وزارت راه و شهرسازی

جمهوری اسلامی ایران
سیاست و حکومت ایران
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران قانون اساسی مجلس خبرگان مقام رهبری دادگاه ویژه روحانیت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ستاد اجرایی فرمان امام (ره) کمیته امداد امام خمینی شورای سیاستگذاری ائمه جمعه شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی سازمان تبلیغات اسلامی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی سازمان اوقاف و امور خیریه آستان قدس رضوی رئیس‌جمهور قوه مجریه مجمع تشخیص مصلحت نظام قوه مقننه شورای نگهبان مجلس شورای اسلامی کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی دیوان محاسبات کشور قوه قضائیه دیوان عالی کشور دیوان عدالت اداری دادستانی کل کشور سازمان بازرسی کل کشور سازمان قضایی نیروهای مسلح سازمان ثبت اسناد و املاک کشور قوای نظامی ارتش جمهوری اسلامی ایران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران شوراهای عالی هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه شورای عالی انقلاب فرهنگی شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران شورای عالی استان‌ها شورای عالی مناطق آزاد تجاری - صنعتی شورای عالی فضای مجازی هیئت دولت رئیس جمهور حسن روحانی معاون اول رئیس جمهور اسحاق جهانگیری وزارتخانه‌ها وزارت امور اقتصادی و دارایی علی طیب‌نیا وزارت کشور عبدالرضا رحمانی فضلی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات محمود واعظی وزارت امور خارجه محمدجواد ظریف وزارت اطلاعات سید محمود علوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سید حسن قاضی‌زاده هاشمی وزارت آموزش و پرورش علی‌اصغر فانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری محمد فرهادی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح حسین دهقان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی علی جنتی وزارت دادگستری مصطفی پورمحمدی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی علی ربیعی وزارت جهاد کشاورزی محمود حجتی وزارت راه و شهرسازی عباس آخوندی وزارت صنعت، معدن و تجارت محمدرضا نعمت‌زاده وزارت نفت بیژن نامدار زنگنه وزارت نیرو حمید چیت‌چیان وزارت ورزش و جوانان محمود گودرزی معاونت‌ها ریاست سازمان انرژی اتمی علی‌اکبر صالحی ریاست بنیاد شهید و امور ایثارگران سید محمدعلی شهیدی محلاتی ریاست سازمان حفاظت محیط زیست معصومه ابتکار ریاست سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور محمدباقر نوبخت ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مسعود سلطانی‌فر معاونت اجرایی رئیس جمهور محمد شریعتمداری معاونت پارلمانی رئیس جمهور مجید انصاری معاونت حقوقی رئیس جمهور الهام امین‌زاده معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور شهیندخت مولاوردی معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور سورنا ستاری در سطح هیئت دولت ریاست بانک مرکزی ولی‌الله سیف دبیر شورای عالی امنیت ملی علی شمخانی ریاست جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران امیرمحسن ضیایی استرآبادی رهبران سید روح‌الله خمینی حسینعلی منتظری (قائم‌مقام) سیدعلی خامنه‌ای (روند برگزیدگی) رئیس‌جمهوران ابوالحسن بنی‌صدر محمدعلی رجایی سید علی خامنه‌ای اکبر هاشمی رفسنجانی سید محمد خاتمی محمود احمدی‌نژاد حسن روحانی نخست‌وزیران مهدی بازرگان محمدعلی رجایی محمدجواد باهنر محمدرضا مهدوی کنی میرحسین موسوی تغییر سمت به معاون اول معاونان اول حسن حبیبی محمدرضا عارف پرویز داوودی محمدرضا رحیمی اسحاق جهانگیری رئیسان مجلس خبرگان حسینعلی منتظری (خبرگان قانون اساسی) علی مشکینی (دورهٔ اول تا چهارم) اکبر هاشمی رفسنجانی (دورهٔ چهارم) محمدرضا مهدوی کنی (دورهٔ چهارم) محمد یزدی (دورهٔ چهارم) رئیسان مجلس اکبر هاشمی رفسنجانی(دوره اول و دوم) مهدی کروبی(دوره سوم) علی اکبر ناطق نوری(دوره چهارم و پنجم) مهدی کروبی(دوره ششم) غلامعلی حدادعادل (دوره هفتم) علی اردشیرلاریجانی(دوره هشتم و نهم) رئیسان قوه قضائیه سید محمد حسینی بهشتی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی محمد یزدی سیدمحمود هاشمی شاهرودی صادق لاریجانی رئیسان سازمان صدا و سیما صادق قطب زاده محمد هاشمی رفسنجانی علی لاریجانی عزت الله ضرغامی محمد سرافراز انتخابات‌ آخرین: انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۹۲) انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا (۱۳۹۲) پیش‌رو: انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۴-۱۳۹۵) انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری (۱۳۹۴) انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۶) انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا (۱۳۹۶)

ساختمان وزارت راه و شهرسازی

وزارت راه و شهرسازی یکی از وزارت‌خانه‌های دولت ایران است. در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۰ با رأی مجلس و تأیید شورای نگهبان وزارت راه و ترابری با وزارت مسکن و شهرسازی ادغام شده وزارت راه و شهرسازی را تشکیل داد.

این وزارت مسئول اداره امور حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی در محدوده داخلی کشور و ازتباطات ترابری میان ایران و دیگر کشورهای جهان بود.

هدف وزارت راه و ترابری عبارت بود از پی‌ریزی سیاست جامع و هماهنگ برای ترابری کشور، توسعه، تجهیز، گسترش، نگاهداری و ایجاد تاسیسات زیربنایی آن با توجه به مقتضیات توسعه اقتصادی، اجتماعی وعمرانی و دفاع ملی. بدین ترتیب احداث راه‌های ارتباطی کشور اعم از زمینی (راه و راه‌آهن) و راه‌های آبی و فراهم آوردن وسایل ترابری و تنظیم مقررات استفاده صحیح از آنها- تأمین ترابری کشور جزو هدف اساسی این وزارت محسوب می‌شد.

هم‌اکنون عباس آخوندی وزیر این وزارتخانه است.

تاریخچه وزارتخانه

ساختار و سازمان وزارت راه و ترابری در طول مدتی که از فعالیت آن می‌گذشته‌است به دلیل ضرورت‌های ملی به دفعات دچار تغییر و تحول گشته‌است. روند این تحول را می‌توان به دوره‌های زیر تقسیم‌بندی نمود:

وزارت فوائد عامه

در سال ۱۲۹۸ هجری قمری و در دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه وزارت فوائد عامه تأسیس شد و امور مربوط بر احداث راه، پل و راه‌داری برعهده وزارت‌خانه مذکور گذاشته شد. این وزارتخانه تدریجاً در سال‌های پس از تأسیس به وظائف دیگری مانند تجارت و فلاحت پرداخته که به همین دلیل بعدها به نام فوائد عامه و تجارت و فلاحت تغییر نام یافته‌است. هزینه‌های راه‌سازی در این دوران با اخذ «باج راه» که در راه‌دارخانه‌ها گرفته می‌شده تأمین می‌گردید و این مبلغ سالیانه از سه میلیون ریال تجاوز نمی‌کرد.

اداره کل طرق و شوارع

از سال ۱۳۰۱ اداره‌ای به نام «اداره کل طرق و شوارع» در وزارت فلاحت و تجارت و فوائد عامه به منظور اقدام مؤثر برای ساختمان راه‌ها، نگهداری و بهره‌برداری تشکیل گردید. اداره کل طرق و شوارع، راه‌های کشور را به نواحی مختلف تقسیم و مسئولیتی برای اداره امور تعمیر و نگهداری آنها معین کرد.

تشکیل وزارت طرق و شوارع

در سال ۱۳۰۸ به موجب قانونی که از مجلس شورای ملی گذشت، اداره کل طرق و شوارع به وزارت طرق و شوارع تبدیل شد. با تأسیس وزارت مذکور راه‌سازی در ایران گسترش یافت و با امکاناتی که تدریجاً فراهم شد برنامه‌ها و پروژه‌های راه‌سازی ادامه پیدا کرد.

تشکیل وزارت راه

در سال ۱۳۱۵ وزارت طرق و شوارع با تصویب مجلس شورای ملی به وزارت راه تغییر نام یافت.

تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری

در تاریخ ۱۶ تیر ۱۳۵۳ به‌منظور اعمال سیاست جامع و هماهنگ برای ترابری کشور و توسعه و تجهیز، گسترش، نگاهداری و ایجاد تاسیسات زیربنایی آن با توجه به مقتضیات توسعه اجتماعی، اقتصادی و عمرانی و دفاع ملی با رعایت قوانین مربوط نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری تغییر یافت.

ادغام و جابه‌جایی

طبق برنامهٔ پنجم توسعه برای کوچک‌سازی دولت قرار بود که وزارت‌خانه‌های دولت از ۲۱ (که پس از تشکیل وزارت ورزش و جوانان به ۲۲ تا رسید) به ۱۷ تا بکاهد. برای همین دولت تصمیم گرفت که فرایند ادغام چند وزارت‌خانه را آغاز کند؛ از جمله ادغام وزارت راه و ترابری در مسکن و شهرسازی. از این رو ماجرا در هیئت دولت تصویب شد و آمادهٔ ارایه به مجلس.

پس در آغاز ادغام دو وزارت‌خانهٔ راه و ترابری و مسکن و شهرسازی در هیئت دولت تصویب شد و وزارت امور زیربنایی نام گرفت. در آن هنگام وزارت راه و ترابری پس از استیضاح وحید بهبهانی هنوز زیر دست رئیس‌جمهور بود. وی همان وزیر مسکن و شهرسازی علی نیکزاد را به سرپرستی وزارت گماشت و برای وزارت امور زیربنایی به مجلس معرفی کرد.

در ۴ خرداد ۱۳۹۰ لایحهٔ وظیفه‌ها و اختیارات وزارت را به مجلس دادند.

۱۱ خرداد مجلس به ادغام وزارت‌خانه‌های راه و ترابری، مسکن و شهرسازی و ارتباطات و فناوری اطلاعات رای داد و وزارت امور زیربنایی و ارتباطات رای داد که شورای نگهبان، چون دولت ادغام وزارت ارتباطات با این دو را تصویب نکرده‌بود، رد کرد.

در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۰ با تصویب مجلس شورای اسلامی و در ۱ تیر تأیید شورای نگهبان قانون اساسی، وزارت راه و ترابری با وزارت‌خانهٔ مسکن و شهرسازی ادغام شد و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از او بیرون رفت، و با تصویب مجلس تغییر نام آن را، وزارت راه و شهرسازی درست شد. پس همهٔ وظیفه‌های دو وزارت‌خانه و وزیرهایشان به وزارت نوین و وزیر او رسید.

وزیران راه و ترابری

دوران پهلوی

سال	نام	کابینه
	رجبعلی منصور	محمود جم
	عبدالحسین هژیر	علی سهیلی
	منوچهر اقبال	عبدالحسین هژیر
	سرلشکر جسن ارفع	حسین علا
	جواد بوشهری	محمد مصدق
	منوچهر اقبال	احمد قوام
	داور رجبی جهانگیر حق شناس	محمد مصدق
	غلامعلی میکده سرلشکر عباس گرزن	فضل‌الله زاهدی
	سرلشکر ولی انصاری	حسین علا
	سرلشکر ولی انصاری	منوچهر اقبال
	سرلشکر ولی انصاری ابوالحسن بهنیا	جعفر شریف امامی
	جمال گنجی	علی امینی
	داود رجبی نصرت الله معینیان حسن شالچیان	اسدالله علم
	محمود کشفیان حسن شالچیان	حسنعلی منصور
	حسن شالچیان	امیر عباس هویدا
	حسن شالچیان	امیر عباس هویدا
	حسن شالچیان جواد شهرستانی	جمشید آموزگار
	جواد شهرستانی ابراهیم فرح بخشیان	جعفر شریف امامی
	مرتضی صالحی عباس صفویان	غلامرضا ازهاری
	حسن شالچیان	شاپور بختیار

دوران جمهوری اسلامی ایران

• یوسف طاهری قزوینی (۱۳۵۷–۱۳۵۸)
• موسی کلانتری (۱۳۵۸–۱۳۶۰)
• احمد امری (۱۳۶۰) (سرپرست)
• هادی نژادحسینیان (شهریور ۱۳۶۰–۱۳۶۴)
• محمد سعیدی‌کیا (۱۳۶۴–۱۳۷۲)
• اکبر ترکان (۱۳۷۲–۱۳۷۶)
• سید محمود حجتی (۱۳۷۶–۱۳۷۹)
• رحمان دادمان (۱۳۷۹–۱۳۸۰)
• صادق افشار (۱۳۸۰) (سرپرست)
• احمد خرم (۱۳۸۰–۱۳۸۳)
• محمد رحمتی (۱۳۸۳–۱۳۸۷)
• حمید بهبهانی (۱۳۸۷–۱۳۸۹)

وزیران مسکن و شهرسازی

دوران جمهوری اسلامی ایران

• مصطفی کتیرایی (۱۳۵۷-۱۳۵۸)
• محسن یحیوی (۱۳۵۸-۱۳۵۹)
• محمدشهاب گنابادی (۱۳۵۹-۱۳۶۴)
• سراج‌الدین کازرونی (۱۳۶۴-۱۳۷۲)
• عباس آخوندی (۱۳۷۲-۱۳۷۶)
• علی عبدالعلی‌زاده (۱۳۷۶-۱۳۸۴)
• محمد سعیدی‌کیا (۱۳۸۴-۱۳۸۸)
• علی نیکزاد (۱۳۸۸-۱۳۹۰)

معاونت‌های ستادی

• معاونت برنامه ریزی و اقتصاد حمل و نقل
• معاونت توسعه مدیریت و منابع
• معاونت آموزش، تحقیقات و فناوری
• معاونت امور مجلس و هماهنگی استانها

پیوند به بیرون

• وبگاه وزارت راه و شهرسازی حوزهٔ راه و ترابری
• وبگاه وزارت راه و شهرسازی حوزهٔ مسکن و شهرسازی

پی‌نوشت‌ها و منبع‌ها

‎