فرادنبه

فرادنبه
کشور	ایران
استان	چهارمحال و بختیاری
شهرستان	بروجن
بخش	مرکزی
نام(های) قدیمی	پرادامنه فرادامنه
سال شهرشدن	۱۳۶۲
مردم
جمعیت	۱۳٬۱۳۹ نفر (
رشد جمعیت	منفی
جغرافیای طبیعی
مساحت	۸٬۰۰۰ مترمربع
ارتفاع از سطح دریا	۲٬۱۶۹ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۵+
میانگین بارش سالانه	۱۵۰
روزهای یخبندان سالانه	۹۰
اطلاعات شهری
شهردار	رمضانعلی علی بابائی
پیش‌شماره تلفنی	۰۳۸۲۴۵۲
وبگاه	www.faradonbeh.ir
تابلوی خوش‌آمد به شهر
به شهر تاریخی فرهنگی فرادنبه خوش آمدید
فرادنبه روی نقشه ایران ۳۲.۰۱۰۶° شمالی ۵۱.۲۰۹۴° شرقی / 32.0106; 51.2094

فَرادُنبه یکی از شهرهای شهرستان بروجن، استان چهارمحال و بختیاری است. این شهر در ۷ کیلومتری غرب بروجن قرار دارد و نام اصلی آن فرادامنه می‌باشد.

براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن (۱۳۹۰) جمعیت آن ۱۳٬۱۳۹ نفر (۳٬۴۳۵ خانوار) بوده است.

تاریخ

از این محل به نام پیر دامنه با ۸۰۰ نفر جمعیت در سفر نامه‌ای مربوط به سال ۱۳۲۳ هجری قمری یاد شده‌است.

از فرهنگ دهخدا

فرادنبه. [ فَ دُمْ بَ ] (اِخ) قصبه‌ای است از دهستان گندمان بخش مرکزی شهرستان بروجن، واقع در ۱۱ هزارگزی باختر بروجن متصل به راه بروجن به اصفهان. ناحیه‌ای است واقع در دامنهٔ کوه و معتدل که دارای ۴٬۰۰۴ تن سکنه‌است. آب آنجا از قنات تأمین می‌شود و محصولاتش غلات، حبوب، کتیرا و لبنیات است. اهالی به کشاورزی و گله داری گذران می‌کنند. صنعت دستی زنان قالی بافی است. راه ماشین رو و یک باب دبستان و نیز یک قلعهٔ قدیمی و یک زیارتگاه و در حدود ۳۵ باب دکان دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۱۰).

بناهای تاریخی شهر فرادنبه

بر اساس موقعیت منطقه و سنگ قبور موجود در گورستان‌های قدیمی شهر و آن چه به جای مانده قبل از پیدایش شهر در منطقهٔ فعلی اجداد ساکنین امروزی در چندین منطقه مجزا قلعه‌های اطراف شهر مستقر بودند که بر اثر یورش‌های پی در پی متجاوزین بردستاوردهای این دهات ایل نشین ان‌ها مجبور به اسکان در محل فعلی می‌گردند اگر چه تاریخ دقیق این اسکان مشخص نیست اما حدود تقریبی و قدمت تاریخی آن به سنه‌های ۱۰۲۴ و ۱۰۲۵ ه. ق. خود گواه این اسکان می‌باشد.

آثار و ابنیه‌های تاریخی فرادنبه:

• چاپارخانه دوران هخامنشی
• مزرعه پیدینک
• منطقه چهگ
• قلاع درختی
• حمام خان بابا خان به سنه ۱۲۷۶
• حمام گلشن (حمام کهنه)
• قلعه ضرغام السلطنه به سنه ۱۲۷۹ ه ق
• حمام رحمت اباد
• مسجد حاج شیخ علی بن پیر مراد
• امام زاده علی بن احمد باباگردالو

چاپارخانه دوران هخامنشی

منطقه به جا مانده از چاپارخانه ایران باستان که در دشت شمالی فرادنبه (حوالی آق قویی) واقع شده است و متأسفانه امروزه آثار قابل توجهی از آن باقی نمانده است.

مزرعه پیدینک

پی دینک نام همسر یزدگرد ساسانی است، که قلعه و مزرعه‌ای تابستانی به همین نام در دشت فرادنبه بنا کرده بوده است. امروزه اشخاصی توانسته‌اند ارامگاه ملکه دینک همسر یزدگرد ساسانی را کشف کنند. متأسفانه در کتابی به نام «بروجن، نامی به بلندای تاریخ» از پیدینک به عنوان یکی از مزارع بروجن نام برده شده است، اما موقعیت جغرافیایی پیدینک و قدمت ناچیز بروجن گویای حقایق دیگری است.

منظقه چهگ

نام منطقه‌ای تاریخی در بخش جنوبی فرادنبه است که در حفاری‌ها آثار باستانی با قدمت حدود سده هشتم قبل از میلاد از آنجا کشف شده است.

قلاع درختی

آثار و تپه‌های تاریخی واقع در مزرعه درختی که تاکنون حفاری دقیقی در آن منطقه انجام نشده است

قلعه ضرغام السلطنه

قلعه فرادنبه مربوط به سال ۱۲۷۹ ه. ق. است. این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۳۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

علی داد (ایل پیگ) پدر ضرغام السلطنه در زمان حکومت خود، در این محل قلعه‌ای می‌سازد، که به قلعه کهنه معروف است.

پس از علی داد، پسرش ابراهیم خان، ملقب به ضرغام السلطنه، خان فرادنبه می‌شود و قلعه‌ای در کنار قلعه کهنه می‌سازد، که به قلعه ضرغام السلطنه خان معروف است. زمان ساخت این قلعه به سال ۱۲۷۹ ه. ق. بازمی‌گردد.

با اشغال بخش وسیعی از خاک کشور ما بوسیله روس و انگلیس، بسیاری از رجال میهن دوست و آزادیخواه تهران و اصفهان به منطقهٔ کوهستانی بختیاری پناه آورند. بیشتر آنان مهمان ضرغام السلطنه و بی بی مریم مادر علی مردان خان بودند. «فرادنبه» و «سورشجان» برای چندین ماه ماوای آزادیخواهان بسیاری شد. از جمله افرادی که ابتداء در فرادنبه اقامت گردیدند و بعداً مجبور شدند در دیگر روستاهای چهارمحال و بختیاری پناه بگیرند اشخاص زیر هستند:

1. علی اکبر دهخدا در روستای «قلعه تک»
2. وحید دستگردی ابتداء به دهکرد منزل حاج نجف قلی و بعداً به سورشجان منزل بی بی مریم رفت.
3. فرخی یزدی، سردار فاخر حکمت و محمد مصدق نیز به سورشجان منزل بی بی مریم رفتند.
4. امین التجار در ایل قشقایی
5. افتخارالتجار به همراه چند نفر به «دهکرد» رفتند.
6. نورالله دانشور به «جونقان» رفتند.
7. حاج آقا نورالله به میان طایفهٔ چهرازی رفت که پس از توقف کوتاهی از آنجا راهی اراک و نهایتاً به عراق رفت.

وحید دستگردیٰ شاعر و مبارز عصر مشروطهٰ که در جریان مهاجرت اعضاء کمیته دفاع ملی (پس از آغاز جنگ جهانی اول) به چهارمحال و بختیاری سفر کرده؛ روز جمعه ۲۵جمادی الثانی ۱۳۳۴ ه. ق از بروجن دیدن کرده و می‌گوید: برای دیدن بروجن که در یک فرسنگی پرادنبه واقع است؛ صبحگاه حرکت کردم؛ بروجن قصبه آباد و دارای دکاکین و بازار و مردم هوشیار است؛ وارد شدم در مدرسه بروجن؛ منزل شیخ علی ناظم نظری؛ که الحق مدرسه را به خوبی اداره کرده؛ اطفال مدرسه مشغول مشق نظامی شده و خوب از عهده بر آمدند؛ در عربی و فارسی هم امتحاناتی به عمل آمد؛ خطابه مفصلی راجع به علم و هنر انشاء کردم.

حمام فرادنبه

حمام فرادنبه، مربوط به سال ۱۲۷۹ ه. ق. است و در شهرستان بروجن، بخش مرکزی، ۵ کیلومتری شرق بروجن واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۵۳۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده‌است.

حمام کهنه فرادنبه

حمام کهنه فرادنبه مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بروجن، بخش مرکزی، شهر فرادنبه، میدان شهید کریمی واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ خرداد ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۹۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران، به ثبت رسیده‌است.

حمام خانی فرادنبه

حمام خانی فرادنبه، مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بروجن، بخش مرکزی، شهر فرادبنه، بلوار مدرس واقع شده و این اثر در تاریخ ۰۷ خرداد ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۹۶۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است

آرامگاه ضرغام‌السطنه

آرامگاه ضرغام‌السطنه، مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان بروجن، بخش مرکزی، شمال غرب شهر فرادنبه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۷ با شمارهٔ ثبت ۲۳۸۲۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

وضعیت اقتصادی

در این شهر حدود نیمی از مردم اقتصادی مبتنی بر کشاورزی نیمه مکانیزه و مکانیزه و دامداری سنتی و نیمه صنعتی دارند. محصولات موفق آن در زمینه کشاورزی سیب‌زمینی، چغندر قند، گندم، جو و یونجه می‌باشد. قالی‌بافی از صنایع دستی مشهور آن است و نقش «گل پتو» در این شهر بصورت انحصاری استفاده می‌شود.

فرش فرادنبه

بوته سیب زمینی

همچنین بسیاری از نخبگان وجوانان این شهر به دلیل نبود موقعیت شغلی مناسب به شهر های بزرگی مانند:تهران،اصفهان وکیش رفته ودر آنجا پروژه های بزرگ اقتصادی را برعهده گرفته اند.

مشاهیر فرادنبه

• شهیدان

افراد مشهور

• دکترقربانعلی رحیمیان فوق تخصص گوارش واستادیار دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
• دکتر علی اصغر ربیعی فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان واستادیار دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
• دکتررحمت الله ربیعی متخصص داخلی
• دکتر محمد علی زمانی فوق تخصص آسم وآلرژی واستادیار دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
• دکتر ابولقاسم علوی :فوق تخصص مغز واعصاب، نماینده سابق شهرستان بروجن ولردگان در مجلس شورای اسلامی
• آقای دکتر علیرضا شیرانی :فوق دکترا حقوق بین‌الملل از دانشگاه ادینبرو انگلستان کاندیدا یک دوره مجلس شورای اسلامی شهرستان بروجن
• دکتر مجید شیرانی فوق تخصص کلیه استاد دانشگاه ونام آشنا در حرفه پزشکی
• مهندس علی شهریارپور استاد دانشگاه و مدیر کل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استان چهارمحال و بختیاری

منابع

«معرفی شهر فرادنبه». وب سایت رسمی شهرداری فرادنبه. بازبینی‌شده در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۴. 

. دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. بازبینی‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۴.