ترور

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
دقایقی قبل از ترور جان اف‌کندی

ترور یا اعدام انقلابی نوعی قتل عمدی شخصی مهم می‌باشد که با هدف کیفر و یا با اهداف سیاسی انجام می‌گیرد. فرد کشته شده دارای مقام یا شهرت یا علایق سیاسی است و یا به دلیل اهانت به یک مرام عقیدتی مانند یک مذهب مورد سو قصد قرار می‌گیرد.[۱]


نامگذاری[ویرایش]

ترور برگرفته از واژهٔ فرانسوی Terreur به معنای دهشت و دهشت‌افکنی است اما در زبان فارسی معنای دیگری پیدا کرده و در مفهوم قتل سیاسی به وسیله اسلحه متداول شده‌است. کاربرد واژهٔ ترور در این معنا احتمالاً تحت تاثیر شهرت دورهٔ ده ماهه حکومت انقلابی ژاکوبن‌ها بر فرانسه به «دوران ترور» است که در جریان آن بسیاری از ژیروندن‌های انقلابی در دادگاه‌های انقلابی با محاکماتی سریع اعدام شدند.

در واقع معنای ترور در فارسی معادل assassination در انگلیسی و Attenant در فرانسوی و آلمانی است و با تروریسم تفاوتهای بنیادین و مهمی دارد.[۲]

در انگلیسی ترور با assassin نامگذاری شده است که برگرفته از نام گروه شیعه پارس نزاریه٬ حشاشین٬ می‌باشد که توسط حسن صباح بنیان نهاده‌شده‌بود.[۳] این گروه مابین قرن هشتم تا چهاردهم میلادی در نقاط مرکزی کشور کنونی ایران فعال بودند و با انگیزه‌های سیاسی دست به قتل می‌زدند. شایع است که قاتلان این گروه هنگام ارتکاب قتل حشیش مصرف می کردند. هر چند در صحت این شایعه ابهاماتی وجود دارد. اولین کاربرد این کلمه در زبان انگلیسی در مکبث توسط ویلیام شکسپیر در ۱۶۰۵ می‌باشد.[۴][۵]

تاریخچه[ویرایش]

ترور رئیس جمهور آمریکا جیمز گارفیلد در سال ۱۸۸۱

آدمکشی برای مقاصد سیاسی طرفداران بسیاری در طول تاریخ داشته‌است. سیسرو سخنور رومی کشتن افرادی که آن‌ها را هیولاهایی با نقاب انسانی می‌نامید، به قطع اعضای از کار افتاده بدن تشبیه کرده و آن را راه جلوگیری از انتشار فساد در پیکر همگانی انسان‌ها یعنی اجتماع می‌دانست. ایدهٔ ستمگرکشی[۶] سده‌ها بعد با نظریه مشروعیت مردمی حکومت پیوند می‌خورد. طرفداران ترور استدلال می‌کردند که مشروعیت حکومت ناشی از قراردادی است که با مردم بسته شده و وقتی مفاد قرارداد زیرپا نهاده می‌شود، زمینه برای از میان بردن حاکمان نیز فراهم شده است.[۷]

ترور و تروریسم[ویرایش]

ستمگرکشی و دیگر شکل‌های ترور هرچند معمولاً در چارچوبی از وحشت‌افکنی (تروریسم) انجام می‌شوند، اما میان آنها و تروریسم تفاوت‌های ماهوی مهمی وجود دارد.[۸]

مفهوم واژهٔ ترور (یعنی وحشت) یک منبع مهم ابهام‌زایی در مورد ماهیت قتل سیاسی است. واژه ترور گاه برای مشروعیت بخشیدن به اقدامات تروریست‌ها استفاده می‌شود. برخی پژوهشگران همچون دیوید راپوپورت و ایویانسکی نظریه امروزین ترور را برگرفته از نظریه ستمگرکشی می‌دانند. امروزه گرایشی برای گنجاندن قتل سیاسی در چارچوب تروریسم پدید آمده و از سوی دیگر بسیاری از گروه‌های وحشت نیز از تاکتیک قتل سیاسی استفاده می‌کنند.[۹] آشکارترین تمایز ترور و تروریسم این است که هدف یک قاتل سیاسی یک شخصیت معین است و اسلحه برای از میان بردن او استفاده می‌شود، اما هدف یک اقدام تروریستی جمعی است.[۱۰]

راپوپورت برای تمایز قتل سیاسی از عمل تروریستی روش بدیعی را ارائه می‌دهد که در آن به جای نفس اقدام به معنای اقدام توجه می‌شود. او تروریسم را یک فرایند و قتل سیاسی را یک رویداد می‌داند؛ «قاتل سیاسی انسانی را نابود می‌کند که -به عقیده او- یک نظام را به فساد کشانده‌است، اما تروریست نظامی را نابود می‌کند که پیشتر هر کسی را که در خود جای می‌داده به فساد کشانده‌است. قتل سیاسی یک حادثه، یک کار گذرا و یک رویداد است ولی تروریسم یک فرایند و یک روش زندگی است».[۱۱]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. Wikipedia contributors, "Assassination," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Assassination&oldid=189211283 (accessed February 5, 2008).
  2. Susan D. Moeller. Compassion fatigue. Routledge، 1999. ص.161. ISBN 0-415-92098-1, 9780415920988. 
  3. The Assassins: a radical sect in Islam – Bernard Lewis, pp. 11–12
  4. "Assassination." Oxford English Dictionary. Oxford University Press, second edition, 1989
  5. Inventing English: A Portable History of the Language, Seth Lerer, 2007
  6. tyrannicide
  7. Slocum, 121
  8. Slocum, 121
  9. Susan D. Moeller. Compassion fatigue. Routledge، 1999. ص.161. ISBN 0-415-92098-1, 9780415920988. 
  10. Ben-Yehuda, 51-53
  11. Ben-Yehuda, 53

منابع[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]