کبک دری
| Caspian Snowcock | |
|---|---|
| وضعیت بقا | |
| طبقه‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | Chordata |
| رده: | پرنده |
| راسته: | ماکیان‌سانان |
| تیره: | قرقاولیان |
| زیرتیره: | کبکیان |
| سرده: | Tetraogallus |
| گونه: | T. caspius |
| نام علمی | |
| Tetraogallus caspius (Gmelin, 1784) |
|
کبک دری نام پرنده ای است که نام علمی آن Tetraogallus caspius است. خاستگاه آن شرق ترکیه، ارمنستان، افغانستان و منطقه وسیعی از دامنه‌های رشته کوه البرز در شمال ایران است. این پرنده جثه ای بزرگ به رنگ خاکستری نخودی دارد. پرهای پروازش سفید رنگ است و غالباً در مناطق بسیار مرتفع کوهستانی که ارتفاع آن در حدود ۱۸۰۰ تا ۳۰۰۰ متر است، زندگی می‌کند. اندازه بدن پرنده نر ۵۸ سانتی‌متر و پرنده ماده ۵۵ سانتی متر است. رنگ شکم تیره و در انتها قرمز کم رنگ به نظر می‌آید. در پهلوها رگه‌های طولی پهن به رنگ دارچینی دیده می‌شود که لابه لای آن‌ها خاکستری است. دوسوم طول شاهپرهای نخستین و ثانوی بال از سمت قاعده سفید رنگ است که هنگام پرواز در زیر بال به صورت نوار پهن و مشخصی دیده می‌شود. طرح خاص صورتش که شامل نوار چشمی و گلوی سفید، تارک خاکستری و خط خاکستری پر رنگ کنار گردن است از فاصله نزدیک قابل تشخیص می‌باشد. تفاوت پرنده ماده با نر در این است که در پرنده ماده تضاد نقش و نگار صورت کمتر است ضمناً پرنده ماده کوچک تر، کم رنگ و تاج و گلو نخودی تر است. پرنده نر در پا سیخک یا مهمیز دارد. گونه‌ای که در جنوب غربی ایران دیده می‌شود به رنگ خاکستری روشن یا نخودی است. این پرنده بسیار خجالتی و محتاط بوده و نزدیک شدن به آن بسیار دشوار است. از تماشاگر فرار کرده و با احساس خطر بیشتر، به سرعت بالای کوهستان پرواز می‌کند. به اندازه سایر ماکیان‌ها اجتماعی نیست، و معمولاً جفت جفت دیده می‌شود. کبک دری به دو گونه قفقازی(ارمنی) وخزری(مازندرانی) وجود دارد. این پرنده در پرتگاه‌های با شیب تند، کوهستان‌های صخره‌ای و قلل مرتفع با گیاهان اندک و پراکنده، به سر برده و در میان سنگها و اغلب در لبه صخره‌های مرتفع آشیانه می‌سازد. در ایران بومی و نسبتاً فراوان است. در سال‌های اخیر جمعیت آن به شدت کاهش یافته و شکار آن ممنوع است.
پراکنش کبک دری در ایران[ویرایش]
کبک دری از پرندگان بومی ایران است، در گذشته این پرنده بسیار زیبای ایرانی نسبتاً فراوان بوده و به دلایلی شکار بی رویه و غیره در حال حاضر این پرنده از گونه‌هایی است که در معرض خطر انقراض نسل قرار دارد. در قدیم در قره داغ به وفور یافت می‌شد اما امروزه فقط در ارتفاعات بلند کوه‌های قوشا داغ، هشتسر و غیره یافت می‌شود. این پرنده در لابه لای صخره‌ها و سنگها و در ارتفاعات لانه ساخته ودر هر بار ۶تا۹ تخم می‌گذارد. رنگ پوسته تخم سبز روشن است. زیستگاه این پرنده در ایران و بخصوص در مناطقی از استان چهارمحال و بختیاری، در شهرستانهای اردل و لردگان و در منطقه حفاظت شده تنگ صیاد در نزدیکی شهرکرد می‌باشد.
منابع[ویرایش]
۱. دکتر احسان مقدس(۱۳۹۰): پرورش، نگهداری وبیماری‌های کبک، انتشارات نیلوبرگ، چاپ اول، مهرماه ۱۳۹۰، تهران.
- ↑ BirdLife International (۲۰۰۸). Tetraogallus caspius. 2008 IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2008. Retrieved on 1 May 2009 Database entry includes a brief justification of why this species is of least concern.
