اورک

برای دیگر کاربردها، اورک (ابهام‌زدایی) را ببینید.

طایفه اورک یکی از طوایف ایل بختیاری و از شاخه هفت لنگ، باب دینارونی می‌باشد، که محل سکونتشان در بازفت، دیناران، میانکوه ،‌‌‌‌‌‌‍‍گلشور،بهلول آباد، شلیل، گندمكار، سرخون، اردل ، دهدز و ايذه است. اکثر آنان در خوزستان و تعدادی نیز در چهارمحال و بختیاری و اصفهان زندگی می‌کنند.

تقسیمات

طایفه اورک به ۲۴ تیره تقسیم می‌گردد. تیره‌های اورک به ترتیب حروف الفبا عبارتند از:

1- آل داودی

2- اولاد حاجعلی

3- باتولی

4- ترابی

5- جلالی

6- چهاربنیچه

7- خدابخشی

8- خواجه

9- زندی

10- شهپیری

11- عرب

12- غریبی

13- غلام

14- قلعه سردی

15- قنبری

16- کی شیخ عالی

17- گل بامکی

18- گوزلکی

19- لجم اورک

20- لندی

21- ممسنی

22- موزرمی

23- ناصری

24- پسکمن

طایفه های سادات حسینی و موسوی که در منطقه جقرافیایی اورک زندگی میکنند در برخی تقسیمات زیر مجموعه اورک محسوب میشوند. هم چنین طایفه شیران و هلو سعد نیز به دلیل نزدیکی به منطقه اورک گاهی اشتباها اورک فرض میشوند که در اصل از طایفه جانکی سردسیر میباشند.

تقریباً بیشتر این تیره‌ها پیوند خونی با هم ندارند و صرفاً اقتضای جغرافیایی باعث پیوند طایفه‌ای شده است. طایفه اورک در نزد مردم بختیاری به اورک ۲۴ تیره مشهور است.

تیره‌ای به نام اورک، در طایفه بهداروند وجود دارد، که قبلاً خانواده‌هایی از طایفه اورک بوده‌اند! اما بدلیلی کوچ کرده‌اند و در کنار طایفه بهداروند زندگی کرده‌اند و اکنون جزو یکی از تیره‌های بهداروند محسوب می‌شوند.

همینطور، چند خانوار دیگر از طایفه اورک نیز، به کنار طایفه محمود صالح، چهارلنگ رفته و اکنون جزو آن طایفه محسوب می‌شوند. اما اصلیتشان از طایفه اورک ۲۴ تیره بوده است.

به همین صورت، بعضی از خانواده‌ها و تیره‌های این طایفه نیز، از طوایف دیگر بختیاری بوده‌اند که به دلایل مختلف مانند نزاع ایلی و... به درون این طایفه آمده‌اند و جزو اورک محسوب می‌شوند اما هنوز هم بعد از چند سال بعضی از آنان به طایفه اصلی شان آمد و رفت نیز دارند و فامیل‌های خود در طایفه قبلی را می‌شناسند، که این کوچ کردن در میان بختیاری‌ها بسیار زیاد بوده (به خاطر منازعات فراوان ایلی) و امری است طبیعی.

محل سکونت

مردم طایفه اورک بیشتر در شهرهای ایذه، دهدز، مسجدسلیمان، اردل، اهواز، قسمت‌هایی از استان بوشهر، استان اصفهان، در شهرهایی مثل لنجان و شاهین شهر، مینادشت زندگی می‌کنند.

سابقه پیدایش

این طایفه برحسب اقتضاعات منطقه‌ای، در دویست سال گذشته شکل گرفت و متشکل از تیره‌ها و بخش‌های کاملاً ناهمگون و نامتجانسی است، که به حالت یک اتحادیه طایفه ایست و خطراتی که ساکنان منطقه دهدز را تهدید می‌کرد، باعث گردید تا گروه‌های ساکن در این منطقه در صدد تاسیس یک اتحادیه طایفه‌ای و ایلیاتی برآیند که نام آن را اورک گذاشتند.

بسیاری از شاخه‌ها و تیره‌های این طایفه متعلق به طوایف و مناطق دیگر است، قبل از مدت زمان مذکور (۲۰۰ سال پیش) طایفه‌ای با این جمعیت و گستردگی وجود نداشت، بلکه طایفه کوچکی بوده، که خود زیر مجموعه یک باب قدیمی بشمار می‌آمد.

منابع

• حسین ابراهیمی ناغانی. «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وب‌گاه انسان‌شناسی و فرهنگ، ۲ اسفند ۱۳۸۸. 
• عبدالعلی خسروی، تاریخ و فرهنگ بختیاری
• موسی حاجت پور، جامعه‌شناسی عشایر بختیاری
• دکتر منصورامانی، تاریخ ایذه وقوم بختیاری
• امبرحیسن احمدی، تاریخ فرهنگ و تمدن بختیاری