گندمان (بروجن)

گندمان گندمون
کشور	ایران
استان	چهارمحال و بختیاری
شهرستان	بروجن
نام(های) دیگر	گندمکار
سال شهرشدن	۱۳۶۹
مردم
جمعیت	۷۸۳۸نفر
جغرافیای طبیعی
مساحت	۵۰
ارتفاع از سطح دریا	۲۲۷۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۱
میانگین بارش سالانه	۲۵
روزهای یخبندان سالانه	۹۰
اطلاعات شهری
شهردار	روح‌الله عظیمی
پیش‌شماره تلفنی	۰۳۸۲۴۶۲
وبگاه	www.gandoman.ir
گندمان روی نقشه ایران ۳۱.۸۶۶۴° شمالی ۵۱.۱۵۸۱° شرقی / 31.8664; 51.1581

گندمان یکی از شهرهای استان چهارمحال و بختیاری ایران است. این شهر مرکز بخش گندمان است. گندمان تا مرکز استان ۷۵ کیلومتر فاصله دارد.

تاریخچه و نامگذاری

قدمت تاریخی این شهر بر اساس شواهد به دست آمده توسط مورخین بیش از چند صد سال می‌باشد. آثار چهاربازار معروف قدیم در کنار این شهر واقع شده که اکنون به چاربازار یا چاروازار شهرت دارد. امیر غازی شاهیلو نیای بزرگ قشقایی‌ها که برای ترویج مکتب تشیع به این ناحیه آمده بود در گندمان درگذشته است.

کلمه «گندمان» از «گندم‌گان» گرفته شده است. گویند یکی از هفت قصر بهرام گور در این محل قرار داشته است و نام آن را «گندمان» نهاده بوده است. گندمان نام شهریست در دامان پرمهر زاگرس بختیاری و از محال اربعه و چهارگانه استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد این شهر در ۸۰ کیلومتری مرکز استان (شهرکرد) قرار دارد و مصداق آن در این شعر هویدا و مبرهن است که:

خواهی اردانی محال اربعه باشد کجا

هست آن لار و کیار و میزدج با گندمان

پیشینیه تاریخی این شهر به قدمت تاریخ سرزمین ایران است طبق گمانه زنی‌هایی که درسال ۱۳۷۲ شمسی در دامنه تپه باستانی بهرام گور گندمان از سوی میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت مجسمه‌های سفالی در اشکال حیوانات اهلی پیدا شد که براساس لایه‌های ابسیدین روی آنها قدمتی با حدود ۵ هزار سال ق. م را نشان داد و نوع زندگی و معیشت مردمان این خطه را کشاورزی و دامداری با توجه به آب فراوان و خاک حاصل خیز و مرتعهای پهناور نشان داد. در کتب اخبارالبلدان و تاریخ دفینه‌های ایران و تاریخ قاجاریه و سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی و تاریخ گزیده از حمدالله مستوفی راجع به این سرزمین متمدن و بافرهنگ و تاریخی صحبت به میان آمده است. در زمان اشکانیان و ساسانیان حاکمی به این منطقه فرستاده شد که این شهر را به عنوان ضرابخانه کشوری نمایان کرد و حتی سکه‌های پیداشده از زمان شاپور اول دلیل این امر است و آثار قلعه‌های متعدد در بخش گندمان هم این موضوعات را ثابت کرده است. تمدن الیمایی نیز جزء تمدنهای گندمان بوده است و نمونه مقبره‌ها و گورهای این قوم هویداست.(بردگوری)

زمانی که آفامحمدخان قاجار بعداز مرگ کریمخان زند شیراز را به سمت استرآباد (گرگان) ترک کرد تاایل قاجار را با خود به قصد جنگ با آخرین فرمانروای زند لطفعلی خان در شیراز همراه و همگام سازد، هنگام برگشت به سمت شیراز با اردو و سپاه در چمنزارهای گندمان اتراق کرد و در تاریخ قاجاریه بنام چمن گندمان نام برده شده است. هنگامی که شاه عباس اول به قصد جنگ با پرتغالیها عازم جنوب ایران شد از این منطقه آباد نام برده است (تاریخ زندگانی شاه عباس اول اثر نصراله فلسفی) حتی سینه به سینه این نقل از زمان شاه عباس شده است که سپاه شاه عباس در کنار امامزاده مادر و دختر گندمان در لب چشمه‌های مادر و دختر اتراق کرده بودند که چون شب شد صدای قورباغه نگذاشتند سپاه شاه بخوابند. جوانی گندمانی از تیر و طایفه عشیرقلی که اصالتاً گندمانی هستند (رسولی/مختاری/صمدی/طاهری امروزی) از کنار چشمه‌ها رد می‌شده است شاه از وی می‌خواهد که راهکار دهد یا جایی دیگر برایشان پیداکند وی می‌گوید چند گوسفند ذبح کنید بعد از ذبح روده‌های گوسفندان را پر از باد کرده و دو سر آن را گره زده و در جاهای مختلف چشمه‌ها رها می‌سازد (روده هاشبیه مار شده بودند) بعد از چند لحظه صداها قطع می‌شود و شاه به سپاس این کار مقادیر زیادی اشرفی به وی هدیه می‌کند. یکی از مکانهایی که در ایران ارامنه نشین بوده است بخش گندمان می‌باشد. مزارهای این قوم در جای جای این بخش به چشم می‌خورد در کتاب زندگانی شاه عباس اول این موضوع آورده شده که زمانی که شاه عباس برای جنگ با عثمانیها عازم جنگ شداز ارامنه جلفا و ایروان و نخجوان خواست که خانه‌های خود را ترک کرده و چشمه‌های آب را کور کرده تا دست عثمانیها به آب و غذا نرسد. ارامنه جلفا با وی همکاری نموده اما ارامنه ایروان و نخجوان از این کار سرباز زدند. شاه عباس ارامنه جلفا را به پاس خدمتشان به اصفهان کوچاند و منطقه‌ای را به اسم جلفانامید و برای آنان در نظر گرفت و آنان را در مناصب و پستهای مهم گمارد و از دادن مالیات معاف نمود ولی ارامنه ایروان و نخجوان را به جاهای دوردست ایران به جرم عدم همکاری کوچاند. از آن زمان نزدیک به ۴۰۰ سال می‌گذرد و ارامنه بخش گندمان جزء ارامنه ایروان و نخجوان بوده‌اند و هم اکنون هم بعضی مواقع به دیدن مزارهایشان می‌آیند.

مردم‌شناسی

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت شهر گندمان برابر با۵۶۵۰ نفر بوده است مردم گندمان دارای فرهنگ، گویش فارسی و موسیقی بختیاری هستند. کشاورزی، دامداری، بافت قالی و قالیچه‌های بختیاری از مشاغل منطقه است. یک صد و بیست سال پیش رضا قلی خان ایلبیگی به عنوان خان گندمان برگزیده شد. در این دوران مردم گندمان به خاطر ظلم و ستم خان و فرزندان یک مرتبه دست به قیام زدند که به دلیل عدم اتحاد این قیام با شکست مواجه گردید. خانم ایزابلا بیشوب در این زمان وارد گندمان شد و به معالجه بیماران روستای گندمان اقدام نمود در کتاب خود از دیوار شهر، دروازه‌های آن، خان گندمان و امام زاده عسکر و علی یاد می‌نماید.

مکان‌های دیدنی

• تالاب گندمان
• کوه مادر دختر
• امام زاد عسگر و علی
• حمام شاه عباس
• تپه باستانی

نمایی از جاده منتهی به تالاب گندمان

امکانات آموزشی دانشگاه پيام نور گندمان در مهر ماه سال 1386 تأسيس شد و با 4 رشته ي حسابداري، مديريت بازگاني، علوم كامپيوتر و الهيات( فقه و مباني حقوق ) كار خود را آغاز نمود.اين واحد در سال تحصيلي 88-87 تعداد 3 رشته ( مهندسي كامپيوتر( نرم افزار)، حقوق و مهندسي كشاورزي( علوم كشاورزي) ) در سال تحصيلي 89- 88 يك رشته (زبان و ادبيات انگليسي) ، در سال تحصيلي 90-89 سه رشته جديد(مديريت صنعتي،تربيت بدني و رياضيات و كاربردها)و در سال تحصيلي 90-91 يك رشته (مهندسي منابع طبيعي_محيط زيست)به مجموعه ي رشته هاي خود اضافه نموده است. تعداد كل دانشجويان اين واحد با پذيرش تعداد 200 دانشجو در سال جاري در 13 رشته تحصيلي بالغ بر 1200 نفر بوده و واحد در 5 رشته ي تحصيلي داراي عضو هيأت علمي مي باشد.

پانویس

• مختصات و بلندا
• از ب‍ی‍س‍ت‍ون ت‍ا زردک‍وه ب‍خ‍ت‍ی‍اری‌/ ن‍وش‍ت‍ه‌ای‍زاب‍لا ب‍ی‍ش‍وب؛ ت‍رج‍م‍ه م‍ه‍راب ام‍ی‍ری، پدیدآور ب‍ی‍ش‍اپ، ای‍زاب‍لا ل‍وس‍ی ب‍رد، م‌۱۹۰۴ -