مسجد کبود (تبریز)
مختصات: ۳۸°۰۴′۲۴.۹۱″ شمالی ۴۶°۱۸′۰۳.۸۸″ شرقی / ۳۸.۰۷۳۵۸۶۱° شمالی ۴۶.۳۰۱۰۷۷۸° شرقی
| مسجد کبود تبریز | |
|---|---|
 |
|
| نام | مسجد کبود تبریز |
| کشور |  ایران |
| استان | استان آذربایجان شرقی |
| شهرستان | تبریز |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | گؤی مچید، گؤی مسجید |
| نام‌های دیگر | مسجد جهانشاه |
| کاربری | مذهبی |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۶۹ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۵ دی ۱۳۱۰ |
مسجد کبود (به ترکی آذربایجانی: Göy Məscid - گوی مچید) یا مسجد جهانشاه[۱] از مسجدهای تاریخی تبریز است.
این مسجد طبق کتیبهٔ سردر آن در سال ۸۴۵ هجری شمسی و در زمان سلطان جهانشاه مقتدرترین حکمران سلسله قراقویونلو و به دستور دختر او صالحه خانم بنا شده‌است.[۲] پاسکال کوست در کتاب خود (در سال ۱۲۲۰ شمسی) از این مسجد با عنوان مسجد سنی یاد می‌کند و اولیا چلبی در سفرنامه‌اش (در سال ۱۰۲۰ شمسی) تصریح می‌کند که شیعیان تمایلی به استفاده از این مسجد نداشته‌اند.[۳]
زلزله سال ۱۱۵۸ شمسی (۱۷۸۰ میلادی) آسیب فراوان به مسجد زد و در اثر آن گنبدهای مسجد فرو ریخت. تعمیرات و دوباره‌سازی مسجد به منظور حفاظت و بازسازی بخش‌های باقی‌مانده شامل طاق‌ها و پایه‌ها از سال ۱۳۱۸ آغاز شد و در ۱۳۵۵ کارهای ساختمانی آن به اتمام رسید بازسازی گنبد اصلی توسط مرحوم استاد رضا معماران انجام شد. بازسازی کاشیکاری داخلی و خارجی هنوز ادامه دارد.[۴][۵]
تنوع و ظرافت کاشیکاری و انواع خطوط به‌کاررفته در آن و به‌خصوص به دلیل رنگ لاجوردی کاشی‌کاری‌های معرق آن سبب شده‌است که به «فیروزهٔ اسلام» شهرت یابد. سبک معماری این بنا به شیوه آذری است.[۶] از مصالح اصلی بکاررفته در این بنا آجر می باشد.مسجد کبود دارای صحن مربع شکلیست که حوضی برای وضودر آن قرار دارد و شبستانهایی نیز جهت پناهگاه مستمندان، و درس خواندن در آن وجود دارد.[۷]
سردر اصلی این مسجد که با کاشی‌کاری‌های معرق تزئین شده‌است، کتیبه‌ای دارد به خط رقاع که به سال ۸۷۰ (قمری) نصب شده‌است.[۲] این کتیبه و دیگر کتیبه‌های سردر مسجد به خط نعمت‌الله البواب خوشنویس مشهور سده نهم است و سرکاری و نظارت بر ساخت آن با عزالدین بن ملک قاپوچی بوده‌است.[۸]
نگارخانه[ویرایش]
-
در زمان محمدشاه قاجار
-
نقشه طرح مسجد در سال ۱۲۲۰ شمسی. در آن زمان، این مسجد «مسجد سنی» نامیده شده است.
-
-
حجاری‌های داخل مسجد
-
-
-
-
محل دفن جهانشاه
-
کاشی‌های فیروزه‌ای که مسجد کبود را به این نام مشهور کرده‌اند.
_Mosque_-_3,_Tabriz,_Iran.jpg)
منابع[ویرایش]
- ↑ عبدلعلی کارنگ، آثار و ابنیه تاریخی شهرستان تبریز، جلد ۱، چاپ دوم ۱۳۷۴، صفحه ۲۸۱
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ مصاحب، غلامحسین. دائرةالمعارف فارسی. تهران: امیرکبیر، کتابهای جیبی، ۱۳۸۰
- ↑ اعتقادات مذهبی عصر قراقویونلوها
- ↑ «مجموعه "مسجد كبود" تبريز نمونه‌اي از معماري بديع اسلامي». خبرگزاری جمهوری اسلامی. بازبینی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۸.
- ↑ «محمد فيض خواه:مسجد کبود تسليم مرگ شد». خبرگزاری میراث فرهنگی. بازبینی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۸.
- ↑ سبک‌شناسی معماری ایرانی. محمد کریم پیرنیا. نشر معمار. ۱۳۸۳. ص۲۰۵
- ↑ «مسجد کبود در تیشینه».
- ↑ Cəfər Qiyasi. «TƏBRİZ GÖY MƏSCİDİ» (آذری). Azerworld. بازبینی‌شده در ۳۰ مارس ۲۰۰۸.
پیوند به بیرون[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مسجد کبود موجود است. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون تبریز است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
- آثار ملی ایران
- باستانشناسی ایران
- بناهای تاریخی آذربایجان
- بناهای تاریخی استان آذربایجان شرقی
- بناهای تاریخی تبریز
- تاریخ ایران باستان
- تبریز
- جاذبههای گردشگری استان آذربایجان شرقی
- ساختمانها و سازهها در تبریز
- فرهنگ در ایران
- کاخها در ایران
- مسجدهای تاریخی تبریز
- مسجدهای تبریز
- مسجدهای تیموری
- مسجدهای سده ۱۵ (میلادی)
- معماری آذربایجان
- معماری اسلامی
- معماری ایرانی
- معماری دهه ۱۴۶۰ (میلادی)
- نمادهای ملی ایران
