شهرستان بناب
 |
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را می‌توان به چالش کشید و حذف کرد. |
مختصات: ۳۷°۲۰′ شمالی ۴۶°۳′ شرقی / ۳۷.۳۳۳° شمالی ۴۶.۰۵۰° شرقی
| شهرستان بناب |
|
|---|---|
 |
|
| اطلاعات کلی | |
| کشور | ایران  |
| استان | آذربایجان شرقی |
| مرکز | بناب |
| نام‌های پیشین | سپیگان |
| سال شهرستان شدن | ۱۳78 |
| مردم |
|
| جمعیت | ۱۲۵٬۲۰۹ (سال ۱۳۸۵)[۱] |
| مذهب | اسلام |
| آب‌وهوا |
|
| میانگین دمای سالانه | از ۶٫۹ تا ۱۹٫۹ |
| بارش سالانه | ۲۵۰٫۹ |
| داده‌های دیگر |
|
| فرماندار | ولی‌الله فرج‌‌اللهی |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۴۱ |
| شهرها | |
| بناب مرکزی - خوشه مهر |
|
| تعداد بخش‌ها | |
| ۱ | |
شهرستان بُناب
بُناب یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان بناب است. پیشینهٔ آثار تاریخی کشف‌شده در ارتفاعات جنوبی گورستان‌های قره‌قشون به سده‌های هشتم و نهم هجری می‌رسد و نشانگر رونق و آبادانی بناب در عصر صفویان است.
امروزه ساکنان شهر بناب به زبان ترکی آذربایجانی سخن گفته و پیرو دین اسلام و مذهب شیعهٔ دوازده‌امامی هستند.
محتویات
تاریخچهٔ بناب
بر اساس نشانه‌ها و آثار شناخته شده در شهر بناب، قدمت تاریخ و تمدن این شهر به شش هزار سال پیش می‌رسد که به احتمال زیاد اولین قوم آریائی این محل را به جهت آب و هوای معتدل و بارندگیهای سالیانه و زمین‌های مسطح و هموار و قرار گرفتن اراضی در دامنه‌های سهند و سواحل دریاچه ارومیه برگزیده باشند. وضعیت جغرافیائی منطقه و آثار به دست آمده از کاوش‌های محلی نیز با توصیفات شهر تاریخی شیز انطباق دارد. آثار به دست آمده از حفاری‌های قره تپه گزاوشت و قیزلار قلعه سی (قلعه دختران) که یکی از نود و سه تپه باستانی می‌باشند و همچنین وجود سی و شش غار مربوط به یکدیگر (معماری صخره‌ای صور) که نشانگر زندگی‌های دسته جمعی در دوران ماقبل تاریخ است. همچنین کشف آثار قدیمی مانند ظروف سفالین، فلزی و نشانه‌های تمدن شهری تا عمق چند متری زمین، این سابقه طولانی را تائید می‌کند.
برای مطالعهٔ تاریخچه و پیشینهٔ بناب به صورت نسبتا کامل به صفحهٔ پیشینه بناب مراجعه کنید. حصار شهر بناب مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در بناب، کوی سعدی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۱۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. http://www.tabriz.ir/?PageID=162 ۲. ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بازبینی‌شده در ۱۹/۵/۲۰۱۱.
وجه تسمیه
شهرستان بناب در دامنه کوه سهند و در جلگه‌ای حاصل خیز واقع شده‌است. این شهرستان از سمت شمال به شهرستان عجب شیر، از سمت جنوب به شهرستان ملکان، از سمت شرق به شهرستان مراغه واقع در دامنه کوه سهند و از سمت غرب به دریاچه ارومیه محدود شده‌است.
بناب شهر دوچرخه
این شهرستان به شهر دوچرخه ایران معروف می‌باشد و هر ساله همایش بزرگ دوچرخه سواری با حضور بیش از۳۰۰۰۰ دوچرخه سوار برگزار شده و در آخر به قید قرعه جوایزی نیز اهدا می‌گردد. بنیان‌گذار این همایش، رئیس تربیت بدنی وقت بناب در سال ۱۳۷۵، آقای حاج محمد میرزادوست، شهردار سابق بناب می‌باشد.
مرکز تحقیقات اتمی بناب
شهرستان بناب دارای تنها مرکز تحقیقات هسته‌ای در شمال غرب کشور می‌باشد که لیزر یون آرگون ۱۰ برای نخستین بار در خاورمیانه در این مرکز تولید شد. خواندن خبر شماری از فعالیت‌های این مرکز:
- ساخت و طراحی لیزر
- تولید تایروترون
- جوشکاری پیشرفته مواد فلزی به غیرفلز
- ساخت سنسورهای حرارتی
- ساخت تویپ اشعه x
- بهینه‌سازی سیستم لایهنشانی نایلون
بناب از دیدگاه ورزشی
شهرستان بناب دارای پتانسیل‌های ورزشی بسیاری نیز می‌باشد. از جملهٔ این پتانسیل‌ها می‌توان به دارا بودن انواع زمین و پیست‌های ورزشی اشاره کرد، مانند سالن ورزشی سرپوشیدهٔ بزرگ و مجلل موجود در مجتمع ورشی بناب که نقشهٔ ساخت آن از روی نقشهٔ ورزشگاه تیم بارسلونا برداشته شده به منظور برگزاری مسابقات والیبال، فوتسال، بستکبال و... می‌باشد، یا مانند زمین برگزاری مسابقال والیبال ساحلی و یا مانند پیست برگزاری مسابقات موتور سواری و سوارکاری.
از دیگر پتانسیل‌های ورزشی این شهرستان وجود داورهای ماهر است که هم اکنون نیز سه تن از داوران این شهرستان جزو داوران مسابقات فوتبال لیگ برتر کشور می‌باشند. این سه نفر عبارتند از آقایان:
- شاهین حاج بابایی
- رسول رهبر فام
- رحیم شاهین
- کسب مقام دوم بوکس در مسابقات بوکس کشور ترکیه توسط طلبه جوان مجتبی محمد زاده قشلاق و کسب مقام اول کشوری در استانهای خوزستان، شیراز، آذربایجان شرقی، کردستان و کسب مقام اول در مسابقات آمادگی جسمانی ما بین حوزه‌های علمیه کشور در سال۱۳۹۱ و دریافت جایزه و حکم قهرمانی از طرف سازمان ورزش و جوانان کشور در مجتمع الغدیر تهران و...
همهٔ این پتانسیل‌ها باعث شده‌اند که مسابقاتی در سطح کشور نیز در این شهر برگزار شود. از جمله:
- مسابقات والیبال ساحلی قهرمانی کشور
- مسابقات فوتبال قهرمانی نوجوانان کشور
- مسابقات پینگ پنگ کشوری
حمل و نقل بناب
بناب با دارا بودن موقعیت استراتژیک در راه مواصلاتی استانهای آذربایجان شرقی و غربی و کردستان، نقش مهمی را در حمل و نقل منطقه به عهده دارد.
کباب بناب
کباب بناب به عنوان مشهورترین کباب ایران شناخته می‌شود. شعبه‌هایی از کباب بناب در سرتاسر کشور و حتی در کشورهای خارجی مثل امارات (دبی) و بحرین دایر می‌باشد.
آثار تاریخی
بناب دارای ۲۵ اثر تاریخی ثبت‌شده در فهرست آثار ملی ایران است که از این میان، ۸ اثر مورد حفاظت قرار گرفته‌است. از مهم‌ترین آثار تاریخی این شهر می‌توان به مسجد مهرآباد، حمام مهرآباد و مسجد میدان (گزاوشت) اشاره کرد. برخی از آثار تاریخی بناب عبارتند از:
- پل پنج‌چشمه:پل پنج چشمه بناب پلی است تاریخی به فاصله ۶۰۰ متر از ضلع شرقی جاده کمربندی شرق بناب بر روی رودخانه صافی که عرض آن در این قسمت به بیش از ۶۰ متر می‌رسد قرار گرفته است. این پل دارای پنج چشمه بطول ۵۰ متر و عرض ۸۰/۴ متر است. پایه‌ها سنگی و طاقها جناقی و با آجر چهارگوش بنا شده است. کف پل سنگ فرش و در طرفین دارای دست انداز آجری (جان پناه) به ارتفاع یک متر است. تعمیرات پل شامل مرمت پایه‌های سنگی - طاقهای آجری- بدنه‌های طرفین پل- صندوقه کردن و کف سازی روی پل که بعلت عبور کامیونهای سنگین آسیب دیده بود به اتمام رسیده است[۲].
- حصار تدافعی شهر
- حمام تاریخی حاج فتح‌الله (حاجی بدلی) که توسط حاج فتح الله حاجی بدلی به عنوان اولین حمام عمومی بناب تاسیس شد.
- حمام تاریخی مهرآباد (موزه مردم‌شناسی بناب، اولین موزه مردم شناسی استان آذربایجان شرقی)خواندن خبر[پیوند مرده]
- خانهٔ تاریخی حاج‌علی بزاز
- خانهٔ تاریخی خسروشاهی
- خانهٔ تاریخی شیخ قاضی سیف‌العلما
- خانهٔ تاریخی نیک‌پی
- قلعهٔ دختر
- گورستان تاریخی زوارق
- مسجد اسماعیل‌بیگ
- مسجد جامع گزاوشت
- مسجد جامع مهرآباد
- مسجد گوی
- معماری صخره‌ای صور
- معماری روستای توته‌خانه
- راسته‌بازار
زبان
مردم شهرستان بناب به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند.
پیش شماره تلفنی
پیش شماره تلفنی شهرستان بناب ۰۴۱ می‌باشد.
فاصله تا سایر شهرستان‌ها
شهر بناب، مرکز شهرستان بناب در ۱۱۹ کیلومتری شهر تبریز واقع شده‌است.
روستاها
در زیر، روستاهای شهرستان بناب به‌ترتیب جمعیت، بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ آمده‌اند.
روستاهای با جمعیت بیش از ۳٬۰۰۰ نفر
| ردیف | نام روستا | دهستان | جمعیت | رتبه در دهستان |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | قره چپق | بناجوی شرقی | ۱۲۰۲۳ | ۱ |
| ۳ | چلقایی | بناجوی غربی | ۳۲۰۱ | ۱ |
| ۴ | روشت بزرگ | بناجوی شمالی | ۵۶۱۴ | ۱ |
| ۵ | خوشه‌مهر | بناجوی شرقی | ۳٬۶۳۳ | ۲ |
| ۶ | خانه‌برق جدید | بناجوی غربی | ۳٬۲۳۰ | ۳ |
| ۷ | چپقلو | بناجوی غربی | ۳٬۱۸۹ | ۴ |
روستاهای با جمعیت بیش از ۱٬۰۰۰ نفر
| ردیف | نام روستا | دهستان | جمعیت | رتبه در دهستان |
|---|---|---|---|---|
| ۸ | زاوشت | بناجوی شمالی | ۳۳۸۰ | ۲ |
| ۹ | زوارق | بناجوی غربی | ۲٬۲۴۷ | ۵ |
| ۱۰ | تازه‌کند خوشه‌مهر | بناجوی شرقی | ۱٬۸۱۴ | ۳ |
| ۱۱ | القو | بناجوی شمالی | ۱٬۷۱۰ | ۳ |
| ۱۲ | روشت کوچک | بناجوی شمالی | ۱٬۴۹۲ | ۴ |
| ۱۳ | علی‌خواجه | بناجوی غربی | ۱٬۴۱۸ | ۶ |
| ۱۴ | خانه‌برق قدیم | بناجوی غربی | ۱٬۳۰۹ | ۷ |
| ۱۵ | خلیلوند | بناجوی غربی | ۱٬۱۸۷ | ۸ |
| ۱۶ | ینگی‌کند خوشه‌مهر | بناجوی شرقی | ۱٬۱۳۱ | ۴ |
| ۱۷ | دیزج پروانه | بناجوی شرقی | ۱٬۰۲۸ | ۵ |
روستاهای با جمعیت کم‌تر از ۱٬۰۰۰ نفر
| ردیف | نام روستا | دهستان | جمعیت | رتبه در دهستان |
|---|---|---|---|---|
| ۱۸ | دوش | بناجوی شمالی | ۹۶۵ | ۵ |
| ۱۹ | ینگی‌کند خانه‌برق | بناجوی غربی ۸۶۳ | ۹ | |
| ۲۰ | قشلاق خانه‌برق | بناجوی غربی | ۸۴۸ | ۱۰ |
| ۲۱ | قره‌قشلاق | بناجوی غربی | ۵۴۰ | ۱۱ |
| ۲۲ | توته‌خانه | بناجوی شمالی | ۵۲۹ | ۶ |
| ۲۳ | شورگل | بناجوی شمالی | ۵۱۶ | ۷ |
| ۲۴ | صور | بناجوی شمالی | ۳۵۰ | ۸ |
| ۲۵ | کوته‌مهر | بناجوی غربی | ۳۳۸ | ۱۲ |
| ۲۶ | حاجی‌مصیب | بناجوی غربی | ۱۰۲ | ۱۳ |
| ۲۷ | قره‌زکی | بناجوی شمالی | ۱۰۰ | ۹ |
| ۲۸ | قیماس‌خان | بناجوی شمالی | ۴۷ | ۱۰ |
| ۲۹ | خانه‌برق عیسی‌خانی | بناجوی غربی | ۳۴ | ۱۴ |
نگار خانه
-
برج یادمان شهدا
-
Lqqavfazahbp72b3hg52.jpg
منابع
- ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد». وب‌گاه رسمی مرکز آمار ایران. بازبینی‌شده در آبان ۱۳۹۰.
- ↑ «پورتال شهرداری تبریز - پل پنج چشمه بناب».
۱. ↑ «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵، جمعیت تا سطح آبادی بر حسب سواد». وب‌گاه رسمی مرکز آمار ایران. بازبینی‌شده در آبان ۱۳۹۰. http://www.tabriz.ir/?PageID=162 ۲. ↑ «دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بازبینی‌شده در ۱۹/۵/۲۰۱۱. http://iranshahrpedia.ir/fa/ ۳. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ «بناب». سازمان کار و امور اجتماعی استان آذربایجان شرقی. بازبینی‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۱۰.
پیوند به بیرون
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای شهرستان بناب دارد. |
