سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
| جمهوری اسلامی ایران | |
 |
|
|
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران
رهبران
معاونان اول
رئیسان مجلس
رئیسان قوه قضائیه
رئیسان سازمان صدا و سیما
|
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سازمان آموزشی، تحقیقاتی و نظارتی جمهوری اسلامی ایران به ریاست معاون رئیس جمهور در زمینه‌های مربوط به آثار تاریخی و باستانی صنایع دستی و گردشگری است. با حکم رئیس جمهور ایران، دکتر حسن روحانی، ریاست این سازمان را مسعود سلطانی‌فر بر عهده دارد.
محتویات
- ۱ پیشینه
- ۱.۱ اداره جلب سیاحان خارجی و تبلیغات (۱۳۱۴)
- ۱.۲ شورای جهانگردی (۱۳۲۰)
- ۱.۳ اداره امور جهانگردی (۱۳۳۳)
- ۱.۴ سازمان جلب سیاحان (۱۳۴۲)
- ۱.۵ وزارت اطلاعات و جهانگردی (۱۳۵۳)
- ۱.۶ معاونت امور سیاحتی و زیارتی وزارت ارشاد اسلامی (۱۳۵۷)
- ۱.۷ سازمان ایرانگردی و جهانگردی (۱۳۷۰)
- ۱.۸ جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی
- ۱.۹ سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (۱۳۸۲)
- ۱.۱۰ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (۱۳۸۵)
- ۲ روسای سازمان
- ۳ سازمانهای مردم‌نهاد با مجوز میراث فرهنگی
- ۴ منابع
- ۵ جستارهای وابسته
- ۶ پیوند به بیرون
پیشینه[ویرایش]
اندیشهٔ بهره‌گیری از قابلیت‌های صنعت گردشگری در حوزه سازمانهای دولتی ایران، از سابقه زیادی برخوردار است. در طول بیش از هفت دهه ساماندهی به این صنعت با تشکیل اداره‌های مختلف شروع شده و سپس به سازمان ازتقاء یافته و این ترفیع تا سطح وزارتخانه پیش رفته است. درپی انقلاب ایران (۱۳۵۷) دچار رکودشده و دوباره به سازمان تنزل یافته که پس از مدتی طولانی در سطحی قابل قبول در حوزه سازمانهای نهاد ریاست جمهوری قرار گرفته‌است.
اداره جلب سیاحان خارجی و تبلیغات (۱۳۱۴)[ویرایش]
در سال ۱۳۱۴، دولت وقت با هدف جلب سیاحان و شناساندن مفاخر و تمدن کهن ایران به خارجیان اقدام به تأسیس اداره‌ای به نام «اداره جلب سیاحان خارجی و تبلیغات» در بدنه وزارت داخله (کشور) نمود.
شورای جهانگردی (۱۳۲۰)[ویرایش]
در سال ۱۳۲۰ شوراییبه نام «شورای جهانگردی» در داخل وزارت کشور توسط اداره سیاسی این وزارتخانه تأسیس شد که هفته‌ای یکبار تشکیل جلسه می‌داد.
اداره امور جهانگردی (۱۳۳۳)[ویرایش]
در سال ۱۳۳۳ با توجه به اهمیت روزافزون جنبه‌های اقتصادی و تحکیم مبانی حسن تفاهم میان مردم کشورهای مختلف که مورد توجه دولت وقت قرار گرفت در وزارت کشور اداره‌ای به نام «اداره امور جهانگردی» تأسیس شد. از جمله اقدامات این اداره «تدوین قوانین و مقررات ورود و اقامت اتباع بیگانه» بود. به دنبال آن در سال ۱۳۴۰ شورایی به نام «شورای جهانگردی» در اداره امور جهانگردی وزارت کشور با ترکیب ۱۲ نفر از نمایندگان وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی بعلاوه سه نفر از افراد صاحب‌نظر و مطلع در امر جهانگردی تأسیس گردید. حسب تصویب‌نامه هیئت وزیران وقت، این شورا وظیفه تعیین خط و مشی و برنامه‌های اجرایی اداره امور جهانگردی وزارت کشور را در سطح عالی نظارت بر عهده گرفت.
سازمان جلب سیاحان (۱۳۴۲)[ویرایش]
در سال ۱۳۴۲ به دلیل سرعت رو به افزایش صنعت گردشگری و روی آوردن گردشگران خارجی برای مسافرت به ایران و توسعه مواصلات و ارتباطات کشور و همچنین برای هماهنگی و نظارت بر کلیه فعالیت‌های جهانگردی کشور، «سازمان جلب سیاحان» تأسیس شد و صنعت گردشگری رفته رفته جای خود را میان سایر صنایع کشور باز نمود. این سازمان زیر نظر مستقیم نخست وزیر بود و دارای شورایی با ترکیب وزارتخانه‌های اقتصاد، کشور، فرهنگ و هنر، سازمان برنامه و بودجه، کانون جهانگردی ایران و سه نفر صاحب‌نظر و مطلع به پیشنهاد سرپرست سازمان و تصویب نخست وزیر بود. اعضای این شورا به مدت ۲ سال انتخاب و به صورت افتخاری انجام وظیفه نموده و انتخاب مجدد آنها بلامانع بود. همچنین جلسات آن هر ۲ ماه یکبار تشکیل می‌شد.
وزارت اطلاعات و جهانگردی (۱۳۵۳)[ویرایش]
در سال ۱۳۵۳ با الحاق سازمان جلب سیاحان در وزارت اطلاعات این وزارتخانه به عنوان «وزارت اطلاعات و جهانگردی» تغییر نام یافت و سیاستگذاری و هماهنگی امور جهانگردی کشور به معاونت‌ها و چند شرکت وابسته به این وزارتخانه واگذار گردید.
معاونت امور سیاحتی و زیارتی وزارت ارشاد اسلامی (۱۳۵۷)[ویرایش]
با پیروزی انقلاب ایران (۱۳۵۷) در سال ۱۳۵۷، ابتدا وزارتخانه‌ای به نام «وزارت ارشاد ملی» از ادغام وزارت خانه‌های «اطلاعات و جهانگردی» و «فرهنگ و هنر» تشکیل شد که به سرعت به نام «وزارت ارشاد اسلامی» تغییر نام یافت و کلیه وظایف و مأموریت‌های مربوط به امور سیاحتی، زیارتی، ایرانگردی و جهانگردی در قالب «معاونت امور سیاحتی و زیارتی» در این وزارتخانه سازمان دهی شد.
سازمان ایرانگردی و جهانگردی (۱۳۷۰)[ویرایش]
سپس به موجب مصوبه شورای عالی اداری کلیه وظایف و مأموریت‌هایی که در «معاونت امور سیاحتی و زیارتی» در وزارت ارشاد به «سازمان ایرانگردی و جهانگردی» منتقل شد تا در قالب سازمان به فعالیت خود ادامه دهد. این سازمان دارای یک شورای عالی به نام «شورای عالی ایرانگردی و جهانگردی» به موجب ماده ۲ قانون توسعه صنعت ایرانگردی و جهانگردی مصوب ۱۳۷۰ مجلس شورای اسلامی بود. این شورا با ترکیب ۷ وزیر به ریاست معاون اول رییس جمهور و تعدادی افراد صاحب‌نظر و مطلع بدون حق رأی فعالیت خود را تا پایان سال ۸۲ با تشکیل ۱۳ جلسه (میانگین هر سال یکبار) ادامه داد و در این مدت حدود ۶۷ موضوع در این شورا طرح و مورد تصویب قرار گرفت.
جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی[ویرایش]
در دیماه ۱۳۸۰ اولین کمیته رسمی راهنمایان ایرانگردی در زیر مجموعه سازمان ایرانگردی توسط دفتر هماهنگی با حضور ۱۰ نفر از راهنمایان منتخب دفتر هماهنگی شروع بکار کردند . در فروردین ۱۳۸۱ کمیته تصمیم گرفت که اقدام به تشکیل صنف راهنمایان نماید . پس از هماهنگی با دفتر هماهنگی سازمان ایرانگردی و جهانگردی و تدارک و تدوین اساسنامه اولین هیات موسس تشکیل گردید . در دیماه ۱۳۸۱ با تشکیل اولین جلسه هماهنگی راهنمایان تصمیم به ادامه کار گرفته شد و در اسفندماه مجوز تشکیل جامعه راهنمایان ایرانگردی از طرف دفتر حقوقی سازمان صادر و در ۴ مرداد ۱۳۸۲ هیات موسس اقدام به تشکیل اولین مجمع برای رای اعتماد به اساسنامه برگزار گردید . ۱۱۰ راهنما از ۱۳۵ نفر رای اعتماد به اساسنامه دادند . با رای اعتماد به اساسنامه هیات موسس اقدام بر برگزاری انتخابات هیات مدیره نمود . در اولین انتخابات از بین کاندیداهای حاضر ۹ نفر اصلی و ۲ نفر علی البدل و ۳ بازرس انتخاب شدند . این انتخابات با حضور نمایند ه سازمان ایرانگردی و جهانگردی آقای دکتر رحیم پور و نماینده دفتر هماهنگی آقای جمشیدی ٬ رسمیت جلسه را مورد تایید قرار دادند . از این رو جامعه راهنمایان بعنوان بدنه اصلی صنف راهنمایان زیر نظر سازمان ایرانگردی و جهانگردی وقت که زیر نظر وزارت ارشاد بود٬ شروع بکار کرد و در زمانی که معاونت امور سیاحتی و زیارتی به سازمان ایرانگردی و جهانگردی منتقل شد ؛ جامعه راهنمایان نیز تحت نظر سازمان ایرانگردی و جهانگردی قدیم و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری جدید قرار داده شد.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (۱۳۸۲)[ویرایش]
در سال ۱۳۸۲ با تصویب قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی سازمان ایرانگردی و جهانگردی و سازمان میراث فرهنگی سابق با کلیه اختیارات، تعهدات، امکانات، نیروی انسانی و... از بدنه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جدا و زیر نظر ریاست جمهوری تحت عنوان «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری» فعالیت خود را آغاز نمود. همچنین حسب ماده ۳ قانون تشکیل سازمان، یک شورایی تحت عنوان «شورایعالی میراث فرهنگی و گردشگری»است.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (۱۳۸۵)[ویرایش]
در تاریخ ۱۶ فروردین ۱۳۸۵ شورای عالی اداری کشور در یکصدمین جلسه خود، سازمان صنایع دستی کشور را از وزارت صنایع و معادن با کلیه اختیارات، تعهدات، امکانات، نیروی انسانی و غیره جدا و به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری الحاق نمود تا این سازمان تحت عنوان «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» به فعالیت خود ادامه دهد.[۱]
روسای سازمان[ویرایش]
- سید محمد بهشتی شیرازی: از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳ اولین رئیس این سازمان بوده است.[۲]
- حسین مرعشی: در سال ۱۳۸۳ و در اواخر دولت دوم خاتمی به عنوان ریاست میراث فرهنگی منصوب گردید. او با رئیس جمهور شدن احمدی‌نژاد، از این سمت برکنار شد. وی اولین عضو از کابینه بود که توسط احمدی‌نژاد از کار برکنار گردید.
- اسفندیار رحیم مشایی: سومین رئیس این سازمان است که از طرف احمدی‌نژاد برای این پست منصوب شد. او در رشتهٔ مهندسی الکترونیک در دانشگاه صنعتی اصفهان تحصیل کرده‌است.
- حمید بقایی: چهارمین رئیس این سازمان بود.[۳] که دارای مدرک تحصیلی در زمینهٔ آی تی می‌باشد.
- روح‌الله احمدزاده کرمانی: به مدت ۶ ماه در این سمت مشغول به کار شد و پس از استعفای ۲ یار دیرین خود در دانشکدهٔ خبر و استانداری فارس که به سمت‌های معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری منصوب شده بودند خود او نیز به دلایل نامعلوم استعفا داد و در مراسم تودیع خود نیز شرکت نکرد.
- سید حسن موسوی: معاون سرمایه‌گذاری اسبق سازمان (زمان ریاست مشایی) که تا ۱۱ آذر ۱۳۹۱ رئیس بود. وی در این تاریخ با حکم رئیس‌جمهور برکنار و به جای مشایی به سمت رئیس دفتر رئیس‌جمهور گماشته شد.
- محمدشریف ملک‌زاده: مشاور رئیس‌جمهور و ... از ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۲
- محمدعلی نجفی: معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از ۲۶ مرداد ۱۳۹۲ تا ۱۰ بهمن ۱۳۹۲، نجفی پس از حدود ۶ ماه، ریاست سازمان میراث فرهنگی به دلیل بیماری قلبی از این سمت استعفا کرد و به عنوان مشاور رئیس جمهور و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی منصوب شد.
- مسعود سلطانی‌فر: معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از ۱۰ بهمن ۱۳۹۲ تاکنون
سازمانهای مردم‌نهاد با مجوز میراث فرهنگی[ویرایش]
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، تلاش نموده تا مجوزهایی برای فعالیت مردمی در زمینه‌های میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، صادر نماید.
یکی از سازمانهای مردم‌نهاد که از ۲۷ اسفند ۱۳۸۴ با مجوز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در زمینهٔ شاهنامه‌پژوهی در ایران فعالیت می‌نماید، بنیاد فردوسی است. پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی در پروندهٔ ثبت هنر نقالی در میراث معنوی ناملموس یونسکو از بنیاد فردوسی به عنوان پشتیبان اصلی، دعوت نموده است. پرونده «هنر نقالی» در ششمین اجلاس میراث معنوی ناملموس ۲۰۱۱ یونسکو به نام ایران به ثبت رسیده است.[۴]
منابع[ویرایش]
- ↑ «از اداره جلب سیاحان تا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری». گردشگری الکترونیک، ۱۳۸۶/۵/۱۱.
- ↑ معرفی گروه معماری و شهرسازی
- ↑ «معرفی بالاترین مقام مسئول». وب گاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری. بازبینی‌شده در ۳ نوامبر ۲۰۱۰.
- ↑ UNESCO Culture Sector - Intangible Heritage - 2003 Convention :
جستارهای وابسته[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
- میراث آریا: خبرگزاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
- خبرگزاری میراث فرهنگی
- وب گاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
|
||||||||
