انجیلی
انجیلی یا آسوندار (انجیلو یا انجیلی یا انجول یا دمرانجیل یا تویی یا تفی یا زوند) درختی است که در جنگلهای شمالی ایران میروید. این درخت دارای چوب سختی است و ریشه و برگهای آن مصرف دارویی دارد.[۱]
انجیلی درختیست بومی ایران که نام علمی آن Parrotia persica میباشد. parrotia به معنی جنس طوطی میباشد وعلت این نامگذاری دو زائده منقار مانند، شبیه نوک طوطی است که در دو طرف میوه در قسمت بالا قرار دارد.(۲) همچنین در کتاب درختان و درختچههای ایران از دکتر حبیبالله ثابتی آمدهاست که این درخت به افتخار Parrot گیاهشناس فرانسوی به این نام خوانده میشود(۱) این درخت از تیره خود انجیلی Hamamelidaceae میباشد که در آستارای جمهوری آذربایجان و لنکران و در جنگلهای شمال از سواحل آستارا تا گلیداغ انتشار دارد و از جلگههای ساحلی دریای خزر تا ارتفاعات میانبند امتداد مییابد و در کلاردشت تا ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا دیده میشود.(۱)
انجیلی درختی است زیبا با قامتی بلند و به ۲۵ متر میرسد. برگهای انجیلی بیشترین توجه را به خود جلب میکند. برگهای جوان بنفش مایل به قرمز هستند بعد از آن در تابستان به رنگ سبز تیره و درخشان تبدیل میشوند و سرانجام در پاییز برگهای درخشان به رنگهای مختلف زرد پررنگ نارنجی سوخته و پررنگ و قرمز روشن خالص آشکار میشود و این تنوع رنگ مناظر زیبایی را ایجاد میکند(۳) و از این حیث این درخت برای ایجاد فضای سبز و همچنین جذب توریست در جنگلهای ما مناسب است.(۴) چوب انجیلی بسیارسخت است و از این حیث در زبانهای خارجی به چوب آهن معروف است(۱)
محتویات
اطلاعات کلی[ویرایش]
- نام علمی: Parrotia persica
- نامهای مشترک: Persian parrotia
- خانواده: hamamelidaceae
- ارتفاع: ۲۰ تا ۴۰ فوت (در جنگلهای شمال تا ۱۵ متر میرسد)
- پهنا: ۲۰ تا ۳۵ فوت
- شکل تاج گل: گرد شکل گلدان
- فشردگی تاج گل: متوسط
- میزان رشد: آهسته، تدریجی
- بافت: خوب، عالی
(۳)و(۴)
برگها[ویرایش]
- ترتیب برگ: متناوب
- نوع برگ: ساده
- حاشیه برگ: کنگرهدار و دندانه دار
- پهنک برگ: بیضی شکل، کشیده، تخم مرغی و یا واز تخم مرغی موجدار و بدون تقارن
- نوع و مقاومت برگ: خزان کننده
- طول تیغه برگ: ۴ تا ۸ اینچ
- رنگ برگ: سبز
- ویژگیهای پاییزی: رنگارنگ
(۱)و(۳)و(۴)
گل[ویرایش]
- رنگ گل: قرمز
- ویژگیهای گل: پر زرق و برق، گلهای بهاری
(۳)
میوه[ویرایش]
خشک نا شکوفا از نوع کبسول
- رنگ میوه: قهوهای
- طول میوه: کمتر از ۵ اینچ
- پوشش میوه :خشک
(۴)
تنه درخت و شاخهها[ویرایش]
پوسته نازک است و براحتی از تاثیرات ماشینی آسیب میبیند در درختان مسن خاکستری متمایل به زرد است دارای فرو رفتگیها و برجستگیهای زیاد است ساقههای آن نیز به یکدیگر جوش خوردهاند و تنه درخت را نا منظم تر میسازند درخت میخواهد که با چندین تنه رشد کند اما میتواند آموزش ببیند که با یک تنه واحد رشد نماید. ریتیدوم آن صاف میباشد و بصورت صفحهای از تنه جدا میشود.(۳)و(۴)
هرس[ویرایش]
نیاز به هرس کمی دارد تا ساختمانی قوی را توسعه دهد.(۴)
پرورش[ویرایش]
نور: درختی است نسبتاً سایه پسند مقاومت خاک: خاک رس، خاک برگ، شن، نسبتاً قلیایی، اسیدی مقاومت در برابر خشکسالی: زیاد (۴)
سایر[ویرایش]
خصوصیات برجسته درخت: درخت ویژگیهای تزئینی چشمگیری دارد میتواند بیشتر کاشته شود مقاومت آفت: هیچ آفتی بطور عادی روی درخت دیده نمیشود (۴)
کاربرد و مدیریت[ویرایش]
ویژگیهای تزئینی انجیلی آن را بعنوان یک درخت خیابانی مطلوب میسازد. در فاصله ۲۰ تا ۳۰ فوت در امتداد یک خیابان یا پیادهرو یک سایبان روی مسیر پیادهرو ایجاد میکند (آن سایبان روی خیابان نخواهد بود) اما مانند یک دیواری از شاخ و برگ شکل فوقالعادهای در امتداد یک خیابان مسکونی را ایجاد میکند انجیلی در آفتاب درخشان و یا سایه محدود در زهکشی مناسب رشد میکند. این درخت در خاکهای مرطوب ایستادگی و تحمل ندارد (۴) انجیلی بدلیل تغییر رنگ برگهایش منظره جالبی را در جنگل ایجاد میکند که برای جذب توریست بسیار مناسب است.(۳)
منابع[ویرایش]
- ۱. درختان و درختچههای ایران/ دکتر حبیبالله ثابتی
- ۲. جزوه درس درختشناسی دکتر حمید پیام
- ۳. تحقیق درس درخت شناسی۱/دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان/ شهره بیات
- ۴. Parrotia persica Edward F. and Dennis G. watson
- معین، محمد. فرهنگ فارسی. امیر کبیر، ۱۳۶۰. این مقاله شامل بخشهایی به قلم محمد معین (درگذشته در ۲۱ تیر ۱۳۵۰) است. حقوق معنوی آن بخشها برای محمد معین محفوظ است.
- ↑ معین