زیکرتو
| زیکرتو | |
|---|---|
موقعیت جغرافیایی
|
|
| نام | زیکرتو |
| کشور |  ایران |
| استان | آذربایجان شرقی |
| شهرستان | شهر میانه |
| اطلاعات اثر | |
| نامهای دیگر | زاگروتی |
| نامهای قدیمی | سیکرتو |
| کاربری | ناحیه، کشور |
| دیرینگی | هزارهٔ سوم پ. م. |
| بانی اثر | قبایل ماننایی |
زیکرتو (به انگلیسی: Zikertu) در حاشیهٔ رودخانهٔ قزل اوزن قرار داشته و ویژگی رودخانه زبور مارپیچی بودن آن است. قزل اوزن بالاتر از شمال غرب بسوی جنوب شرق میان کوه‌های آق‌داغ، دنبالهٔ البرز جاری می‌شود و درّه‌ای که در این محل تشکیل می‌دهد در دوران کهن اندیا نامیده می‌شد. در بخش شمال شرقی این درّه رودکی که از کوهستان سهند سرازیر می‌شود و شهر میانه بر کرانهٔ آن قرار دارد به قزل اوزن می‌ریزد. درّه این رودک و جویبارهایی که بدان می‌ریزند در دوران باستان ناحیهٔ زیکرتو را تشکیل می‌داد.
محتویات
فرمانفرمای زیکرتو[ویرایش]
متاتی: پیشوای قبایل زیکرتو در سال ۷۱۶ پیش از میلاد بود[۱]. متاتی، بگداتو و تلوسینا سه رهبر هم پیمان بودند علیه «آزا» فرزند ایرانزو پادشاه ماننا که ایشان نیز از متحدان سارگون دوم پادشاه آشور بشمار می‌رفت.
وضعیت سیاسی ماننا در سال ۷۲۰ پ. م[ویرایش]
در طی دههٔ دوم قرن هشتم پیش از میلاد لشکرکشی‌های آشور بسوی زاگروس موقتاً قطع شد. در حدود سال - ۷۲۰ پ. م. - وضع سیاسی کشور ماننا به قرار زیر بود:
اقصای شمال - آنسوی دریاچهٔ اورمیه - تحت تصرف اورارتو قرار داشت و به تقریب باقی سرزمین آذربایجان کنونی ایران مستقیم یا غیره مستقیم تحت حکومت ایرانزو پادشاه ماننا بود. ولی در مرزهای آن پادشاهی متصرفات فرمانفرمایان نیمه مستقلی قرار داشتند که برای موجودیت ماننا [۲] خطرناک بودند. این‌ها عبارت بودند از پادشاهی‌های:
- اوئیش دیش تقریباً در ناحیهٔ مراغه
- زیکرتو (زاگروتی) در ناحیهٔ میانه
- آندیا در بخش درّهٔ قزل اوزن ( سفید رود )
- مادای یا سرزمین دیوک به احتمال قوی در بخش علیای درهٔ قزل اوزن
این‌ها همه تابع ماننا بودند و ماننا هم تا حدودی متحد و وابستهٔ آشور بود.
حملات سارگون دوم[ویرایش]
سارگون دوم در سال - ۷۱۵ پ. م. - تهاجم بسوی بخش سفلای قزل اوزن را ادامه داد و وارد آندیا[۳] شد. این محل متصرفهٔ شخصی بود بنام تلوسینا که دست کم از سال - ۷۱۹ پ. م. - متحد روسای یکم پادشاه اورارتو شمرده می‌شد. در آن زمان فرمانفرمای آندیا به یاری باگداتو فرمانفرمای اوئیش دییش و متاتی فرمانفرمای زیکرتو علیه آزا پسر ایرانزو شاه ماننا که دست نشاندهٔ سارگون دوم بود مبارزه می‌کرد.
سارگون دوم به اتفاق آزا از این ناحیه ۴۲۰۰ اسیر و مقدار زیادی دام به غنیمت گرفت. از نامهای خطاب به سارگون دوم که در آن از رسیدن هدیه‌ها، اسبان و قاطران از طرف شاهزادهٔ آندیا که به همراه سفیر ماننا وارد شده بود سخن رفته است[۴]. سارگون دوم به منظور تسجیل برتری خویش بر اراضی زاگروس شمالی، در ایزیرتو تختگاه ماننا تصویر خود را بر سنگ منقور کرد.
ساگارتیان[ویرایش]
زیکرتو را با قبیلهٔ مادی ساگارتیان[۵] یکی می‌دانسته‌اند؛ ولی اگر چنین باشد این اصطلاح به هر تقدیر نه بواسطهٔ ایرانیان در میان آشوریان نفوذ کرده. باید متذکر شد که آشوریان با هیئت فرستادگان زیکرتو بوسیلهٔ مترجمی از زبان ماننایی سخن می‌گفته‌اند و سفیر مزبور نام غیر ایرانی داشت.
پانویس[ویرایش]
- ↑ واژهٔ متاتی ممکن است اکنون بصورت تات و تاتی محفوظ مانده باشد.
- ↑ همهٔ آنها بطور رسمی حاکم یا جانشین شمرده می‌شدند ولی عملاً تا حدی از آشو مستقل و تایع ماننا بودند
- ↑ یا می‌سیاندا. در کتیبهٔ رسمی، سطر ۳۷ چنین است. ناحیهٔ مسو یا مسی در ماننا
- ↑ هابل ۴۶۶، تاریخ آن روشن نیست. اومستد این نامه را مربوط به آشورباناپال می‌داند
- ↑ به ایرانی اساگردا. Asagarta
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ای. م. دیاکونوف. تاریخ ماد. ISBN 964-445-106-6
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون ماد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
پیوند به بیرون[ویرایش]
|
|
||||||
|
||||||||||||||||||||||||
