مهرنوش قربانعلی

مهرنوش قربانعلی
زمینهٔ کاری	ادبیات
زادروز	۱۳۴۷ تهران
ملیت	ایرانی
پیشه	شاعر و منتقد
کتاب‌ها	تبصره -به وقت البرز
وب‌گاه رسمی	www.tabsareh.blogfa.com

مهرنوش قربانعلی شاعر و منتقد، دانش آموختهٔ «کارشناسی زبان و ادبیات فارسی» است

§زندگینامه

مهرنوش قربانعلی شاعر ومنتقد دارای مدرک کارشناسی زبان وادبیات فارسی است وی در سال ۱۳۴۷ در تهران متولدشد و فعالیت حرفه‌ای خود را ازسال ۶۷ با مجلات تخصصی ادبی ازجمله «دنیای سخن، آدینه، گردون، تکاپو، کلک، گیلان زمین، عصر پنجشنبه، فرهنگ توسعه، دریچه، پیام شمال...» آغازکرد و به زودی به عنوان چهره‌ای شناخته شده در ادبیات معاصر ایران معرفی شد. وی سالها جلسات سه شنبه‌ها ی کانون ادبیات ایران را برگزار نمود وهمچنین با سایت‌های ادبی نظیر پیاده‌رو، وازنا و... همکاری داشته است .

§کتاب‌ها

§چشم انداز شعر معاصر ایران (۱۳۸۰-۱۳۰۱)

از نشر بازتاب نگار، چاپ اول: ۱۳۸۳. مهرنوش قربانعلی، در این کتاب با ۱۴ تن از منتقدان و صاحب نظران نظیر: منوچهر آتشی، م. آزاد، مسعوداحمدی، علی باباچاهی، عبدالعلی دستغیب، محمدعلی سپانلو، عنایت سمیعی، سید علی صالحی، کامیارعابدی، مهرداد فلاح، محمودفلکی، شمس لنگرودی، محمود معتقدی، و محمود نیکبخت، به بحث و گفتگو پرداخته‌است. سعی او بر این بوده که از تمامی گرایش‌های موجود در زمینهٔ تحلیل و نقد شعر معاصر نمایندگانی در این گفتگو حضورداشته باشند.

§در ناتمامی خود

نخستین مجموعه شعر او «درناتمامی خود» در سال ۱۳۷۷ توسط نشر توکا به چاپ رسید که گزیده‌ای از شعرهای سال ۷۶-۷۰ وی را در بر می‌گیرد.

§راه به حافظه جهان

«راه به حافظهٔ جهان» دومین کتاب این شاعر درسال ۱۳۸۰ توسط انتشارات «نگاه سبز» به چاپ رسید. هر چنداین دو مجموعه با فاصلهٔ نه چندان زیادی از یکدیگر چاپ شده‌اند اما تفاوت‌های چشمگیری را چه ازنظرفرم و چه از نظر هستی‌شناسی وجهان نگری با هم نشان می‌دهند، در «راه به حافظهٔ جهان» شاعر «درناتمامی خود» را پشت سرمی‌گذارد و با آنچه ازرویکردتحلیلی- روانشناختی مجموعهٔ اولش به همراه دارد و با بهره‌گیری از همان غنای حسی-عاطفی سعی می‌کند فضاهای متنوع و متکثری را ارائه دهد. این فضاها گاهی با اجزای مانوس روزانه بوجود می‌آید و گاه از رویکردهای متعارف و امکان‌های متداول شعری فاصله می‌گیرد. به گفتهٔ «مسعود احمدی» شاعر و محقق، «د رشعرهای مهرنوش قربانعلی» با عصیانی زنانه روبرو هستیم که نظیر عصیان رادیکال «فروغ فرخزاد» نیست، بلکه به تبع پیشروی جامعه به سوی عقلانیت، بهره‌مند ازعقلانیت مدنی است.»

§تبصره

سومین مجموعه شعر وی «تبصره» توسط نشرآرویج درسال ۱۳۸۳، به چاپ می‌رسد که آن را می‌شود نقطهٔ عطفی در کارنامهٔ شعری «مهرنوش قربانعلی» دانست.

«در این کتاب سادگی روزمرگی در نگاه شاعر می‌تواند با توجه به آنچه جریان مداوم و سرشار از تفاوت و تغییر حیات و زندگی ست، منشا پرداختی باشد که خلا قیتی عمیق را برای شعر و نگاه وی ارمغان بیاورد و البته ارتباط قوی روزمرگی، هنر و شعر هم از همین جا ناشی می‌شود. روزمرگی به سبب رابطهٔ تنگاتنگی که با رخدادن بدون برنامه وازپیش تعین شده دارد وبه سبب تازه به تازه شدن پی درپی اش و درصد بالای بودنش، معمولاً کمترین میزان مراقبت را در خود می‌پذیرد و پرورش می‌دهد و این همان چیزی است که جوهرهٔ شعر هم مایه ازآن دارد، آنچه به عنوان اداره و مدیریت سوژه در شعر «مهرنوش قربانعلی» به آن اشاره شد می‌تواند نتیجهٔ توان روزمرگی درگذشتن ازخط تحمیل جهان نمادین وجنسیت اسطوره‌است.» داریوش معمار.

§به وقت البرز

«به وقت البرز» چهارمین مجموعه شعر «مهرنوش قربانعلی» در سال ۱۳۸۸ توسط نشر آهنگ دیگر به چاپ رسید، موقعیت وی را به عنوان چهره‌ای تثبیت شده در شعر امروز جایگاهی دیگر بخشید، این اثر در سال ۸۷ به عنوان نامزد نهایی نخستین دورهٔ جایزه شعر زنان ایران-خورشید و اثر منتخب سومین جایزه «پروین اعتصامی» معرفی شد و به شکلی کم سابقه محل نقد و نظر چهره‌های مطرح عرصهٔ نقد و نظر و صاحب‌نظران شعر امروز قرار گرفت و تاکنون ده‌ها نقد از زوایای گوناگون در نقد وبررسی، تحلیل و بازنمایی وجوه متفاوت آن نگاشته شده‌است.

«پگاه احمدی» شاعر، متنقد و مترجم درباره این کتاب می‌نویسد «به وقت البرز، بیشتر معطوف به سرپیچی و کج تابی‌های متن این کتاب از شیوه‌های تثبیت شده و منفعل نوشتار زنانهٔ غالب است، «به وقت البرز» به حوزهٔ ادبیات حماسی و ملی-میهنی پای می‌گذارد و در عین حال قراردادهای زبانی شناسایی شدهٔ مربوط به این حوزه را نیز دوباره به خدمت نمی‌گیرد. بلکه این حوزه از اندیشه را به خدمت شعر شناسنامه‌دار خود در می‌آورد. به تعبیری دیگر او در این مجموعه، تاریخ را به متن قرائت امروزین خود فرا می‌خواند. متنی که درآن، عناصر مالوف تاریخی، در تاویل‌های متفاوت به بازسرایی می‌رسد. در بخش‌هایی از این کتاب همچنین شاهد نوعی بیان الهامی و آپوکالپتیک هستیم که کماکان مولفه‌های مخصوص به خود و پیشتهادات جدیدی را به ویژه درحوزهٔ لحن بیان و تصویرسازی ارائه می‌دهد و مهم تر از این‌ها بازهم فراخواندن تعابیر شهودی وباورهای مذهبی (به مثابه کهن الگوها واساطیر) به متن واقعیت زنده وامروزین است؛ بنابراین اسطوره دراین شعرها به بازتولید نمی‌رسد بلکه در خدمت تولید «آن دیگر» قرار می‌گیرد و «آن دیگر» متنی در تلفیق با کهن الگوها اما خودبسنده‌است. طنز و سرکشی‌ها و انتقادات طنزآمیز متن به قطعیت‌ها و جزمیت‌های دگرگون شدهٔ اسطوره، به هرآنچه که ماهیت وکارکرد ازلی-ابدی ودوقطبی خود را از دست داده‌است وهرآن درمعرض نوسان و فروپاشی ست.»

§معرفی و نقد آثار

• کتاب کارنمای زنان کارای ایران (ازدیروز تا امروز) پوران فرخزاد نشر قطره- چا پ اول:۱۳۸۱
• کتاب «شعرزن از آغاز تا امروز» پگاه احمدی نشر چشمه، چاپ اول:۱۳۸۴
• کتاب «شعرامروز، زن امروز» علی باباچاهی نشر ویستار، چاپ اول:۱۳۸۶
• در ناتمامی خود (مجموعه شعر، نشر توکا ۱۳۷۷)
  • کامیار عابدی، تامل هاو بررسی‌ها در شعر امروز، جهان کتاب آذر ودی ش:۱۰۲۲ سال:۱۳۷۸
  • یزدان سلحشور، ملکه‌های صبح روزنامهٔ ایران سال ششم شماره ۱۶
  • محمد مطلق معبری برای ورود به زبان پست مدرن روزنامهٔ جوان سا ل دوم شماره ۴۵۷ ۱۳۷۹/۷/۶
  • محمد طلوعی برازنده خاطره‌های بی بازگشت قطار سریع‌السیر شعر نشریهٔ هفتگی نقش قلم (استان گیلان و مازندران) ۱۳۸۷/۷/۴
• راه به حافظهٔ جهان (مجموعه شعر نشر نگاه سبز ۱۳۸۰)
  • حافظ موسوی مجلهٔ کارنامه شماره: ۳۰ سال- ۸۱
  • محمود معتقدی جهان از سطرهای تو بر می‌گردد روزنامهٔ ایران سال- ۸ شماره ۲۰۶۴
  • حمیدرضا شکارسری، حرف تازه‌ای به دنیا آمده است؟ هفته نامه ی «عصر پنجشنبه" شماره ی: ۶۴-۶۳
  • سپیده جدیری آن جا که اشیاءاز خاطراتشان می‌گویند روزنامهٔ آزاد ۱۳۸۰/۹/۲۷ شماره ی: ۳
  • یزدان سلحشور، سه باز خوانی شعر روزنامهٔ ایران سا ل:۷ ش:۱۸۶۴
  • علی‌الله سلیمی ازحرف‌های تو شروع شد روزنامهٔ جام جم ۱۳۸۰/۸/۷ ش:۴۳۱
  • امین صدیقی، این نشانه‌ها روزنامهٔ جام جم ۱۳۸۰/۱۱/۱- س:۲ ش:۵۰۰
  • حسین تولایی درک زمانه و جامعه کتاب هفته ۱۳۸۰/۹/۲۱ ش:۳۵
  • نوید آقایی چشم‌هایت اشاره به لبخندی است ۱۳۸۰/۸/۹ روزنامهٔ همشهری (ضمیمه) ش: ۲۸۸۴
• تبصره (مجموعه شعرنشر آرویج ۱۳۸۳)
  • الهام یکتا، تشنهٔ تازگی نشریهٔ الکترونیکی «هفت شهر» شماره ی:۱۰
  • حمیدرضا شکارسری روزنامهٔ جام جم ۱۳۸۵/۱۱/۱۲
  • یزدان سلحشور ببینید حال روحتان چطور است؟! روزنامهٔ ایران جمعه سال:۱۲ ش:۳۴۷ ۱۳۸۵/۲/۲۹  
  • داریوش معمار ازمجموعه نوشته‌های شفاهی حیات نو ۱۳۸۴/۳/۱۲ ش:۶۹۰
  • آرش شفاعی، خوب و بد حرفه‌ای بودن ۱۳۸۴/۵/۳۰ روزنامهٔ جام جم س:۶ ش:۱۵۱۱
  • مصطفی قلندری، تنم از تماشای جهان طفره می‌رود روزنامهٔ فرهنگ آشتی س:۳ ش:۶۵۹
  • صابر محمدی، تبصره‌ای بر قانون معنا محور روزنامهٔ آیندهٔ نو ۱۳۸۵/۹/۲۱ س:۱ ش: ۹۰
  • امیرقاضی پور، نشریهٔ الکترونیکی Domino
• به وقت البرز (مجموعه شعر نشر آهنگ دیگر ۱۳۸۶)
  • محمود معتقدی، بر این قلب باستانی چه می‌گذرد؟ www .piadero.com
  • علیرضا سیف الدینی، جایی که طنز سلطه را ناکار می‌کند! www.vazna.com
  • یزدان سلحشور، از سرعت مجاز سبقت گرفته‌ام روزنامهٔ ایران ۳۰/ ۸/ ۸۶ س: ۱۳ ش:۳۷۹۲
  • مظاهر شهامت، نمی‌شناسی وقتی از دور می‌بینی روزنامه‌ی، اعتماد ملی ۵/۹/ ۸۶
  • علیرضا بهنام، روایت‌های تحریف شده، روزنامهٔ اعتماد ۱۳۸۶/۸/۱۲
  • پگاه احمدی، فراخواندن تاریخ به متن قرائت امروزین مجلهٔ آناهید، ش:۱(دورهٔ جدید) اسفند:۸۶
  • علی مسعودی نیا، یک ذهن زیبا روزنامهٔ اعتماد ملی ش: ۴۹۳
  • علی ثباتی، مجلهٔ دال ش:۱ سال:۸۶
  • آرش شفاعی، لاک پشت کله خراب را دریاب، روزنامهٔ جام جم ۱۳۸۶/۸/۲۰
  • مختصری از نقد «حمیدرضا شکارسری و محمد رمضانی فرخانی» www.kanoonweb.com
  • فرهاد اکبر زاده، روزنامهٔ کارگزاران، ۱۳۸۶/۱۱/۲۷
  • جواد لکزیان، روزنامهٔ سرمایه ۱۳۸۶/۸/۲۹ ش:۶۰۷ امیر آزاده دل
  • مرتضی کاردر www.maniman.org
  • علیرضا فراهانی، به وقت البرز کوک می‌شود، روزنامهٔ کارگزاران ۱۳۸۶/۱۱/۱۰
  • سامان ح. اصفهانی، هفته نامهٔ آسیا ۱۳۸۷/۴/۷ س:۷ ش:۲۶۲
  • سهراب رحیمی، دربراابر دست‌های جاودانگی، س:۸۷ www.valslit.com
  • آرش نصرت اللهی، شعربردامنه‌های ا لبرز مجلهٔ نافه شماره - ۴۰
  • بهاره رضایی، بیان تجربه رنج شاعرانه، جهان اقتصاد، سال :۱۸ – ش:۴۳۵۴
  • پویا عزیزی، در تاکسی‌های نارنجی را نمی‌شود محکم به هم زدwww.pooya.eu
  • فیض شریفی، روزنامهٔ نیم نگاه ۱۳۸۸/۵/۲۷
  • مریم غفاری جاهد (زیر چاپ)
  • سعید نصاریوسفی، ۸۸/۱۰/۲۸،www.tartezak.blogfa.com

§سخنرانی‌ها

• همایش «همسایه در را باز کن»، ترکیه شعرخوانی و سخنرانی با عنوان «چند صدایی در شعر زن ایرانی» در دانشگاه‌های Βilgi و Τoob در سال ۲۰۰۶.
• همایش روز جهانی شعر بحرین ۲۰۰۸ سخنرانی در دانشگاه دهلی و دانشگاه جامع اسلامی هند(به دعوت پروفسور چندرشیکهرو و پروفسور قمرفخار) با عنوان «گستره‌های فکری و تنوع شیوه‌های شعری، در شعر زنان ایرانی در سه دهه ی۸۰-۷۰-۶۰» سال ۲۰۰۹.

§نقدهای نوشته شده توسط مهرنوش قربانعلی

• وتنم بودی، محمد حسین عابدی، به نظر ساده می‌رسد، اما... ، روزنامهٔ همبستگی۲۱/۳/۸۰ س:۲ش:۱۸۹
• امضای تازه می‌خواهد این نام، فریاد شیری، مراقب کلماتم باشید، مجلهٔ خوانش ش :۴-۳ سال-۸۴
• ژئوسئانس من، محمد رمضانی فرخانی، ابراز دست خط بعدی روزنامه‌ی، اعتمادملی ۲۳/۴/۸۶ ش:۴۱۱
• معرفی شاعران جوان «مسعود آرسو (شهریاری)» سه، دو، یک، شعر... روزنامهٔ جام جم ۲۱/۴/۸۶
• مثل پاره‌های بامدادی، محمود معتقدی تفردی، درنگاه شعری www.firooze.ir
• کشور دلواپسی امیر جواد یونسی، هارمونی شهرهای کشورلواپسی www.kanoonweb.com
• فقط همین نیست، منیره پرورش فقط همین نیست مجلهٔ آناهید، ش:۱(دورهٔ جدید) اسفند – ۸۶
• ماه، حلقهٔ بی‌انگشت، میثم ریاحی رهیافت‌های دیگرگون، روزنامهٔ اعتماد ۲/۲/۸۷
• وقتی شبیه عجیب، علیرضا بهنام، نشان خودبسندگی، روزنامهٔ اعتماد ۳۰/۲/۸۷
• این روزهایم گلوست، پگاه احمدی، رویت نیمه‌ی، دیگر تاریخ www.vazna.com .
• تهران برای شعرشدن شهر کوچکی است، داوود ملک‌زاده، (فرانو) آری، بازی با کلمات، هرگز روزنامهٔ اعتماد ملی۸/۵/۸۷ ش:۷۰۴
• گذرازتجربه‌های فردی به ناخودآگاه جمعی خوانش «صدای پای آب» سهراب سپهری هفته نامهٔ بین‌المللی هنرمند، ش:۳۳، آبان ۸۷
• شهرزاد پشت چراغ قرمز (گزیده اشعارفرشته ساری نشرنگاه ۱۳۸۷) یکی ازما باید به اومی گفت، روزنامهٔ کارگزاران ۱۰/ آذر/۸۷
• نگاهی به مجموعهٔ «با خودم حرف می‌زنم»، سرودهٔ روجا چمنکار، نشرثالث-۱۳۸۷، اردی بهشت ۸۸ www.vazna.com
• تهی، پویا عزیزی، بروفق قانون خاص خویش لینک مقالاتم درwww.sahneha.com
• نگاهی به سروده‌های «علیشاه مولوی»، مستندسازه‌های شعری، www.sahneha.com
• هفت شهرغزل، «سیمین بهبهانی» ، www.jenopari.com اردیبهشت - ۸۸
• اگرزمین نچرخد «محمدجوادسلطانی»، اردی بهشت ۸۸www.didegan.blogfa.com
• پیرترازخود، «حمیدرضا شکارسری» www.kanoonweb.com ۱۱/۳/۸۸
• اتاق سی جی، شرح ماوقع «حبیب محمدزاده» روزنامه جام جم سال دهم- ش:۲۵۹۹، ۱۱/۴/۸۸

§آثار ترجمه شده

• کردی: بابک صحرانورد
• ترکی استانبولی: دکتر هاشم خسروشاهی
• عربی: محمدالامین
• سوئدی: سهراب رحیمی
• انگلیسی: علیرضا بهنام، سپیده جدیری مهنازیوسفی

§جوایز

• برگزیدهٔ سومین دورهٔ جایزهٔ «پروین اعتصامی»، سال ۱۳۸۷ برای مجموعه شعر «به وقت ا لبرز» - نشرآهنگ دیگر ۱۳۸۶
• تبصره (کاندید نهایی جایزهٔ شعرخبرنگاران سال- ۸۵
• به وقت البرز (کاندید نهایی نخستین دورهٔ شعرزنان- خورشید سال –۸۷.

§منابع

۲. روزنامهٔ آریا شماره:۴۲۱ دوشنبه ۱۱ بهمن ۸۷