شهرستان بوانات

شهرستان بوانات یکی از شهرستانهای استان فارس ایران است. مرکز این شهرستان، شهر [[سوریان، ] (بوانات) است. کره‌ای و دیگر شهر این شهرستان است. البته طبق اخرین تقسیمات کشوری شهر سوریان به شهر بوانات مرکز شهرستان تبدیل شده‌اند.شهر بوانات به علت واقع شدن در مسیر بندرعباس به اصفهان از اهمیت ارتباطی ویژه ای برخورداراست.

پج حمن== تقسیمات کشوری ==

• بخش مرکزی شهرستان بوانات
  • دهستان باغستان
  • دهستان سروستان
  • دهستان سیمکان (بوانات)

شهر: بوانات

• • بخش مزایجان
  • دهستان مزایجان

دهستان سروستان شهر:مزایجان

آباده مرشدی عاصمی

• بخش سرچهان
  • دهستان باغ صفا
  • دهستان توجردی
  • دهستان حسامی

شهر: کره‌ای_حسامی

موقعیت جغرافیایی

شهرستان بوانات در شمال شرقی استان فارس و در فاصله ۲۴۰ کیلومتری شهر شیراز قرار دارد که مساحت آن ۲/۴۹۹۲ کیلومترمربع می‌باشد. از شمال به استان یزد و شهرستان آباده، از جنوب به شهرستانهای ارسنجان و نی ریز، از غرب به شهرستانهای خرم بید و مرودشت و از سمت شرق به شهرستان خاتم از استان یزد منتهی می‌گردد. بوانات به عنوان بزرگترین تولید کننده گردوی مرغوب کشور ، قطب گردوی کشور محسوب می شود که گردوی بوانات از لحاظ مرغوبیت درجه یک بوده و همه ساله به بازارهای داخلی و جهانی صادر می گردد.

ریشه نام بوانات

در مورد واژه بوانات دو وجه نام گذاری وجود دارد. یکی بون به معنی بهره‌است که بعدها با ات تازی جمع شده‌است و دیگری به معنی بوان (بهشت) است که به مکان سر سبز دلالت دارد. مرکز این شهرستان شهر بوانات است، بوانات دارای دو بخش مر کزی و سرچهان است.

در لغتنامه دهخدا و فارسنامه ناصری در مورد کلمه بوانات اینچنین داریم حدود و مشخصات آن به قرار زیر است : از شمال به ارتفاعات بیخون گون و سرخ زیتون . از جنوب به ارتفاعات بوانات و مزایجان و باب‌الجوز. در شمال بخش بوانات و سرچهان . و رودخانه ٔ بوانات در وسط آن جاری است . این شهرستان از 43 آبادی بزرگ و کوچک تشکیل میشود وجمعیت آن در حدود12300 تن است . قراء مهم آن عبارتند از: سوریان ، هرابرجان ، جشنی یان ، مونج ، قاضی آباد شیدان و سروستان . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 8). رجوع به فارسنامه ٔ ناصری و جغرافیای سیاسی کیهان شود.) که نشان از گستردگی آن طی سالیان نه چندان دور دارد. اما نظر به مطابقت به شهر قدیمی بوان (به + وان = شهر دارای بهی) با سوریان (شهر شادی ) دو نامی شدن این شهر تصادفی نبوده است در فرهنگ دهخدا راجع به این شهر گفته شده است که بوان محلی است در حوالی دژسفید فارس (سیمکان) بخوبی معروف به طوری که یکی از جنات اربعه دنیا شمارند ( انجمن آرا- آندراج). بوان شهر کوچک است و غله بوم و میوه روی و هوای معتدل و آب روان دارد (نزهه القلوب ص 122). نام شهری است که در آن مویز و نار فراوان باشد [شرفنامه منیری]. بوان شهری است با جامع و منبر (فارسنامه ابن بلخی ص 125)

جمعیت

جمعیت شهرستان ۴۹۰۴۵ نفر است که در قالب ۱۰۰۰۹ خانوار می‌باشد و میانگین بعد خانوار شهرستان برابر ۹/۴ نفر است.۲۰٪ جمعیت شهرستان شهرنشین و ۸۰٪ آن روستانشین اند. ۳۴٪ جمعیت شهرستان را فعالان اقتصادی تشکیل داده و نرخ بیکاری در این شهرستان ۱۴٪ است و حدود ۸۰٪ جمعیت شهرستان باسواد هستند. بوانات دارای دو بخش مرکزی و سرچهان است که شامل دهستانهای باغستان، سروستان، مزایجان، توجردی، باغ صفا، سیمکان و سرچهان است و در کلً دارای ۱۱۰ روستا است.

=مردم بوانات بسیار خون گرم و ارام هستند و به ندرت در گیر مسایل قومی و اجتماعی می‌شوند عمده راه امرار معاش آنها کشاورزی و دامپروری می‌باشد

به روزآوری: جمعیت شهرستان بوانات طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۴۴٫۰۶۹ نفر بوده‌است . کتاب شمیسه لندنیه اثر نخستین آموزگار زبان فارسی میرزا محمدباقر بواناتی بوسیله دکتر محمود کمالی عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور چاپ شده است

جاهای دیدنی 

امامزاده بی بی مزایجان دشت شیر مزایجان (بذرافشان)
محمد حنفیه
امامزاده شاه میر حمزه
امامزاده شاهزاده علی اکبر جیان
مسجد جامع سوریان
پل آجری سوریان
چهل چشمه
قنات نیم افراز
امامزاده شاهزاده ابوالقاسم
ابشار بسیار زیبای روستای منج غار و کوه دیدنی کان گوهر که به طول ۴۰۰متر می‌باشد (ایزدی)
از روستاهای زیبای آن میتوان به روستای " بادبر " اشاره کرد. این روستا در 5 کیلومتری دهستان " مزایجان" قرار دارد که بر دامنه کوه ساخته شده است . فضای سرسبز و زیبا و همچنین قرار گیری آن بر سرچشمه رودهای منطقه ، مکان زیبایی را برای گردشگران و اهالی بوانات به وجود آورده است . از جاذبه های تاریخی ،طبیعی این روستا میتوان به "چشمه پیرکدو" ،" قبرستان پیرکدو (قدمت : صفویه)" ،" جنار بادبر" ،"غار نصر "، "چشمه دیوانه" و "آب قرقر" اشاره کرد.
از دیگر جاهای دیدنی بوانات می‌توان امامزاده شاه میرحمزه و تفریح‌گاه محمد حنفیه را نام برد. درباره بنای امامزاده شاه میر حمزه:این بنا از نظر گچ بری، معجر، درهای خاتم، منبتکاری، اسلوب معماری طاق و گنبد در ردیف ۳۰۵ ثبت آثار تاریخی شده‌است. این امامزاده از فرزندان موسی کاظم است که با گروه زیادی به ایران آمد. ورود این کاروان به ایران مصادف با کشته شدن رضا و پیگرد آنان از طرف حاکمان شد که اولین برخورد آنهادر خانه زنیان فارس بود و از آنجا بنی هاشم به اطراف پراکنده شده و هر کس برای حفظ جان خویش راه دیاری را در پیش گرفت. همزه و خواهرش در محلی به نام دهکده بزم که اکنون در ۲۲ کیلومتری سوریان] قرار دارد به قتل رسیده و مقبره آنها به فاصله دویست متر از یکدیگر قرار گرفته‌است.

آثار کنونی بنا

بنای کنونی امامزاده عبارت است از یک گنبد مدور به ارتفاع تقریبی ۱۶ متر که سبک طاق مدور آن عیناً به قیصریه بازار لار شباهت دارد. دور تا دور بدنه طاق در فواصل معین کتیبه‌های کوچکی از خط کوفی تزیینی قرار گرفته. سه شاه نشین در جهات شمال، جنوب و مشرق واقع شده و درب ورودی رو به مغرب باز می‌شود. محوطه امامزاده عبارت است از فضای نسبتاً بزرگی که درختان چنار کهنسال آن حاکی از آن است که لااقل از هفتصد سال پیش امامزداه مورد توجه مردم بوده‌است.

درب ورودی حیاط امامزاده نیز در سمت غرب قرار دارد که سردر آن فرو ریخته و تنها قسمت جزیی از گچ بری‌های آن باقی‌مانده‌است. این گچ بری‌ها یکی از نفیس‌ترین آثار هنری قرن دهم هجری به شمار می‌رود. تناسب عجیب و خوش حالت اسلیمیها با نقوش بدیع و زنده و صحنه‌های جاندار نزاع شیر و آهو علاوه ب این که حاکی از چربدستی هنرمندان است به وضعی خیال انگیز مبین هیجانات و مظاهر روحی مردم در سواحل کویر است.

در ضلع دست راست ورودی اشعاری بر قطعه سنگی منقور است که نصب آن به دستور میرزا محمدحسین وزیر صورت گرفته و تاریخ آن معادل با مجموع حروف ابجدی این مصرع (بحمدالله دعای خیر حاصل) یعنی سال ۱۰۷۴ است.

درب امامزاده نیز قدیمی است و در قسمت بالایی آن آیه‌هایی از قرآن به صورت برجسته نقر گردیده‌است. محوطه‌ای که درب ورودی بدان منتهی می‌شود و به وسیله درب دیگری از حرم جدا شده عبارت از طاقی است که دارای اشکال هندسی است و گچ بری‌های بسیار زیبایی از سقف آن فرو ریخته و قسمتی نیز زیر گچ کاری‌های بعدی پنهان مانده. در ضلع دست راست درب دو لنگه‌ای خاتم کاری اتاقی است که آن هم از آثار دوران صفوی است. در وسط درب نوشته شده (عمل استاد علی بمان نجار ۹۹۳) و دور تا دور قسمت بالایی چهارچوب با خط ثلث زیبایی اسامی دوازده امام کنده کاری شده. معجر چوبی از سه طرق منقش به کنده کاری‌های برجسته می‌باشد که به دستور شاه عباس بزرگ (۹۹۴ - ۱۰۳۸) تهیه شده. بر روی درب معجر با خط ثلث نوشته شده (کتبه الفقیر بماند علی فی السنه الف و سبع)

در ضلع دیگر معجر اشاعری حاکی از انی که به دستور شاه عباس اول معجر تهیه شده نقره می‌باشد و ماده تاریخ تهیه آن هم که در سنه ۱۰۰۷ می‌باشد چنین سروده شده:

چو فیض لم یزلی است این، تو نیز تاریخش

اگر طلب کنی از (فیض لم یزل) دریاب

روی دیوار غربی نیز گچ بری زیا و خوش خطی دیده می‌شود که نام استاد کار آن را چنین نقش نموده (عمل استاد شمس الدین عبدالحسین اصفهانی بنا).

گچ بری جرزها یکی از شاه نشین‌های داخل حرم نیز بیانگر این است که قبل از پادشاهی شاه عباس کبیر گچ بری‌ها تهیه شده و بیت زیر تاریخ آن را نشان می‌دهد:

به اهـتمان هـمام الا نام گشـت تمام

به سال نهصد و پنجاه و سه به فتح و ظفر

پیوند به بیرون

پایگاه اطلاع رسانی شهرستان بوانات

تارنمای بوانات در درگاه استان فارس

وبسایت بوانات

/surian.html شهر سوریان