم برخوردار است. میزان بارندگی در این شهر بطور متوسط سالیانه ۱۱۵ میلیمتر و متوسط درجه حرارت سالیانه ۱۴+ درجه سانتیگراد میباشد.[۳]
اماکن تاریخی این شهر عبارتند از: دبستان حافظ تاسیس ۱۳۱۰، مسجد جامع و مسجد صباحی که مربوط به سدهٔ پنجم هجری و حضور اسماعیلیان در این منطقه میباشد.[۴]
رودخانه زایندهرود از کنار آن عبور میکند. آب و هوای آن خنک و دلپذیر است، اما به دلیل مجاورت با کارخانههایی چون ذوب آهن اصفهان و صنایع دفاع آب و هوایش آلوده شدهاست.
آبشار شاهلولاک در نزدیکی این شهرستان واقع است و مسجد صباحی از جاذبههای گردشگری آن میباشد.
شهر زرین شهر به دلیل مجاورت با کارخانه ذوب آهن اصفهان مورد موج مهاجرت اقوام مختلف از سراسر ایران را موجب شده است و بیشتر آنها را قوم بختیاری تشکیل میدهد. سنتی ماندن برخی از محلهها، از جمله قهوهخانههای مجاور رودخانه جلوه خاصی را به این شهر داده است.
پارک ساحلی زرین شهر در حاشیه زایندهرود از مکانهای دیدنی آن است.[۵]
محتویات
کشاورزی[ویرایش]
از جمله محصولات مهم این منطقه برنج لنجان است که در زرین شهر و شهرهای اطراف کشت میشود. در بیشتر مناطق کشاورزی و شالیکاری (به زبان محلی: تولِکی) هنوز به صورت سنتی و با دست انجام میگیرد. از جمله مناطق مهم کشت برنج در زرین شهر میتوان به قروق، طوله شغالی و باغ آقا اشاره کرد[نیازمند منبع]. برنج چمگردان بهترین برنج در منطقه لنجان میباشد.
تاریخچه[ویرایش]
مرکز شهرستان لنجان به سبب مجاورت با زاینده رود در سال ۱۳۳۶ طبق مصوبه شورای شهر ریز، با الهام از نام کهن زرینرود به زرینشهر تغییر نام یافت. به گفتهٔ باستانشناسان، اشیاء کشف شده در تلههای باغ محمود، باغ دراز و تله کافر که در جنوب این شهر و در مجاورت مادی (جوی) کهن ریز قرار دارد، برآمده از دل معدودی از تپههای باستانی مسیر زاینده رود میباشد که از لحاظ تاریخی هم دوره با تمدن سیلک کاشان است.[۶]
از دیگر آثار تاریخی فرهنگی این منطقه میتوان به مسجد صباحی (منسوب به دوره فرقه اسماعیلیه) حمام صحرایی با کتیبه ۸۰۰ ساله، قلعه اعراب، پل شاه نشین و تالار کهن ریز، آسیابها، کبوتر خانهها و عصارخانه، حمامهای خزانهای، قلعههای دفاعی و مساجد گوناگون اشاره کرد که به جز مسجد رحیم خان (جامع) قلعه حسینآباد و باغ برجی شرق ریز، مربوط به دوره قاجار و حوزه علمیه قدیمی ریز کلیه آثار ذکر شده در هجوم صنعت و توسعه بی حساب همچون دیگر نمادهای تاریخی فرهنگی شهر از صفحه روزگار محو شده است.[۷]
مردم شناسی و جمعیت[ویرایش]
ساکنان زرین شهر از دیرباز لنجانی بودهاند که با مشروطیت و بعدها باتأسیس کارخانههای متعدد در این منطقه و سیل مهاجران برای اشتغال؛ گروههای بزرگی از طوایف بختیاری و خوزستانی به این خطه وارد شدند که بخش عمده آنان در زرین شهر سکونت دارند.[نیازمند منبع]
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان لنجان در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۲۶٫۷۵۶ نفر بودهاست. باتوجه به آمار سال ۱۳۹۱ رشد جشمگیری داشته جمیت شهرستان به۲۹۲۸۵۳نفررسیدهاست این آمار نشان دهنده صنعتی بودن شهرستان، وخوب بودن اشتغال وکسب و کاردرمنطقهاست..[۸]
تقسیمات کشوری[ویرایش]
شهرستان لنجان شامل هشت شهر، دو بخش و بیش از سی روستا میباشد.
بخش مرکزی شهرستان لنجان[ویرایش]
- '''اُشیان'''(به انگلیسی: osheyan):این بخش به نام سر بلوک لنجان معروف است وتقریبا قبل از سال۵۴ کلیه روستاها از جمله خود زرین شهر (قبلاً ریز میگفتند) جز این بخش بوده وهم اکنون دارای ۲۲۰۰نفرجمعیت است. شغل اکثر مردم آزاد وتعداد کارمند دولتی انگشت شمارند.
- دهستان خرمرود
شهرها[ویرایش]
دهستان[ویرایش]
- دهستان چم رود
- دهستان زیرکوه
- دهستان چم کوه
شهرها:
روستاهای بخش باغبهادران شورجه - چم آسمان - چم پیر - مورکان - همام - کرچگان-کته شور - دورک - صادق آباد -برنجگان - خشوئیه - آیدوغمیش - زرد خشوئیه - حاج الوان - قلعه ترکی - پرکستان - چم علیشاه - چم کهریز - چم نور (چم گاو) - چم طاق - چم حیدر - چم یوسفعلی - کچوئیه- زمان آباد - هاردنگ - لای بید - حاجت آقا- قلعه آقا - کلیشاد رخ - رکن آباد - جعفرآباد - قلعه سنگی درطرح جدید منطقهای کردن لنجان به سبک زیر است
- زرین شهر (منطقه مرکزی۱لنجان)
- فولادشهر (منطقه۲لنجان)
- ورنامخواست (منطقه۳لنجان)
- چمگردان (منطقه۴لنجان)
- سده (منطقه۵لنجان)
- زاینده رود (منطقه۶ لنجان)
- باغ بهادران (منطقه۷لنجان)
- چرمهین (منطقه۸لنجان)
شهرستان لنجان در سالهای پیش از ۱۳۵۵ ه. ش به لنجانات معروف بود. لنجانات شامل شهرستانهای فلاورجان و مبارکه کنونی و بخشی از خمینی شهر فعلی بودهاست؛ که در سالی ۱۳۵۵ بخش فلاورجان و سال ۱۳۶۹ نیز بخش مبارکه از آن جدا و به شهرستان تبدیل شدند. درحال حاضر شهرستان لنجان دارای هشت شهر و دو بخش و پنج دهستان است. بخشها شامل دو بخش مرکزی و باغ بهادران. بخش مرکزی شامل دهستانهای اشیان و خرم رود و بخش باغ بهادران شامل دهستانهای چم رود و چم کوه و زیر کوه میباشد. شهرها شامل: زرین شهر، فولادشهر، چمگردان، سده، ورنامخواست، چرمهین، باغ بهادران و زاینده رود (شهر) است.
جغرافیای طبیعی[ویرایش]
شهرستان لنجان با وسعت ۵/۱۱۷۲ کیلومتر مربع در فاصله ۳۵ کیلومتری جنوب غربی اصفهان قرار گرفتهاست. ارتفاع نسبی ان از سطح دریا ۲۲۷۰ متر است و دارای آب و هوایی متغیر که همواره تحت تأثیر ناحیه نیمه خشک مرکزی و نیمه مرطب چهارمحال و بختیاری قرار میگیرد. ارتفاعات آن شامل کوههای گاوپیسه از رشته کوههای مرکزی که در شمال شهرستان واقع شدهاند و کوههای بیدکان و کوهستان «رخ» در غرب آن میباشند. لازم به ذکر است که خط مرزی این شهرستان با استان چهارمحال و بختیاری از میان کوهستان «رخ» عبور میکند.
جغرافیای اقتصادی[ویرایش]
لنجان محل بزرگترین کارخانههای کشور است. تأسیسات عظیم ذوب آهن و کارخانهها و شرکتهای اقماری عظیم آن و نیز کارخانههای صنایع دفاع در محدوده این شهرستان و تعداد زیادی از صنایع و کارخانههای کوچک و بزرگ به این منطقه بافت صنعتی بخشیده که بر رونق و آبادانی منطقه نیز افزوده شدهاست؛ همچنین صنایع دفاع نیز در محدوده شهر زرین شهر قرار گرفته که در نوع خود در کشور بی نظیر است.
کشاورزی[ویرایش]
لنجان از لحاظ کشاورزی مهم ترین تولید کننده برنج در استان به شمار میآید.(نگا:برنج لنجان) برنج این منطقه از نوع صدری اما بسیار خوش بو و خوش طعم است؛ چنانچه عطر برنج لنجان را در هیچ نقطهای از جهان نمیتوان یافت. به همین خاطر در سطح استان هوا خواه بسیار دارد و کلیه تولیدات آن در همین استان مصرف شده و امکان صادر شدن نمییابد. سایر محصولات این منطقه، گندم، چغندر قند، صیفی جات و اقسام میوههای سردرختی است.
لنجان از واژه «لنج» به معنی بیشه زار و سبزه زار گرفته شدهاست.[نیازمند منبع]
آموزش عالی[ویرایش]
این شهرستان دارای ۹ دانشگاهاست:
- دانشگاه آزاد اسلامی واحدلنجان
- دانشگاه پیام نور زرین شهر
- مرکز آموزش علمی کاربردی زرین شهر
- دانشگاه غیرانتفاعی صنعتی فولاد
- دانشگاه غیر انتفاعی امین فولادشهر
- دانشگاه غیر انتفاعی فرزانگان
- دانشگاه پیام نور زاینده رود
- دانشگاه پیام نور باغبهادران
- مرکز علمی کاربردی صنایع دفاعی زرین شهر
دانشگاه صنایع و معادن لنجان (در حال تاسیس)
صنایع[ویرایش]
کارخانه ذوب آهن از بزرگترین صنایع این شهرستان است. کارخانه صنایع دفاع، مجتمع فولاد مبارکه، شرکت پلیاکریل اصفهان، کارخانه نوید منگنز، کارخانه سیمان سپاهان دیزیچه و زرین خودرو از جمله صنایع این منطقهاند.
دردهههای اخیر با توجه به احداث صنایع عظیم دراین شهرستان وکشاورز و دامدار بودن مردم بومی منطقه بسیاری از نیروهای فنی از سایر نقاط کشور خصوصاً خوزستان و چهارمحال بختیاری با توجه به اشتغال فنی قبلی در صنایع فولاد و نورد خوزستان، نفت، گاز و پتروشیمی و نیروگاهی دراین شهرستان ساکن شدهاند.
شهرستان لنجان همانند دیگر شهرستانهای استان اصفهان از قابلیتهای بالقوه صنایع دستی در شهرستان برخوردار است.
در سالهای اخیر امر آموزش به علاقهمندان باعث گرایش جوانان خصوصاً بانوان علاقهمند به این رشته از صنایع گردیدهاست. در این زمینه کانون فرهنگی بانوان شهرستان امر آموزش رشتههای مختلف صنایع دستی را بر عهده دارد؛
چنانچه در سال ۱۳۸۹ تعداد نفرات آموزش دیده ۹۰ نفر بودهاست.
صنایع دستی که شرح آن ذیلاً آمدهاست از جمله رشتههایی است که در این شهرستان به علاقهمندان آموزش داده میشود:
- منبت و معرق روی چوب
- نقاشی روی ظروف مینایی
- گلیم بافی
- دوخت چرم- رودوزی سنتی (سرمه دوزی) و روبان دوزی
- سفالگری مقدماتی و پیشرفته
- چاپ قلمکار
- طراحی و نقاشی رنگ روغن و آبرنگ
- قلمزنی
- قالی بافی
تاریخ[ویرایش]
بیشتر مکتوبات تاریخی لنجان به زمانصفویه و اشغال توسط افغانها منتهی میشود. هرچند نهایتاً با شکست افغانها توسط علیمردان خان بختیاری افغانها ازاصفهان و لنجان رانده شدند. امالنجان تامدتها رونق قبلی را بازنیافت. تازمان مشروطه که یکی از پایگاههای مجاهدین برای فتح تهران و اصفهان شد وبا وزارت صمصام السطنه بختیاری و حکومت بر اصفهان رفته رفته دوباره لنجان رو به عمران گذاشت. در سال ۱۰۰۰ ه. ق، شاه عباس، اصفهان را به عنوان مرکز سیاسی ایران برگزید و پایتخت را از قزوین به اصفهان منتقل کرد. این زمان آغاز رونق و شکوفایی اصفهان بود و لنجان نیز از این رونق و شکوه بهره فراوانی برد، زیرا که این منطقه سرسبز و حاصلخیز با اصفهان فاصله چندانی نداشت و بسیار زود بیشه زارها، تفرج گاهها و شکارگاههای سرسبز آن مورد توجه شاه قرارگرفت.
در دورهشاه سلطان حسین لنجان به تبع اصفهان روزگاری سخت را سپری کرد. در عهدافشاریان و زمانه زندیان لنجان معبر آمد و شد دستهها و طایفههایی بود که یا به اصفهان میآمدند یا از آن میگریختند. در عهد قاجار، لنجان یا در تملک شاهزادگان قاجار قرار داشت یا تیولی بود که به وابستگان دربار مسعود میرزا بخشیده میشد. در دوره پر آشوب انقلاب مشروطه و استبداد صغیر، لنجان گذرگاه خان و قشون خوانین بختیاری بود.
مسجد جامع زرین شهر[ویرایش]
از معدود بناهایی تاریخی شهرستان لنجان است که قدمت آن مربوط به اوایل دوران قاجار است. دارای یک شبستان اصلی و تعدادی طاقنما در محوطه حیاط با تزئنیات آجرکاری خفته –راسته و آجرکاری معقلی و کاشیکاری است. شبستان جبههٔ شمالی آن الحاقی است که در دهههای اخیر ساخته شدهاست.
پل کله[ویرایش]
قدمت پل مربوط به اواخر دوران صفوی است که در حال حاضر به علت عدم توجه به فرسودگیهای نما و اجرای ساخت و سازهای غیر اصولی در معرض خطر است. قلعه چهاربرج: بنای زیبایی است بر فراز بلندی تپه که در شهرزرین، شهر از شهرستان لنجان واقع شدهاست. قدمت آن اواخر صفوی و اوایل قاجار است. دارای چهار برج دیده بانی است
کبوترخانه[ویرایش]
کبوترخانههای زیبایی در اقصی نقاط شهرستان لنجان با زیباییهای خاص خود وجود دارند که دیدن آنها خارج از لطف نیست. در کرچگان برج کبوتر ۲۰۰ ساله موجود است که گذشته ازآن به عنوان مکانی برای دیده بانی استفاده می شده است.
قلعه کافر[ویرایش]
در مسیر زرین شهر به باغبهادران قلعه خشتی زیبایی وجود دارد که قدمت آن مربوط به اواخر دوره قاجار است.
آبشار شاه لولاک[ویرایش]
در فاصله پنج کیلومتری چرمهین، در دامنه کوه رخ (از رشته کوههایزاگرس)، آبشار زیبای شاه لورا=(شالورا) از ارتفاع کوه بر دامنه آن فرو میریزد و در بهار و تابستان پذیرای مردم زنده دلی است که به دامن طبیعت میروند. این آبشار دائمی است و بسته به میزان آبسالی یا خشکسالی میزان آب آن متغیر است. در سالهای پرباران آبشار خروشان تر و بزرگتری به نام هولوکی در کنار آبشار شاه لولاک معمولاً در فصل بهار جریان مییابد.
کشاورزی[ویرایش]
با توجه به وجود شالیزارهای بسیار این شهرستان یکی از بهترین محصولات برنج ایران را تولید میکند. همچنین در بخش باغبهادران از محصولاتی نظیر گردو، بادام و غیره نیز میتوان نام برد.
مراکز گردشگری[ویرایش]
- امامزاده سید ابراهیم ورنامخواست
- پارک ملت ورنامخواست در مجاورت امامزاده
- امامزاده باباسبز روستای اُشیان
- امامزاده سید هادی محمد روستای هاردنگ
- کنار رودخانه زاینده رود (معروف به سر سنگ) روستای اُشیان
- پارک ساحلی شهر سده لنجان
- پارک ساحلی شهرچمگُردان
- پارک ساحلی زرین شهر
- مسجد رحیم خان (جامع) زرین شهر
- مناظر بسیار زیبای حاشیه زاینده رود
- آبشار شاهلولاک در نزدیکی شهر چرمهین
- مجموعه باستانی کوه قلعه بزی
- برجهای کبوترخانه زرین شهر و ورنامخواست
- زیارتگاه بابا شیخ علی شهر زاینده رود
- امامزاده شاهزاده ابراهیم (ع) شهر باغبهادران
- مجموعه چهاربرج باغبهادران
- پیر چنارروستای خشوئیه
گردنه رخ[ویرایش]
این گردنه که در مسیرارتباطی دو استان اصفهان و چهارمحال بختیاری و نیز مرز دو استان و آخرین منطقه سمت غرب استان اصفهان میباشد،
گردنه با پیچ و خمهای تند از سطح زمین تا بالاترین نقطه «کوه رخ»کشیده شده که در هر پیچ آن منظرهای بدیع از شهرستان لنجان دیده میشود.
دهکده ساحلی زاینده رود[ویرایش]
این منطقه یکی از مراکز مهم ییلاقی اصفهان محسوب میشود. رودخانه زاینده رود، با جلوهای رویا گون از میان بیشهها و باغها میگذرد و قل قل آب و آواز پرندگان در لابلای شاخسار بیشهها و وزش باد درشاخ و برگ درختان آن، از زیباترین موسیقیهایی است که میتوان شنید. دو سوی رودخانه پوشیده ازدرخت و سبزه زار است و با آب و هوایی دلپذیر و خنک روح را تسکین میدهد. هر نقطه این ناحیه تفرجگاهی زیباست، کوه، آب زلال رودخانه و بیشه و درخت و باغ وسبزه زار، به باغبادران و روستاها و چمهای اطراف آن زیبایی خیره کنندهای بخشیدهاست.
سایر جاذبهها[ویرایش]
- پارک ساحلی زاینده رود در زرین شهر
- ویلاهای ساحلی باغ بهادران
- چشم انداز گردنه رخ
- مجموعه تفریحی و قایقرانی ذوب آهن
- منطقه گردشگری سعید آباد
- منطقه گردشگری باغ بهادران
- منطقه گردشگری برنجکان
- بافت تاریخی و دیدنی روستای خشوئیه
پارک شهرستان زرین شهر[ویرایش]
پارک ساحلی زرین شهر بوستان ملت، پارک شاهد، پارک لاله، پارک صدرا، پارک رضوان، پارک جوان، پارک گلها، پارک رجا، پارک حریت و...[۹][۱۰][۱۱]
تصاویر[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای زرینشهر دارد. |
|