فهرست نخستوزیران ایران پس از مشروطه
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد
فهرست زیر نام کسانی است که پس از صدور فرمان مشروطیت در ایران به نخستوزیری (رئیسالوزرایی) رسیدهاند و بنابراین شامل نخستوزیران دورههای فترت نیز هستند.
کلید رنگ (برای احزاب سیاسی) |
---|
نام | نگاره | زایش-مرگ | آغاز وزارت | پایان وزارت | حزب سیاسی | رئیس حکومت | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
• دولت عِلّیه ایران (۱۹۰۷-۱۹۲۵) | ||||||||
۱ | نصرالله مشیرالدوله | ۱۸۴۰-۱۹۰۷ | ۶ مرداد ۱۲۸۵ | ۱۸ اسفند ۱۲۸۵ | مستقل | محمدعلیشاه |
||
۲ | سلطانعلی وزیر افخم | ؟-؟ | ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ | ۱۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۳ | علیاصغر اتابک | ۱۸۴۳-۱۹۰۷ | ۱۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ | ۸ شهریور ۱۲۸۶[پانویس ۱] | مستقل | |||
۴ | احمد مشیرالسلطنه | ؟-؟ | ۲۴ شهریور ۱۲۸۶ | ۴ آبان ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۵ | ابوالقاسم ناصرالملک | ؟-؟ | ۴ آبان ۱۲۸۶ | ۲۹ آذر ۱۲۸۶ | مستقل | |||
۶ | حسینقلی نظامالسلطنه | ۱۸۵۷-۱۹۳۴ | ۲۹ آذر ۱۲۸۶ (۱۹۰۷ بیست و یکم دسامبر) | ۳۱ اردیبهشت ۱۲۸۷ (بیست و یکم مه ۱۹۰۸) | مستقل | |||
۷ | احمد مشیرالسلطنه[پانویس ۲] | ؟-؟ | ۱۷ خرداد ۱۲۸۷ | ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ | مستقل | |||
۸ | کامران میرزا | ؟-؟ | ۹ اردیبهشت ۱۲۸۸ | ۱۲ اردیبهشت ۱۲۸۸ | مستقل | |||
۹ | جواد سعدالدوله[پانویس ۳] | ؟-؟ | ۱۸ اردیبهشت ۱۲۸۸ | ۲۲ تیر ۱۲۸۸[پانویس ۴] | مستقل | |||
۱۰ | محمدولی سپهدار اعظم | ۱۸۶۷-۱۹۴۸ | ۸ مهر ۱۲۸۸[پانویس ۵] | ۲ مرداد ۱۲۸۹ | مستقل | احمدشاه |
||
۱۱ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲ مرداد ۱۲۸۹ | ۲۰ اسفند ۱۲۸۹ | مستقل | |||
۱۲ | محمدولی سپهدار اعظم | ۱۸۶۷-۱۹۴۸ | ۲۰ اسفند ۱۲۸۹ | ۳ امرداد ۱۲۹۰ | اعتدالیون | |||
۱۳ | نجفقلی صمصامالسلطنه | ۱۸۵۱-۱۹۳۱ | ۱۲۹۰ | ۱۲۹۱ | مستقل | |||
۱۴ | محمدعلی علاءالسلطنه | ۱۸۶۷-۱۹۱۴ | ۲۸ دی ۱۲۹۱ | ۲۵ مرداد ۱۲۹۲ | مستقل | |||
۱۵ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲۶ امرداد ۱۲۹۲ | ۲۲ اسفند ۱۲۹۳ | مستقل | |||
۱۶ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۲۲ اسفند ۱۲۹۳ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۷ | عبدالمجید عینالدوله | ۱۸۴۵-۱۹۲۷ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۴ | ۲۶ مرداد ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۸ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲۶ مرداد ۱۲۹۴ | ۲ دی ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۱۹ | عبدالحسین فرمانفرما | ۱۸۵۹–۱۹۳۹ | ۲ دی ۱۲۹۴ | ۱۴ اسفند ۱۲۹۴ | مستقل | |||
۲۰ | محمدولی سپهسالار اعظم | ۱۸۶۷-۱۹۴۸ | ۱۴ اسفند ۱۲۹۴ | ۷ شهریور ۱۲۹۵ | اعتدالیون | |||
۲۱ | حسن وثوقالدوله | ۱۸۷۳-۱۹۵۰ | ۷ شهریور ۱۲۹۵ | ۱۵ خرداد ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۲ | محمدعلی علاءالسلطنه | ۱۸۶۷-۱۹۱۴ | ۱۵ خرداد ۱۲۹۶ | ۳۰ آبان ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۳ | عبدالمجید عینالدوله | ۱۸۴۵-۱۹۲۷ | ۳۰ آبان ۱۲۹۶ | ۲۶ دی ۱۲۹۶ | مستقل | |||
۲۴ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۱۲۹۶ | ۱۲۹۷ | مستقل | |||
۲۵ | نجفقلی صمصامالسلطنه | ۱۸۵۱-۱۹۳۱ | ۱۰ اردیبهشت ۱۲۹۷ | ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ | مستقل | |||
۲۶ | حسن وثوقالدوله | ۱۸۷۳-۱۹۵۰ | ۱۶ مرداد ۱۲۹۷ | ۱۲ تیر ۱۲۹۹ | مستقل | |||
۲۷ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۱۲ تیر ۱۲۹۹ | ۵ آبان ۱۲۹۹ | مستقل | |||
۲۸ | فتحالله سپهدار اعظم | ۱۸۷۸-۱۹۶۷ | ۵ آبان ۱۲۹۹ | ۳ اسفند ۱۲۹۹[پانویس ۶] | مستقل | |||
۲۹ | سید ضیاءالدین طباطبایی | ۱۸۸۸-۱۹۶۹ | ۵ اسفند ۱۲۹۹ | ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | مستقل | |||
۳۰ | احمد قوامالسلطنه | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | ۱۴ خرداد ۱۳۰۰ | ۱ بهمن ۱۳۰۰ | مستقل | |||
۳۱ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۱ بهمن ۱۳۰۰ | ۳۱ خرداد ۱۳۰۱ | مستقل | |||
۳۲ | احمد قوامالسلطنه | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | ۳۱ خرداد ۱۳۰۱ | ۲۵ بهمن ۱۳۰۱ | مستقل | |||
۳۳ | حسن مستوفیالممالک | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | ۲۵ بهمن ۱۳۰۱ | ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | مستقل | |||
۳۴ | حسن مشیرالدوله | ۱۸۷۱-۱۹۳۵ | ۲۴ خرداد ۱۳۰۲ | ۳ آبان ۱۳۰۲ | مستقل | |||
۳۵ | رضاخان سردارسپه | ۱۸۷۸-۱۹۴۴ | ۳ آبان ۱۳۰۲ | ۲۱ آذر ۱۳۰۴ | ارتش | |||
• کشور شاهنشاهی ایران (۱۹۲۵-۱۹۷۹) | ||||||||
۳۶ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷-۱۹۴۳ | ۲۱ آذر ۱۳۰۴ | ۲۲ خرداد ۱۳۰۵ | حزب تجدد | رضا شاه |
||
۳۷ | حسن مستوفی | ۱۸۷۵-۱۹۳۲ | سیزدهم ژوئن ۱۹۲۶ | دوم ژوئن ۱۹۲۷ | حزب تجدد | |||
۳۸ | مهدیقلی هدایت | ۱۸۶۴-۱۹۵۵ | دوم ژوئن ۱۹۲۷ | هجدهم سپتامبر ۱۹۳۳ | حزب تجدد | |||
۳۹ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷-۱۹۴۳ | هجدهم سپتامبر ۱۹۳۳ | سوم دسامبر ۱۹۳۵ | حزب تجدد | |||
۴۰ | محمود جم | ۱۸۸۰–۱۹۶۹ | سوم دسامبر ۱۹۳۵ | بیست و ششم اکتبر ۱۹۳۹ | مستقل | |||
۴۱ | احمد متیندفتری | ۱۸۹۶-۱۹۷۱ | بیست و ششم اکتبر ۱۹۳۹ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۴۰ | مستقل | |||
۴۲ | علی منصور | ۱۸۹۵-۱۹۷۴ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۴۰ | بیست و هفتم اوت ۱۹۴۱ | مستقل | |||
۴۳ | محمدعلی فروغی | ۱۸۷۷-۱۹۴۳ | بیست و هفتم اوت ۱۹۴۱ | نهم مارس ۱۹۴۲ | مستقل | |||
۴۴ | علی سهیلی | ۱۸۹۶–۱۹۵۸ | نهم مارس ۱۹۴۲ | نهم اوت ۱۹۴۲ | مستقل | محمدرضا شاه |
||
۴۵ | احمد قوام | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | نهم اوت ۱۹۴۲ | پانزدهم فوریه ۱۹۴۳ | مستقل | |||
۴۶ | علی سهیلی | ۱۸۹۶–۱۹۵۸ | پانزدهم فوریه ۱۹۴۳ | ششم آوریل ۱۹۴۴ | مستقل | |||
۴۷ | محمد ساعد | ۱۸۸۳–۱۹۷۳ | ششم آوریل ۱۹۴۴ | بیست و پنجم نوامبر ۱۹۴۴ | مستقل | |||
۴۸ | مرتضیقلی بیات | ۱۸۹۰-۱۹۵۸ | بیست و پنجم نوامبر ۱۹۴۴ | سیزدهم مه ۱۹۴۵ | مستقل | |||
۴۹ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | سیزدهم مه ۱۹۴۵ | ششم ژوئن ۱۹۴۵ | مستقل | |||
۵۰ | محسن صدر | ۱۸۶۶–۱۹۶۲ | ششم ژوئن ۱۹۴۵ | سی اکتبر ۱۹۴۵ | مستقل | |||
۵۱ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | سی اکتبر ۱۹۴۵ | بیست و هشتم ژانویه ۱۹۴۶ | مستقل | |||
۵۲ | احمد قوام | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | بیست و هشتم ژانویه ۱۹۴۶ | هجدهم دسامبر ۱۹۴۷ | حزب دموکرات ایران | |||
۵۳ | رضا حکمت | ۱۸۹۱-۱۹۷۸ | هجدهم دسامبر ۱۹۴۷ | بیست و هشتم دسامبر ۱۹۴۷ (استعفا داد) | مستقل | |||
۵۴ | ابراهیم حکیمی | ۱۸۷۱–۱۹۵۹ | بیست و نهم دسامبر ۱۹۴۷ | سیزدهم ژوئن ۱۹۴۸ | مستقل | |||
۵۵ | عبدالحسین هژیر | ۱۸۹۹–۱۹۴۹ | سیزدهم ژوئن ۱۹۴۸ | نهم نوامبر ۱۹۴۸ | مستقل | |||
۵۶ | محمد ساعد | ۱۸۸۳–۱۹۷۳ | نهم نوامبر ۱۹۴۸ | بیست و سوم مارس ۱۹۵۰ | مستقل | |||
۵۷ | علی منصور | ۱۸۹۵-۱۹۷۴ | بیست و سوم مارس ۱۹۵۰ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۵۰ | مستقل | |||
۵۸ | حاجعلی رزمآرا | ۱۹۰۱-۱۹۵۱ | بیست و ششم ژوئن ۱۹۵۰ | هفتم مارس ۱۹۵۱(ترور شد) | ارتش | |||
۵۹ | حسین علاء | ۱۸۸۲-۱۹۶۴ | دوازدهم مارس ۱۹۵۱ | سی آوریل ۱۹۵۱ | مستقل | |||
۶۰ | محمد مصدق | ۱۸۸۲-۱۹۶۷ | سی آوریل ۱۹۵۱ | هفدهم ژوئیه ۱۹۵۲ | جبههٔ ملی ایران | |||
۶۱ | احمد قوام | ۱۸۷۶-۱۹۵۵ | هفدهم ژوئیه ۱۹۵۲ | بیست و دوم ژوئیه ۱۹۵۲ | حزب دموکرات ایران | |||
۶۲ | محمد مصدق | ۱۸۸۲-۱۹۶۷ | بیست و دوم ژوئیه ۱۹۵۲ | نوزدهم اوت ۱۹۵۳(برکنار شد) | جبههٔ ملی ایران | |||
۶۳ | فضلالله زاهدی | ۱۸۹۷-۱۹۶۳ | نوزدهم اوت ۱۹۵۳ | هفتم آوریل ۱۹۵۵ | ارتش | |||
۶۴ | حسین علاء | ۱۸۸۲-۱۹۶۴ | هفتم آوریل ۱۹۵۵ | سوم آوریل ۱۹۵۷ | مستقل | |||
۶۵ | منوچهر اقبال | ۱۹۰۹-۱۹۷۷ | سوم آوریل ۱۹۵۷ | سی و یکم اوت ۱۹۶۰ | حزب ملیون | |||
۶۶ | جعفر شریفامامی | ۱۹۱۰-۱۹۹۸ | سی و یکم اوت ۱۹۶۰ | پنجم مه ۱۹۶۱ | مستقل | |||
۶۷ | علی امینی | ۱۹۰۵-۱۹۹۲ | پنجم مه ۱۹۶۱ | شانزدهم ژوئیه ۱۹۶۲ | مستقل | |||
۶۸ | اسدالله علم | ۱۹۱۹-۱۹۷۸ | شانزدهم ژوئیه ۱۹۶۲ | هفتم مارس ۱۹۶۴ | حزب مردم | |||
۶۹ | حسنعلی منصور | ۱۹۲۳-۱۹۶۵ | هفتم مارس ۱۹۶۴ | بیست و ششم ژانویه ۱۹۶۵(ترور شد) | حزب ایران نوین | |||
۷۰ | امیرعباس هویدا | ۱۹۲۰-۱۹۷۹ | بیست و ششم ژانویه ۱۹۶۵ | هفتم اوت ۱۹۷۷ | حزب ایران نوین ↓ حزب رستاخیز |
|||
۷۱ | جمشید آموزگار | ۱۹۲۳- | هفتم اوت ۱۹۷۷ | بیست و هفتم اوت ۱۹۷۸ | حزب رستاخیز | |||
۷۲ | جعفر شریفامامی | ۱۹۱۰-۱۹۹۸ | بیست و هفتم اوت ۱۹۷۸ | ششم نوامبر ۱۹۷۸ | مستقل | |||
۷۳ | غلامرضا ازهاری | ۱۹۱۲–۲۰۰۱ | ششم نوامبر ۱۹۷۸ | چهارم ژانویه ۱۹۷۹ | ارتش | |||
۷۴ | شاپور بختیار | ۱۹۱۵-۱۹۹۱ | چهارم ژانویه ۱۹۷۹ | یازدهم فوریه ۱۹۷۹ | مستقل | |||
• جمهوری اسلامی ایران (۱۹۷۹-تاکنون) | ||||||||
۷۵ | مهدی بازرگان | ۱۹۰۷-۱۹۹۵ | چهارم فوریه ۱۹۷۹ | ششم نوامبر ۱۹۷۹ | نهضت آزادی | |||
شورای انقلاب اسلامی (به رهبری: ابوالحسن بنیصدر) |
- | ششم نوامبر ۱۹۷۹ | دوازدهم اوت ۱۹۸۰ | - | ||||
۷۶ | محمدعلی رجایی | ۱۹۳۳-۱۹۸۱ | دوازدهم اوت ۱۹۸۰ | چهارم اوت ۱۹۸۱ | حزب جمهوری اسلامی | ابوالحسن بنیصدر |
||
۷۷ | محمدجواد باهنر | ۱۹۳۳-۱۹۸۱ | چهارم اوت ۱۹۸۱ | سی ام اوت ۱۹۸۱(ترور شد) | حزب جمهوری اسلامی | محمدعلی رجایی |
||
۷۸ | محمدرضا مهدوی کنی | ۱۹۳۱-۲۰۱۴ | دوم سپتامبر ۱۹۸۱ | سی و یکم اکتبر ۱۹۸۱ | جامعهٔ روحانیت مبارز | |||
۷۹ | میرحسین موسوی خامنه | ۱۹۴۲- | سی و یکم اکتبر ۱۹۸۱ | سوم اوت ۱۹۸۹ | حزب جمهوری اسلامی ↓ مستقل |
سید علی خامنهای |
||
این منصب حکومتی از ۳ اوت ۱۹۸۹ حذف شد و به گونه ای دیگر از این نوع تغییر شکل داد. |
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ترور شد.
- ↑ در دورهٔ رئیسالوزرایی او مجلس به توپ بسته شد و استبداد صغیر آغاز گشت.
- ↑ محمدعلیشاه ابوالقاسم ناصرالملک را که در خارج از کشور بود مأمور تشکیل دولت کرد و تا رسیدن او جواد سعدالدوله موقتاً گردانندهٔ کابینه بود. ناصرالملک قبول کار نکرد و به ایران نیامد.
- ↑ تهران بهدست مشروطهخواهان فتح شد. ۳ روز بعد محمدعلیشاه استعفا داد.
- ↑ پس از فتح تهران، بنا به رأی شورای عالی رجال و روحانیون کابینهای بدون رئیسالوزرا در تاریخ ۲۶ تیر ۱۲۸۸ تشکیل گردید و در تاریخ ۸ مهر ۱۲۸۸ محمدولی سپهدار اعظم رسماً کابینه تشکیل داد.
- ↑ کودتا شد.
منابع[ویرایش]
- سفری، محمدعلی، مشروطهسازان، نشر علم چمران
- کتاب «از سید ضیاء تا بختیار»، نوشته: مسعود بهنود، چاپ: تهران، نشر جاویدان، ۱۳۶۹.
- محمودیان، علیاکبر، نگاهی به تهران از آغاز تاکنون، با همکاری: هوشنگ قاسمی، غلامرضا هوشمند فینی، و...، ناشر: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی.