لرستان فیلی
لرستان فیلی به مناطق محل سکونت طوایف فیلی گفته می‌شود. علت نام‌گذاری این منطقه به نام فیلی حکمرانی والیان فیلی است. لرستان فیلی به دو قسمت پیشکوه و پشتکوه تقسیم می‌شد و محل سکونت طوایف لر، لک و کرد بوده است. لک‌ها و لرها هم در پیشکوه و هم در پشتکوه سکونت داشته‌اند.[۱].
جغرافیای لرستان فیلی[ویرایش]
محل سکونت لرهای فیلی ناحیه ای واقع بین کوه چهل نابالغان و دره گاماسیاب و دره سیمره و آبدیز می باشد. طوایف لر فیلی عبارتند از: کاکاوند، و کولی وند، و در دشت خاوه حسن وند، برانوند و آلوند و سگوند و در دشت الشتر و در اطراف خرم آباد ، و در قسمت جنوبی پاپی، و چگینی، و جودکی و دیرکوند که بین یافته کوه و دره سیمره سکنی دارند [۲].
تاریخچه[ویرایش]
لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر [۳] واژه‌ای است که به سرزمین‌های لرنشین اطلاق می‌گردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح می‌توان حدود لرستان را از دشت‌های غرب خانقین و مندلی در عراق تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت حدودی تعیین کرد.[۴] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل می‌شد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نام‌گذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.[۳] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.[۳] امروزه لرستان نام یکی از استانهای غربی ایران است. در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تاکنون آورده شده است.[۵]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
لرستان |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
لر کوچک |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
لر بزرگ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
لرستان فیلی |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
پیشکوه |
|
|
پشتکوه |
|
|
|
بختیاری |
|
|
|
|
کوه کیلویه |
|
|
|
شولستان |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
استان لرستان |
|
|
استان ایلام |
|
|
|
چهارمحال و بختیاری |
|
|
|
|
کهگیلویه و بویراحمد |
|
|
|
شهرستان ممسنی |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گویش[ویرایش]
گویش مردمان لرستان فیلی بیشتر لری خرم‌آبادی، لکی و ایلامی است. علاوه بر ایران قسمتی از لرهای فیلی در عراق و در استانهای میسان، واسط و دیاله ساکن هستند. شهرهای خانقین، مندلی و بدره بزرگترین شهرهای لرستان فیلی در عراق هستند. این دسته از لرها پس از تعیین مرز در دوره صفویه مابین ایران و عثمانی آن سوی مرز ایران قرار گرفتند.[۱]
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
پانویس[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مراد مرادی مقدم. «تاریخ سیاسی و اجتماعی پشتکوه در دوران والیان فیلی» (فارسی). پایگاه مجلات تخصصی نور، ۲۸ آذر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۸ آذر ۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۲۸ آذر ۱۳۹۱.
- ↑ لغت نامه دهخدا. دانشگاه تهران، ۱۳۷۷. ج. ۱۳ ص. ۴-۱۹۶۶۳
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ پشتدار، علی محمد. لرها و لرستان از دیدگاه ولادیمیر مینورسکی. ج. ۷. علوم انسانی «ایران شناخت»، ۱۳۷۶. ۱۶۰ تا ۱۸۳. بازبینی‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۴.
- ↑ «LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori» (انگلیسی). Iranica. بازبینی‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۴.
- ↑ امان اللهی بهاروند، سکندر. قوم لر. آگه، ۱۳۹۱. ۷۷. شابک ۹۷۸۹۶۴۳۲۹۱۳۵۸.
