علی بن موسی الرضا
مختصات: ۳۶°۱۷′۱۶.۷۷″ شمالی ۵۹°۳۶′۵۶.۸۳″ شرقی / ۳۶.۲۸۷۹۹۱۷° شمالی ۵۹.۶۱۵۷۸۶۱° شرقی
 علی بن موسی |
|
|---|---|
 |
|
| نقش | هشتمین امام شیعیان |
| نام | علی بن موسی |
| کنیه | ابوالحسن (ابوالحسن ثانی) |
| لقب(ها) |
رضا معین الضعفاء سراج الله نورالهدی قرة عین المؤمنین مکیدة الملحدین |
| زادروز | ذی القعده سال ۱۴۸ پس از هجرت |
| زادگاه | مدینه |
| درگذشت | ۳۰ صفر سال ۲۰۳ پس از هجرت |
| مدفن | حرم امام رضا، مشهد |
| پدر | موسی کاظم |
| مادر | ام بنین نجمه |
| همسر(ان) | سبیکه (خیزران) |
| فرزند(ان) | محمد تقی،حسین[۱][۲] |
| طول عمر |
پیش از امامت ۳۵ سال (سال ۱۸۳ تا ۲۰۳ پس از هجرت) |
ابوالحسن علی بن موسی الرضا (۱۴۸–۲۰۳ ه. ق)، ملقب به «رضا» امام هشتم شیعیان دوازده امامی که وی را با عنوان امام رضا یاد می‌کنند. پدر او ابوالحسن موسی الکاظم‌الصابر (امام کاظم) هفتمین امام شیعیان و مادرش طبق روایات مختلف نام‌ها، کنیه‌ها و لقب‌های «ام‌البنین، نجمه، سکن و تکتم» را دارد. زادگاه علی بن موسی شهر مدینه بود و در توس درگذشت. شیعیان مأمون خلیفهٔ عباسی را که او را ولیعهد حکومت عباسیان کرده بود را مسئول وفاتش می‌دانند. مقبرهٔ وی در شهر مشهد قرار دارد و سالانه مورد بازدید میلیون‌ها مسلمان شیعه و سنی[۳] از ایران، پاکستان، بحرین، عراق و دیگر کشورها قرار می‌گیرد.
محتویات
القاب و کنیه‌ها
کنیه‌ها: ابوالحسن و ابوعلی
لقب‌ها: رضا، صابر، زکی، ولی، وفی، صدیق، رضی، شمس الشموس، معین الضعفاء و الفقراء، غریب الغربا، سراج الله، نورالهدی، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین، کفو الملک، رب‌السریر، رئاب التدبیر، شمس توس، خورشید ولایت، ضامن آهو، عالم آل محمد، ثامن الحجج، امام الرئوف
دوران زندگی
علی بن موسی زادهٔ جمعه ۱۹ رمضان یا نیمه ماه رمضان یا پنج شنبه ۱۱ ذیقعده یا ۱۰ رجب سال ۱۴۸ هجری در شهر مدینه بود. او ۲۴ سال وچند ماه را با پدرش به سر برد؛ ولی مطابق آنچه گفته شد، عمر او در روز مرگ پدرش موسی کاظم، ۳۵ سال یا ۲۹ سال و دو ماه بوده و پس از مرگ پدرش چنانکه در مطالب السئول نیز آمده، ۲۵ سال زیسته‌است و مدت امامت او حدود ۲۰ سال طول کشید، که ۱۷ سال آن در مدینه و سه سال آخر آن در خراسان گذشت. رضا در مدینه، پس از مرگ موسی کاظم، امامت برمردم را بر عهده گرفت، و به رسیدگی امور پرداخت، شاگردان پدر را به دور خودش جمع کرد، و به تدریس و تکمیل حوزه علمیه جدش، رییس مذهب شیعه جعفر صادق پرداخت. در طول این مدت، او در دنباله حکومت هارون الرشید را که ده سال و بیست و پنج روز بود زیست. سپس امین از سلطنت خلع شد و عمویش ابراهیم بن مهدی برای مدت بیست و چهار روز به سلطنت نشست. آنگاه دوباره امین علیه او شورش کرد و برای وی از مردم بیعت گرفته شد. یکسال و هفت ماه حکومت کرد ولی به دست طاهر بن حسین کشته شد. سپس عبد الله بن هارون، مامون، به خلافت تکیه زد و بیست سال حکومت کرد. در زمان حکومت مامون، آن گونه که در کتب معتبر شیعه آورده‌اند او که علاقه مردم ایران به امامان شیعه را می‌دید تصمیم گرفت رضا را مجبور کند تا از مدینه به خراسان بیاید و او را به عنوان ولیعهد و جانشین خود معرفی کند و چنان چه شیخ مفید در کتاب مسار الشیعه آورده‌است روز اول ماه رمضان روز بیعت به ولایت عهدی رضا توسط مامون است، تا با این روش بتواند در بین مردم محبوبیت قابل ملاحظه‌ای پیدا کند و درضمن تصمیم داشت تا رضا را نزد خود بیاورد و کارهای او را تحت نظارت کامل خود قرار دهد. سپس مامون اورا توسط زهرکشت[نیازمند منبع].
حدیث سلسلة الذهب
شیعیان حدیث‌های زیادی را منتسب به وی می‌دانند یکی از مشهورترین احادیثی قدسی منقول از وی حدیثی موسوم به سلسلة الذهب است که هنگام وداع وی با مردم شهر نیشابور در بین راه چنین گفته‌است که:[۴][۵]
مرا پدرم موسی کاظم از پدرش جعفر صادق از پدرش محمد باقر از پدرش علی زین العابدین از پدرش حسین شهید کربلا از پدرش علی بن ابی طالب که گفت: عزیزم و نور چشمانم رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: جبرئیل حدیث کرد مرا و گفت شنیدم پروردگار سبحانه و تعالی می‌فرماید: کلمهٔ لا اله الا الله دژ استوار من است، پس هر کس در این حصار وارد شد، از عذابم محفوظ است.
شیعه می‌گوید: او چند قدمی حرکت کرد و سپس برگشت و گفت:به شرط‌های آن و من از جمله شرط‌های آن هستم. مقصود علی بن موسی از شرط‌ها، اعتراف به این واقعیت است که او مانند پدرانش از سوی خدا امام و حجت است و اطاعتش بر همه واجب است.
تالیفات علی بن موسی رضا
از علی بن موسی رضا برخی تألیفات یاد شده که علمای شیعه از آنها به اجمال و تفصیل یاد کرده‌اند. اما مؤلفات وی، به تفضیل، عبارت‌اند از:
- آنچه به محمد بن سنان در پاسخ پرسش‌های وی درخصوص علل احکام شرعی نوشته‌است.
- عللی که فضل بن شاذان گوید آنها را از علی بن موسی رضا، یکی پس از دیگری، شنیده و جمع‌آوری کرده‌است و به علی بن محمد بن قتیبه نیشابوری اجازه روایت آنها را از وی از علی بن موسی رضا داده‌است.
- سه رساله که برای مأمون عباسی درباره اسلام و دستورهای دینی نوشته‌است. این سه رساله را صدوق در عیون اخبار الرضا با اسناد متصل ذکر کرده‌است.
- الرسالة الذهبیة در طب.
سال‌شمار امامت امامان دوازده‌گانه شیعه
- توضیحات
- دوره امامت علی بن ابی‌طالب از درگذشت پیامبر اسلام آغاز شده‌است.
- آغاز امامت هر امام مصادف با درگذشت امام پیشین است.
- دوره امامت حجت بن حسن از لحظه درگذشت امام پیشین خود آغاز شده است و چون به عقیده شیعیان دوازده امامی وی زنده است و از نظرها پنهان می‌باشد، لذا امامت حجت بن حسن تا زمان ظهور وی و پیرو آن تا روز قیامت ادامه دارد.
(۱) علی بن ابی‌طالب ۶۳۲ تا ۶۶۱ (۲۹ سال) (۲) حسن مجتبی ۶۶۱ تا ۶۷۰ (۹ سال) (۳) حسین بن علی ۶۷۰ تا ۶۸۰ (۱۰ سال) (۴) سجاد ۶۸۰ تا ۷۱۲ (۳۲ سال) (۵) محمد باقر ۷۱۲ تا ۷۳۲ (۲۰ سال) (۶)جعفر صادق ۷۳۲ تا ۷۶۵ (۳۳ سال) (۷) موسی کاظم ۷۶۵ تا ۷۹۹ (۳۴ سال) (۸) علی بن موسی الرضا ۷۹۹ تا ۸۱۷ (۱۸ سال) (۹) محمد التقی ۸۱۷ تا ۸۳۵ (۱۸ سال) (۱۰) علی النقی ۸۳۵ تا ۸۶۸ (۳۳ سال) (۱۱) حسن عسکری ۸۶۷ تا ۸۷۴ (۷ سال) (۱۲) حجت بن حسن (مهدی) از ۸۷۴ تا زمان حال (تاکنون ۱۱۴۰ سال)
منابع
- علی الرضا در دانشنامه ایرانیکا
- پرتوی از سیره و سیمای رضا
- مجله کوثر، شماره (۶۲)
پانوشت‌ها
- ↑ مستوفی، حمدالله. تاریخ گزیده. ت‍ه‍ران: ام‍ی‍رک‍ب‍ی‍ر، ۱۳۳۹. ۷۸۹. شابک ۹۶۴-۰۰-۰۶۰۹-۲.
- ↑ ورج‍اون‍د، پرویز. سیمای تاریخ و ف‍ره‍ن‍گ ق‍زوی‍ن. ج. ۱. ت‍ه‍ران: ن‍ی، ۱۳۷۷. ۱۲۵. شابک ۹۶۴-۳۱۲-۳۹۰-۱.
- ↑ «خبر فارسی». بازبینی‌شده در ۲۳/۰۱/۲۰۱۲.
- ↑ امام رضا(ع)؛ محبوب مسلمانان جهان (آفتاب)
- ↑ الذهب تلاشی برای شناخت تاریخ مقدس در تشیع (تبیان)
پیوند به بیرون
|
||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
