نهضت آزادی ایران

نهضت آزادی ایران
دبیرکل	ابراهیم یزدی
بنیانگذار	مهدی بازرگان یدالله سحابی سید محمود طالقانی
بنیانگذاری	۱۹۶۱
مرام	اسلام ملی گرایی مردمسالاری لیبرالیسم
دین	اسلام (شیعه)
کشور	ایران

نهضت آزادی ایران یک حزب سیاسی ایرانی است که در سال ۱۳۴۰ با جدایی برخی از اعضای مذهبی جبهه ملی ایران و با تاکید بر هویت ایرانی و اسلامی تأسیس شد. هدف آن مبارزه با استبداد و کسب آزادی‌های اساسی مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی و اسلامی بود. این گروه توسط مهدی بازرگان، یدالله سحابی و سید محمود طالقانی پایه‌گذاری شد. اولین دبیرکل آن مهدی بازرگان بود که تا هنگام مرگش در سال ۱۳۷۳ رهبری آن را بر عهده داشت و پس از او ابراهیم یزدی به این مقام رسید. نهضت آزادی مخالف حکومت شاه بود. پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، مهدی بازرگان (دبیرکل این حزب)، رئیس دولت موقت جمهوری اسلامی شد. اعضای این حزب در دولت موقت، شورای انقلاب و دوره اول مجلس شورای اسلامی حضور داشتند.

علی شریعتی، مصطفی چمران، ابراهیم یزدی و صادق قطب‌زاده نهضت آزادی را در خارج از کشور تأسیس کردند. جمهوری اسلامی این حزب را به رسمیت نمی‌شناسد و فعالیت آن را در کشور غیرقانونی اعلام کرده است.

خط سیاسی

نهضت آزادی همواره با پا فشاری بر اعتقادات ملی و مذهبی خود طرفدار دموکراسی بوده‌است و خود را پیرو اندیشه‌های مصدق می‌داند. مهندس بازرگان در میهمانی تاسیس نهضت آزادی در معرفی مرامنامه نهضت آزادی گفت:

ما مسلمان، ایرانی، تابع قانون اساسی و مصدقی هستیم

در مرامنامه این حزب آمده است:

1. مسلمانیم نه باین معنی که یگانه وظیفه خود را روزه و نماز بدانیم. بلکه ورود ما به سیاست و فعالیت اجتماعی من‌باب وظیفه ملی و فریضه دینی بوده دین را از سیاست جدا نمی‌دانیم و خدمت بخلق و اداره امور ملت را عبادت می‌شماریم. آزادی را بعنون موهبت اولیه الهی و کسب و حفظ آن‌را از سنن اسلامی و امتیازات تشیع می‌شناسیم. مسلمانیم باین معنی که به اصول عدالت و مساوات و صمیمیت و سایر وظایف اجتماعی و انسانی قبل از آنکه انقلاب کبیر فرانسه و منشور ملل متحد اعلام نماید معتقد بوده‌ایم...
2. ایرانی هستیم ولی نمی‌گوییم که هنر نزد ایرانیان است و بس. ایران دوستی و ملی بودن ما ملازم با تعصب نژادی نیست و بالعکس مبتنی بر قبول نواقص و معایب خود و احترام به فضائل و حقوق دیگران است. نسبت به حیثیت و استقلال و تعالی کشورمان فوق‌العاده پافشاری می‌کنیم ولی مخالف ارتباط و تعادل با سایر ملل و زندگی در جهانی که روز بروز پیوندها و احتیاجات متقابله شدیدتر می‌شود نیستیم.
3. تابع قانون اساسی ایران هستیم ولی منافی (نومن ببعض و نکفر ببعض) نبوده از قانون اساسی بصورت واحد جامع طرفداری می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم اصول و اساس آن که آزادی عقاید و مطبوعات و اجتماعات، استقلال قضات، تفکیک قوا و بالاخره انتخابات صحیح است فراموش و فدا شود و اما فروع و تشریفات قانون با سوء تعبیر آن مقام اصلی را احراز نماید و بالنتیجه حکومت ملی و حاکمیت قانون پایمال شود.
4. مصدقی هستیم و مصدق را از خادمین بزرگ افتخارات ایران و شرق می‌دانیم ولی نه به آن معنی و مقصدی که از روی جهل و غرض تهمت زده مکتب او را مترادف با هرج و مرج و تقویت کمونیسم و تعصب ضد خارجی و جدائی ایران از جهان معرفی کرده‌اند. ما مصدق را بعنوان یگانه رئیس دولتی که در طول تاریخ ایران محبوب و منتخب واقعی اکثریت مردم بود و قدم در راه خواسته‌های ملت برداشته توانست پیوند بین دولت و ملت را برقرار سازد و مفهوم واقعی دولت را بفهماند و به بزرگترین موفقیت تاریخ اخیر ایران یعنی شکست استعمار نائل گردد تجلیل می‌کنیم و باین سبب از تز و راه مصدق پیروی می‌کنیم. از خدا می‌خواهیم پیمان ما با او و با شما پیوسته برقرار بوده در راه حق و خدمت به ایران همگام و مقضی المرام باشیم.

پیش از انقلاب

مهدی بازرگان، از موسسین و اولین دبیر کل نهضت آزادی

نهضت آزادی ایران در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۴۰ توسط مهندس بازرگان، در مخالفت با شاه و با هدف مبارزه با استبداد و کسب آزادی‌های اساسی مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی و اسلامی تأسیس شد. این تشکل از ابتدا گرایش‌های ملی و مذهبی داشت و در برگیرندهٔ طیف‌های روشنفکر و ملی - مذهبی بود. سابقه فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی و اسلامی پایه گذاران این گروه به سال‌های ۱۳۲۰ و جریان نهضت ملی ایران در زمان دکتر مصدق می‌رسید. به غیر از بازرگان از دیگر بنیانگذاران مشهور نهضت آزادی می‌توان به محمود طالقانی، یدالله سحابی، محمد رحیم عطایی، عباس رادنیا، حسن نزیه، منصور عطائی، عباس سمیعی و احمد صدر حاج سید جوادی اشاره کرد.

توقف فعالیت در ایران

نهضت آزادی پس از اعلام موجودیت، مورد استقبال گسترده مردم، به ویژه دانشجویان قرار گرفت. در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۱ نهضت آزادی با انتشار بیانیه‌ای به تحلیل شرایط ایران و محکوم ساختن «انقلاب سفید» پرداخت در پی این اقدام حکومت شاه رهبران نهضت، از جمله مهندس بازرگان، طالقانی، دکتر سحابی و مهندس سحابی را بازداشت و به زندان انداخت و از فعالیت این حزب جلوگیری و آن را غیر قانونی اعلام کرد.

علی شریعتی، از موسسین نهضت آزادی ایران در خارج از کشور

با جلوگیری از فعالیت‌های نهضت آزادی در داخل کشور و غیر قانونی اعلام کردن آن، فعالیت آن در خارج از کشور و در اروپا و آمریکا با تلاش دکتر علی شریعتی، دکتر مصطفی چمران و دکتر ابراهیم یزدی تا آستانه انقلاب ایران (۱۳۵۷) ادامه یافت. این اعضا با همکاری در انتشار روزنامه‌های «ایران آزاد» و «راه مجاهد»، به آگاه ساختن جوانان و دانشجویان خارج از کشور پرداختند و نقش مؤثری در رسیدن به اهداف نهضت ایفا کردند.

دکتر شریعتی در اواسط دهه ۱۳۴۰ به ایران بازگشت و با فعالیت‌ها و سخنرانی‌هایش دردانشگاه‌ها و حسینه ارشاد، بذر انقلاب در سراسر ایران پاشیده شد و به پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ منتهی گردید. شرح فعالیت‌ها، اطلاعیه‌ها و بیانیه‌های نهضت آزادی در اعتراض به عملکرد خلاف منافع و مصالح ملی و آزادی‌های اساسی مردم ایران در طی حکومت شاه در مجموعه اسناد نهضت آزادی چاپ و منتشر گردید.

نهضت آزادی در ماجرای قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ از جمله گروه‌های سیاسی بود که از خمینی و جنبش او حمایت کردند.

دولت موقت

پس از «پیروزی انقلاب ایران (۱۳۵۷)» سید روح‌الله خمینی مسئولیت نخست‌وزیری دولت موقت را به مهدی بازرگان، دبیر کل وقت نهضت آزادی سپرد همچنین پست‌های مهم دیگری به سایر اعضای نهضت داده شد.

نخست وزیر: مهدی بازرگان
وزیران
ر.	وزیر	وزارت‌خانه	ر.	وزیر	وزارت‌خانه
۱	شکوهی← رجایی	آموزش‌وپرورش	۱۱	طاهری	راه وترابری
۲	اسلامی	پست	۱۲	احمدزاده	صنایع ومعادن
۳	اردلان←بنی‌صدر	اقتصاد	۱۳	شریعتمداری	آموزش عالی
۴	سنجابی←یزدی	امورخارجه	۱۴	فروهر	کار
۵	صدر	بازرگانی	۱۵	حاج‌سیدجوادی←صباغیان	کشور
۶	سامی	بهداری	۱۶	کتیرایی‌‏‎	مسکن
۷	میناچی	ارشاد	۱۷	معین‌فر	نفت
۸	ایزدی	کشاورزی	۱۸	تاج	نیرو
۹	مبشری←حاج‌سیدجوادی	دادگستری	۱۹	مدنی←ریاحی←چمران	دفاع
معاونان نخست وزیری
ر.	معاون	معاونت	ر.	معاون	معاونت
۱	یدالله سحابی	وزیرمشاور	۳	سمیعی	محیط زیست
۲	عزت الله سحابی	برنامه وبودجه	۴	شاه‌حسینی	تربیت بدنی

در دوران مسئولیت دولت موقت، به علت اشتغال شدید مسئولین نهضت آزادی در امور اجرائی دوران انقلاب، این نهضت فعالیت گسترده‌ای نداشت. دولت موقت تنها نه ماه به طول انجامید و با اشغال سفارت آمریکا (که بعداً به لانهٔ جاسوسی آمریکا معروف شد) در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام و کارشکنی‌ها و دخالت‌های مکرّر مراجع قدرت و رادیو و تلویزیون در امور اجرائی، مهدی بازرگان از سمت خود استعفا داد و سید روح‌الله خمینی هم بلافاصله متن استعفای وی را پذیرفت.

دور اول انتخابات ریاست جمهوری و مجلس

پس از «استعفای دولت موقت»، فعالیت‌های نهضت آزادی برای «انتخابات ریاست جمهوری» و نمایندگی مجلس آغاز گردید؛ ولی با توجه به جوّسازی‌های شدید تلویزیونی علیه دولت موقت و مهندس بازرگان، و مخالفت خمینی با نامزدی بازرگان، در انتخابات ریاست‌جمهوری ابوالحسن بنی‌صدر به پیروزی رسید و به‌عنوان اولین رئیس‌جمهور ایران شناخته شد. سپس مهندس بازرگان به عنوان نماینده نهضت آزادی، پیشنهاد شرکت گروه‌های ملی و اسلامی در انتخابات مجلس را مطرح ساخت و ائتلاف موسوم به «ائتلاف همنام» را که در برگیرنده کلیه گروه‌های ملی و مذهبی بود، ایجاد و پشتیبانی نمود. این هیأت، ۱۵ نامزد برای شرکت در انتخابات مجلس معرفی کرد که اغلب آنها به مجلس راه یافتند که مهندس بازرگان (نفر سوم)، دکتر سحابی، احمد صدر حاج سید جوادی، دکتر ابراهیم یزدی، مهندس هاشم صباغیان، مصطفی چمران از جمله آن‌ها بودند.

شروع فعالیت گسترده پس از انقلاب

در تیرماه ۱۳۵۹ نهضت آزادی با توجه به شرایط جدید و ضرورت فعالیت گسترده سیاسی برای جلوگیری از انحراف انقلاب از اهداف آن، اولین کنگره خود پس از پیروزی انقلاب را با جمع کثیری از اعضاء و علاقه‌مندان تشکیل داد و مرام‌نامه و اصول برنامه و خط‌مشی خود برای فعالیت در دوران پس از انقلاب را مطرح ساخت و اصول و رئوس آن را به تصویب رساند.

درخواست فعالیت رسمی

پس از اولین کنگره نهضت آزادی بعد از انقلاب و تصویب اصول و رئوس فعالیت، نهضت آزادی در سال ۱۳۶۰ برای اخذ پروانه رسمی از کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب اقدام کرد و مدارک لازم را برای کمیسیون ارسال داشت. کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب بدون ارائه هرگونه توضیح قانونی، از صدور پروانه رسمی برای نهضت آزادی ایران امتناع کرد. مسئولین نهضت بارها موضوع را به طور کتبی و شفاهی و حضوری با مقامات وزارت کشور و کمیسیون مذکور مطرح ساختند ولی کمیسیون مذکور بر خلاف اصل ۲۶ قانون اساسی، به صدور پروانه رسمی برای نهضت اقدام نکرد. با این حال، علی‌رغم استمرار فشارها و محروم ساختن از پروانه رسمی، نهضت آزادی همچنان به فعالیت‌های خویش ادامه داد و بر اساس اصل ۲۶ قانون اساسی که فعالیت احزاب را آزاد اعلام می‌دارد، دارای دفتر مرکزی و روزنامه‌ای که نظرات آن را منتشر کند «روزنامه میزان» باشد. نهضت در این دوره علی‌رغم فشارهای مستقیم بر نمایندگان خود در مجلس، به نقد حاکمیت و سیاست‌های آن پرداخت.

جنگ ایران و عراق

نهضت آزادی با پشتیبانی از مدافعان مرزهای ایران و اعزام نیروهای داوطلب به جبهه‌ها از سیاست دفاع و مقاومت دولت و ملت در برابر تهاجم عراق حمایت کرد که از جمله می‌توان به ارسال کمک‌های داوطلبانه و پشتیبانی از نیروی ارتش در جبهه کردستان، مبارزه دکتر مصطفی چمران (از اعضای شورای مرکزی نهضت) و یاران او در خوزستان، و ارسال کمک‌های مورد نیاز جبهه تا زمان فتح خرمشهر در خرداد ۱۳۶۱ اشاره کرد.

مخالفت با ادامه جنگ و عواقب آن

پس از فتح خرمشهر و آمادگی عراق و کشورهای حامی آن، برای مذاکره و گفتگوی صلح و پرداخت غرامت به ایران، نهضت آزادی با سیاست ادامه جنگ تا فتح عراق و قدس از طریق کربلا موافق نبود و آن را مشروع و عملی نمی‌دانست. در این دوره (سال‌های ۶۱ تا ۶۷) نهضت با صدور ده‌ها بیانیه و نشریه در مورد جنگ و نقد عملکرد حاکمیت بر پایان دادن به جنگ تهاجمی اصرار ورزید. نهضت آزادی در این بیانیه‌ها به تشریح خسارات وارده ناشی از ادامه جنگ، عدم مشروعیت جنگ تهاجمی و امکان‌ناپذیر بودن پیروزی نظامی در کشورگشائی را تبیین نمود. در نتیجه «فشارهای سنگینی» به نهضت آزادی وارد شد و به «بازداشت و محاکمه غیرقانونی و زندانی» ساختن گسترده تعدادی از اعضای آن در سال ۱۳۶۹ انجامید. در این سال‌ها «گروه‌های فشار» بارها به «دفتر مرکزی نهضت حمله» کردند و «وسائل و تجهیزات را تخریب و دفتر را پلمپ» کردند. نمایندگان عضو و علاقه‌مند به نهضت در مجلس مورد فشار دائم بودند و سخنرانی‌های پیش از دستور آنها با «ممانعت یا مزاحمت و در مواردی به ضرب و شتم» آنان منتهی می‌شد «از جمله مضروب شدن مهندس هاشم صباغیان و مهندس معین فر». مراسم اجتماعی و مذهبی نهضت نیز مانند «دعای کمیل» و «مراسم شب‌های احیاء ماه رمضان» به کرّات مورد تهاجم بود و به تعطیل کشانده می‌شد.

در اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۶۷ نهضت آزادی با صدور بیانیهٔ مبسوطی تحت عنوان «هشدار»، درباره خسارات ناشی از جنگ و عدم پذیرش قطعنامه شورای امنیت، مستقیماً رهبری انقلاب را مورد سؤال و انتقاد قرار داد و در نتیجه عده‌ای از اعضای شورای مرکزی آن در خردادماه بازداشت شدند.

توقیف روزنامه میزان

دستگاه حاکمیت روزنامه میزان را که «منعکس کننده نظرات نهضت» بود، در سال ۱۳۶۱ توقیف و ادعا کردند «پرونده آن در دادگاه گم شده است.»

نقد ولایت مطلقه فقیه

نهضت آزادی با انتشار تحقیقی در باره ولایت (مطلقه) فقیه، «ضعف مبانی اسلامی، سیاسی و اجتماعی ولایت (مطلقه) فقیه» را مبتنی بر «اصول اسلامی و علمی» نشان داد و «آثار سوء حاکمیت ولایت فقیه» را پیش‌بینی کرد. این اقدام نهضت آزادی عامل جدیدی برای «افزایش فشارها و سرکوب بیشتر» آن گردید.

درگذشت مهدی بازرگان و انتخاب جانشین وی

ابراهیم یزدی دبیر کل نهضت آزادی، آبان ۱۳۸۶، دانشگاه صنعتی شریف

پس از فوت مهندس بازرگان در ۳۰ دی ۱۳۷۳، شورای مرکزی نهضت آزادی تشکیل جلسه داد و ابراهیم یزدی را به عنوان جانشین او انتخاب کرد.

در اولین سالگرد درگذشت بازرگان که به دعوت نهضت آزادی و گروه‌های علاقه‌مند، قرار بود در حسینیه ارشاد برگزار گردد، پلیس و گروه‌های فشار مانع برگزاری مراسم شدند ولی مراسم با یک هفته تأخیر برگزار شد.

دوران اصلاحات

در انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری سه نامزد نزدیک به این حزب عزت الله سحابی، علی‌اکبر معین‌فر و ابراهیم یزدی رد صلاحیت شدند و نهضت آزادی در این انتخابات، که به روی کار آمدن سیدمحمد خاتمی منجر شد رای سفید داد. اما پس از انتخاب شدن سیدمحمد خاتمی به ریاست جمهوری در ۲ خرداد ۱۳۷۶ و شروع جنبش اصلاح‌طلبی در ایران، نهضت آزادی همواره از طرفداران این جنبش بوده‌است؛ و همچون سایر گروه‌ها و احزاب سعی کرد فعالیت خود را در این دوره گسترش دهد، ولی همچنان با تهدیدات و حملات گروه‌های فشار مواجه می‌گردید.

در انتخابات مجلس ششم (۱۳۷۸) پنج کاندیدای نزدیک این حزب تأیید صلاحیت شدند و نهضت ازادی با فهرستی ۱۶ نفره (به همراه ۱۱ نامزد دوم خردادی) در این انتخابات شرکت کرد. علی‌رضا رجایی کاندیدای نیروهای ملی-مذهبی که با ۷۷۱ هزار رأی به مجلس راه یافته بود، پس از بازشماری آراء و ابطال برخی از صندوق‌ها توسط شورای نگهبان جای خود را به غلامعلی حداد عادل داد. در انتخابات ریاست‌جمهوری هشتم (۱۳۸۰) از سیدمحمد خاتمی حمایت کرد و در انتخابات شوراهای شهر و روستای دوم (۱۳۸۱) با فهرست مستقلی در شهر تهران شرکت کرد. در این انتخابات محافظه‌کاران پیروز شدند.

نهضت آزادی به منظور حمایت از نامزدی خاتمی برای دور دوم انتخابات ریاست جمهوری، تصمیم به ائتلاف با برخی گروه‌های همفکر ملی- مذهبی گرفت. این تصمیم حاکمیت را برآن داشت تا دست به گسترده‌ترین دستگیری اعضای نهضت و گروه‌های ملی- مذهبی بزند. به این ترتیب بیش از۵۰ نفر از اعضای نهضت و گروه‌های ملی- مذهبی در تهران و شهرستان‌ها در اسفند ۱۳۷۹ و فروردین ۱۳۸۰ دستگیر شدند و دفتر مرکزی نهضت مورد تهاجم واقع شد و به وسیله دادگاه انقلاب لاک و مُهر گردید. محاکمه اعضای نهضت در دادگاه انقلاب و پشت درهای بسته و بدون حضور مردم و خبرنگاران انجام شد و اغلب اعضاء به محکومیت‌های بلند مدت تا ۱۱ سال محکوم گردیدند. دادگاه انقلاب رأی بر غیرقانونی بودن نهضت داد و آن را از همه حقوق خود محروم ساخت.

پس از اصلاحات

عبدالعلی بازرگان

ابراهیم یزدی دبیر کل حزب برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ نامزد شد ولی صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان مورد تایید قرار نگرفت و این حزب از مصطفی معین، کاندیدای طیف اصلاح طلبان حمایت کرد اما او موفق به کسب آرای لازم نشد.

با روی کار آمدن دولت محافظه کار محمود احمدی نژاد، نهضت آزادی با فشارهای زیادی روبرو بوده‌است که جلوگیری از برگزاری مراسم نمازهای عید فطر و عید قربان سال ۱۳۸۶، جلوگیری از برگزاری مراسم چهل‌وششمین سالگرد تاسیس، جلوگیری از برگزاری دوازدهمین سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان، جلوگیری از برگزاری ششمین سالگرد درگذشت دکتر یدالله سحابی، دستور لغو اردوی آموزشی برای اعضای جوان حزب و جلوگیری از برگزاری کنگره سالانه، از جمله آنهاست.

در سال ۱۳۸۸ اعضای جوان نهضت آزادی برای استعفا از نهضت، تحت فشار وزارت اطلاعات قرار گرفتند و عده‌ای از آنها زندانی شدند. علاوه بر آن، رئیس دفتر سیاسی نهضت (محمد توسلی) را بازداشت کرده و در زندان انفرادی، توقف و انحلال نهضت را از وی مطالبه کردند. همچنین از طریق فشار به اعضاء و مسئولین نهضت سعی کردند دفتر سیاسی، هیئت اجرائیه، شورای مرکزی و حوزه‌های نهضت را تعطیل و فعالیت آن را متوقف سازند و از هرگونه فعالیت عادی و جاری نهضت جلوگیری کنند.

توقف فعالیت در دی‌ماه سال ۱۳۸۸

در پی فشار دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی و احضار پنج تن از اعضای رهبری نهضت توسط وزارت اطلاعات و تهدید آنها به برخورد، شورای مرکزی نهضت آزادی تصمیم به توقف موقتی فعالیت‌های سیاسی این گروه گرفت. امیر خرم از اعضای رهبری نهضت آزادی در مصاحبه‌ای، زندانی شدن ابراهیم یزدی با وجود کهولت سن، مناسب ندانستن فضای موجود و وارد شدن فشارهایی به نهضت آزدی و اعضای آن را دلایل توقف فعالیت نهضت آزادی اعلام کرد.

علاوه بر ابراهیم یزدی (دبیر کل)، چندین نفر از اعضای دیگر نهضت آزادی و بستگان آنها از جمله، امیر خرم،محمد فرید طاهری، محسن محققی، غفار فرزدی همگی از اعضای شورای مرکزی، محمود نعیم پور، معتمدی مهر،مهدی قلی‌زاده،کیوان مهرگان و عبدالرضا تاجیک از روزنامه نگاران نزدیک به نهضت آزادی وسارا توسلی و لیلا توسلی فرزندان محمد توسلی (رئیس دفتر سیاسی) بازداشت شدند.

در پی این اقدام جامعه بزرگ اسلامی هیوستون که شامل سیصد هزار نفر از مسلمانان است، در نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای، محمود احمدی‌نژاد، علی لاریجانی و محمود خزائی (نمایندهُ ایران در سازمان ملل متحد)، خواهان آزادی فوری و بدون قید و شرط دکتر ابراهیم یزدی و دیگر مخالفان مسلمان شد.

ارکان نهضت آزادی ایران

مجمع عمومی سالانه که تا به حال متوسط هر چهار سال برگزار شده‌است که کنگره دوازدهم، یادبود مرحوم دکتر یدالله سحابی، در سال ۱۳۸۲ برگزار شد و وزارت اطلاعات از برگزاری سیزدهمین کنگره تا به حال دو بار جلوگیری کرده‌است. مهمترین وظیفه کنگره سالانه بررسی گزارشهای شاخه‌های شهرستانها و انتخاب اعضای شورای مرکزی است.

شورای مرکزی نهضت آزادی ایران: از نماینده‌های شاخه‌های شهرستانها و تهران تشکیل می‌شود. مهمترین وظیفه این شوراانتخاب دبیر کل و مسئولان دفتر سیاسی و هیئت اجرایی است. شورای مرکزی به صورت ماهانه تشکیل جلسه می‌دهد.

دفتر سیاسی نهضت آزادی ایران:مهمترین مرکز تصمیم گیری‌های سیاسی نهضت آزادی است. مهندس محمد توسلی در حال حاضر مسئولیت این دفتر را بر عهده دارد.

هیئت اجرایی نهضت آزادی ایران: مسئول هماهنگی‌های اجرایی نهضت آزادی است. مهندس ابوالفضل بازرگان در حال حاضر مسئولیت این هیئت را بر عهده دارد.

شاخه جوانان نهضت آزادی ایران: یکی از ارکان حزب نهضت آزادی ایران است. در سال ۱۳۸۲ به سرپرستی مهندس امیر خرم دوباره راه‌اندازی شد و در حال حاضر عماد بهاور سرپرستی آنرا بر عهده دارد.

حوزه (ها): هر حوزه کوچکترین رکن سیاسی نهضت آزادی ایران شمرده می‌شود.

اعضاو بنیانگذاران نهضت آزادی ایران

• مهدی بازرگان (مرحوم) عضو موسس و دبیر کل
• یدالله سحابی (مرحوم) عضو موسس
• سید محمود طالقانی (مرحوم) عضو موسس
• محمد رحیم عطایی (مرحوم) عضو موسس
• عباس رادنیا (مرحوم) عضو موسس
• منصور عطائی (مرحوم) عضو موسس
• عباس سمیعی (مرحوم) عضو موسس
• حسن نزیه عضو موسس
• احمد صدر حاج سید جوادی(مرحوم) عضو موسس
• مصطفی چمران (مرحوم) موسس نهضت آزادی در خارج از ایران
• علی شریعتی (مرحوم) موسس نهضت آزادی در خارج از ایران
• صادق قطب زاده (مرحوم) موسس نهضت آزادی در خارج از ایران

اعضای فعال فعلی

• ابراهیم یزدی دبیر کل فعلی و موسس نهضت آزادی در خارج از ایران
• عبدالعلی بازرگان
• هاشم صباغیان
• محمد توسلی (زندانی سیاسی - رئیس دفتر سیاسی)
• غلامعباس توسلی
• ابوالفضل بازرگان (رئیس هئت اجرایی)
• امیر خرم
• محمد حسین بنی‌اسدی
• ابوالفضل حکیمی
• سید علی اصغر غروی رییس شاخه اصفهان نهضت آزادی
• احد میرمحمدرضایی رییس شاخه زنجان نهضت آزادی
• غفار فرزدی رییس شاخه آذربایجان نهضت آزادی
• مهدی معتمدی مهر
• خسرو منصوریان
• محمد نوید بازرگان
• عماد بهاور (زندانی سیاسی - مسئول شاخه جوانان)
• محمد(فرید) طاهری عضو شورای مرکزی
• محسن محققی
• علی اکرمی

منابع

• گزارش بی‌بی‌سی فارسی از چهل و پنجمین سالگرد تشکیل
• سایت انگلیسی نهضت آزادی ایران

پیوند به بیرون

• پایگاه خبری تحلیلی میزان نیوز، مرتبط با نهضت آزادی ایران