جمهوری خودگردان تالش-مغان
 |
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را میتوان به چالش کشید و حذف کرد. |
| جمهوری خودگردان تالش-مغان Talış-Muğan Muxtar Respublikası |
||||
|
||||
|
پرچم |
||||
 |
||||
| پایتخت | لنکران | |||
| زبان(ها) | تالشی و ترکی آذربایجانی | |||
| دین | سکولار | |||
| دولت | جمهوری خودگردان | |||
| رییس جمهور | علی‌اکرم همت‌زاده | |||
| نخست وزیر | ||||
| - ۱۹۹۳ | هلال محمدف | |||
| تاریخچه | ||||
| - تأسیس | ۱۹۹۳ | |||
| - انقراض | ۱۹۹۳ | |||
جمهوری خودگردان تالش-مغان یک جمهوری خودگردان با عمر کوتاه به ریاست جمهوری علی‌اکرم همت‌زاده بود که از ژوئن تا اوت ۱۹۹۳ (به مدت دو ماه) اداره تالش گشتاسبی را برعهده داشت.[۱] این جمهوری خود خوانده در جنوب خاوری منطقه خاک جمهوری آذربایجان قرار داشت و از رایون‌های آستارا، لریک، لنکران، ماساللی، یاردیملی، جلیل‌آباد و بیله‌سوار تشکیل شده بود. از نظر جغرافیایی، جمهوری خودگردان تالش-مغان همه مناطق پایین رود ارس در جمهوری آذربایجان را شامل می‌شد.
پس از به قدرت رسیدن حیدر علیف حدود ده هزار تن از مردم شهر لنکران در مقابل مقر همت‌اف تظاهرات کرده و خواستار خلع او از قدرت شدند[۲]
شکل‌گیری[ویرایش]
در اوایل ماه ژوئن سال ۱۹۹۳ در شهر گنجه با رهبری «صورت حسین‌اف» حوادثی رخ داد. اولین کسانی که در کشور از «صورت حسین‌اوف» جانبداری کردند و به دفاع از او برخاستند. گروهی از نیروهای میهن‌پرست لنکرانی بودند که راس آن‌ها سرهنگ بازنشسته علی‌اکرم همت‌اف قرار داشت.
در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۳، شورای شهر لنکران در جلسه فوق‌العاده خود نسبت به شهردار سلب اعتماد کرده و اختیارات وی را به «علی‌اکرم همت‌اف» واگذار کردند به همین شکل مخالفت مردمی و نظامی در شهر لنکران علیه حکومت شکل گرفت.
در ۲۱ ژوئن ۱۹۹۳، رهبری واحد نظامی «۱۷» اطلاعیه‌ای خطاب به مردم صادر کرد، در این بیانیه آمده بود: «در اوضاع بحرانی که در نتیجه فقدان حکومت و هرج و مرج در کشور به وجود آمده‌است واحد نظامی (۱۷) در مقابل مردم احساس مسئولیت خود را درک کرده و تامین امنیت مردم مناطق آستارا، لنکران، لریک، یاردیلمی، ماسالی، جلیل‌آباد و بیله‌سوار را بر عهده خود گرفته و در این منطقه جمهوری خود مختار تالش-مغان را اعلام می‌کند.»
در ۱۷ اوت، با توجه به موانع قابل تصور و غیر قابل تصور، انتخابات خلق جمهوری خود مختاری تالش مغان برگزار شد و از هفت منطقه مذکور ۲۱۶ نماینده از ۲۵۰ نماینده انتخاب شده و در مجلس حضور یاوفتند. در نخستین جلسه به اتفاق آرا ایجاد جمهوری خود مختار تالش مغان در قالب جمهوری آذربایجان را تصویب کردند. و در جلسه بعدی لایحهٔ تدوین قانون اساسی آن جمهوری تصویب شد و «علی‌اکرم همت‌اوف» به عنوان رئیس جمهور موقت جمهوری خود مختار تالش مغان و «فخرالدین عباس اوف» به عنوان رئیس مجلس خلق انتخاب گردیدند. هم‌چنین ترتیب کار مجلس خلق و روز انتخابات ریاست جمهوری مشخص شد و کمیسیونی مامور تهیه و تدوین قانون اساسی گردید و رنگ و آرم پرچم جمهوری خود مختار تالش مغان نیز مورد تصویب قرار گرفت.
در نهایت در تاریخ ۲۳ اوت سال ۱۹۹۳ بر اثر تهاجم گسترده نیروهای دولتی و خودداری علی‌اکرم همت اوف از درگیری مسلحانه و خونریزی، جمهوری خود مختار تالش مغان ساقط شد و همه رهبران آن رئیس جمهور، وزیر دفاع و غیره و بیشتر از ۲۰ نفر زندانی شدند و شمار زیادی نیز متواری گردیدند.
پس از ده سال با فشارهای شورای اروپا بر دولت آذربایجان علی اکرم همت‌اف آزاد شده و با پناهندگی سیاسی در هلند به سر می‌برد و به مبارزه سیاسی خودادامه می‌دهد هلال محمدف و فخردین عباسف (نخست وزیر و رییس مجلس جمهوری خود مختار تالش) از مسکو به داخل آذربایجان برگشته‌اند تا حقوق تالش را احیا کنند.[۳]
جستارهای وابسته[ویرایش]
|
||||||||||||||||||||||
منابع[ویرایش]
منبع بخش شکل‌گیری: فرهنگ گیلان ـ سال پنجم ـ شماره ۱۷ و ۱۸ ـ بهار و تابستان ۱۳۸۲
- ↑ BBC NEWS | Europe | Azerbaijan in a stir over political prisoner
- ↑ Caucasus City Falls to Armenian Forces - Page 2 - New York Times
- ↑ Bruce Parrott. State Building and Military Power in Russia and the New States of Eurasia. M.E. Sharpe, 1995. ISBN 1-56324-360-1, ISBN 978-1-56324-360-8
