زلقی
زلقی یا زلکی یکی از طوایف شعبه یا جرگه چهارلنگ از ایل بختیاری میباشد. این ایل متشکل از چند طایفه بزرگ و دارای بیش از ۴۰ اولاد میباشد که هرکدام از تیرهها، به نوبه خود از چند اولاد، و هر اولاد از چند تش، وهر تش از چند کو، و هر کو از چند کر و بو یا خانوار، تشکیل شده است. معمولاً تیرههای یک طایفه، دارای نیای مشترکی میباشند و یا به صورت نسبی یا سببی باهم پیوند خویشاوندی دارند. زلقی در معنی کلمه یعنی کمیاب و نادر. این کلمه در فارسی قدیم به معنی آنچه که یافت نشود، نایاب و ناپیدا بوده است.[۱][۲][۳][۴][۵][۶]
زیست بوم
مناطق سکونت این طایفه در جنوب استانهای مرکزی و شرق لرستان و شمال استان چهار محال و بختیاری و نیز در شهرهای شمالی و شرقی استان خوزستان میباشد. همچنین در استان کرمان طوایفی از بختاری زلقی وجود دارند برای مثال شهاب الدین و غیاث الدین برادران بختیاری بودند که در سال ۱۱۲۰ ساکن دیار بافت در استان کرمان شدهاند. و فامیلهای امروزی شهابی نژاد و غیاثی ناشی از مهاجرت عدهای از بختیاریها به کرمان است. بختیاریهای کرمان به زبان فارسی صحبت میکنند. اما با وجود دور افتادن از سرزمین بختیاری هنوز برخی از آداب و رسوم بختیاری زلقی را حفظ کردهاند.
شهرهای محل سکونت
برخی شهرهای محل سکونت این ایل عبارتند از الیگودرز، دورود، خمین، اندیمشک، دزفول، شوشتر، گتوند/ صالح شهر، مسجد سلیمان و هندیجان، هرچند به دلیل قرار این ایل در طول تاریخ در منطقه الیگودرز و نامگذاری بخش بزرگی از حوزه جغرافیایی این منطقه به نام بخش زلقی این گمان به وجود آمده است که سکونتگاه اصلی ایل زلقی بخش زلقی است اما شواهد تاریخی و جغرافیای انسانی این ایل حاکی از آن است که زلکیها از دیر باز در اکثر مناطق لرستان بزرگ سکونت داشتهاند.
تیرههای طایفه زلکی
- ۱. آریاسی
شامل تیرههای:
-
- اولاد شهاب الدین
-
- شهابی نژاد بافتی
- بختیاری نژاد بافتی
- اولاد غیاث الدین
-
- غیاثی بافتی
- ۲. هزارسی
شامل تیرههای:
-
- اولاد آخدابخش
-
- جهانبخش
- ذولفقار
- جعفرومحمدباقر
- جهانگیروظهراب
- آباوا (بابا)
- آ عباس
- آ بختیار
- جوبازوند (جانبازوند)
- پزی:
-
- محمد وند
- سلیمان وند (سلیمووند)
- حسن وند (حسه وند)
-
-
- دراشگفتی
- ترپی
- بی آبی (بی اویی)
- مدروک
- مفروش
- لیرکی
-
- ۳. دوزنی
شامل تیرههای:
-
- خان (تاجمیری)
- تشمال
- شاهمنصوری
- غیبی وند رحمت وند (رمدوند)
- جمال وند
- ماندنی (موندنی)
- سلطانی
- قوچعلی
- ممدوزنی
- وندوندگری شامل:
- شیخ گوشه
- غیب اله وندالانوعباسی (اولاد آحسین عبداله)
- غیب اله وند سرقلاعی (اولاد کلی جلی)
- شمس الدین وند
- شیخ باباروزبه
- کاهگونی
- گانر
- حیدروند
- محمد سلیمانی
- ۴. جاوند
- شامل تیرههای:
-
- ایسوالی (عیسی والی)
-
- خان
- محمدرضاوند (چلانی)
- ارجنکی
- خمکاروند
- شهکه وند
- شیخ
-
- سهرسهر (سرخ سرخ)
-
- قربان وند
-
- عباس وند
-
- چنگری
-
- اسدوند
- ۴. چهارطایفه
- شامل تیرههای:
-
- احمدوند (چپال)
احمدچپال شامل ۴اولاد بنامهای
- نقی
- یوسف
- رستم
- نظر (جابر و گاورس)
- میکور
-
- چهاربری و میانجایی
میانجایی شامل ۱۲ تیره میشود:
- شهکه وند (کرمعلی وند و مهدی وند)
- آدینه وند
- علی محمد وند
- کووری
- قربان وند
- رجب وند
- ابراهیم وند
- صابروند
- مددوند
- عسگروند
- قنبر وند
- شیخ پیر بادوش
-
- پیراحمد فداله و درکایدی
-
- هادل دوند و کلاوند
- ۶. بریم وند
- شامل تیرههای:
- قیطاسوند
- القاص وند
-
- کوه کن (مددی)
-
- ابول وند (قاسم وند)
-
- حیدر وند
-
- مهلی وند
-
- غلام وند
منابع
- ↑ Arash Khazen. «Tribes and Empire on the Margins of Nineteenth-Century Iran p.22». دانشگاه واشینگتن، ۲۰۰۹. بازبینیشده در ۲۰۱۴.
- ↑ «Iran Almanac and the Book of Facts». Echo of Iran، 1970.
- ↑ «نمودار اجتماعی طوایف بختیاری». دانشنامه ایرانیکا.
- ↑ «Bakhtyārī». دانشنامه بریتانیکا. بازبینیشده در 3-25-2014.
- ↑ «BAḴTĪĀRĪ TRIBE». Encyclopaedia Iranica. بازبینیشده در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ Carl Skutsch. «Encyclopedia of the World's Minorities page.176».
- حسین ابراهیمی ناغانی. «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وبگاه انسانشناسی و فرهنگ، ۲ اسفند ۱۳۸۸.
- خسروی، عبدالعلی. فرهنگ بختیاری. تهران، ۱۳۶۸
- کریمی، اصغر. سفر به دیار بختیاری. تهران، * عکاشه، اسکندر. تاریخ ایل بختیاری به کوشش فرید مرادی. تهران، ۱۳۶۵
- نیکزادامیرحسینی، کریم. شناخت سرزمین بختیاری. اصفهان، ۱۳۵۴
- مهرزادقنبری سردار اکبری خرادآذر. سرگذشت ایل چهارلنگ۱۳۸۶اهواز
|
|
|
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ایل بختیاری است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |