دورکی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

دورکی از باب‌های ایل بختیاری است.


۱. چهاربری ۲. آسترکی ۳. زراسوند ۴. اسیوند ۵. موری ۶. گندلی ۷. بابااحمدی [۱][۲][۳][۴][۵][۶]

طوایف و تقسیمات[ویرایش]

دورکی از طوایف زیر تشکیل شده است:

چهاربری[ویرایش]

طایفه چهاربری هفتلنگ طایفه‌ای مستقل و شامل ۴ تیره می‌باشد:

  • مختار:(بختیار. نصرالله. نمدار. غفار. شمس الله)
  • خمکار:(رسول)
  • شنبه:(جونعلی. فرهاد)
  • مهمید

لازم به توضیح است که تیرهٔ مختار بزرگترین تیره چهاربری و اولاد بختیار به خاطر رشد بیشتر به ۷ اولاد تقسیم شده است:

۱. طاهر ۲. کاظم ۳. علیرضا ۴. علی میرضا ۵. علی آقا ۶. بندعلی ۷. علیقلی

اسدی آستری[ویرایش]

  • خمکاروند (کریم، عبدالرحیم، حیدر)
  • نامدار
  • محمدرحیم
  • محمدرضا
  • اسنفدیار

مختصری از تاریخچه طایفه اسدی آسترکی

طایفه اسدی آسترکی نام خود را از اسد فرزند شیخ میر بیادگار برده است . اسد معاصر با حکومت افشار و زندیه می زیست . او یکی از سرشناس ترین خانواده های طایفه آسترکی در آن زمان بود . در سندی که از آن زمان بجا مانده است در طی یک سرشماره از طایفه آسترکی اولین نام این سرشماری خانواده اسد است . طبق عرف آن زمان ایل بختیاری اول نام بزرگان را می نوشتند . همچنین بعد از اینکه عده ای از طایفه آسترکی نظرعلی خان را برای اداره امور ایل آوردند . نظرعلی برای تثبیت قدرت خود سیمین دختر اسد را به همسری برگزید . بعد ها بعلت اختلافات بوجود آمده ، اسد و فرزندش شاه کرم علیه نظرعلی قیام کردند و بساط حکومت خوانین را برای همیشه برچیدند

. نادرشاه برای لشکر کشی به قندهار طی نامه ای به اسد ، سرباز طلب کرد . اسد ابتدا برادرش عبدالله را فرستاد ولی بعلت بیماری عبدالله برگشت و خود اسد عازم جنگ قندهار شد . بعد از فتح قندهار نادر شاه به او لقب دهباشی داد . فرزندان دهباشی اسد همواره در تحولات درون ایلی و رهبری طایفه آسترکی حضور قدرتمندی داشتند ، مهمترین عامل اقتدار آنها اتحاد و یکپارچگی بود این عامل باعث شد تا کسی نتواند آنها را شکست دهد . نمونه آن ایستادگی در برابر زورگویی های خوانین و خان کشی های آنها در طول تاریخ می باشد . از باب مثال کشتن محمد حسین خان بهداروند در جنگ خرسانک که به یاری تیره چاربری شتافتند و لشکر خان به ذلت کشاندند و نمونه های تاریخی بسیاری دیگر . از موار دیگر جنگ های بهبوه انقلاب با چند تیره بختیاری بود که نهایتا به یزدانشهر مهاجرت نمودند . طایفه اسدی آسترکی از زمان دهباشی اسد تا انقلاب همواره دارای بزرگان و کدخدایان کم نظیری بوده است . و مردان شجاعی در دامن خود پرورش داد . از نظر اموال و دارای هم یک سر و گردن از باقی تیره ها بالاتر بودند . اما از بعد از انقلاب دیگر از طایفه اسدی آسترکی بزرگانی ، دهباشی اسد ،خمکار و ... در ایل بختیاری پا نگرفت . این طایفه در زمان حاضر نسبت به گذشته با شکوه و مقتدر خود یک رکود تاریخی را تجربه می کند . در سالهای اخیر تعداد تحصیل کرده ها و نخبگان این طایفه بشدت اقزایش یافته است . و در تحولات اجتماعی نیز حضور پر رنگی داشتند . در انتخابات شورای شهر کاندیدهای آنها هر چند موفق نشدند ولی رای نستا خوبی کسب کردند و در انتخابات مجلس شورای اسلامی این طایفه بشدت مورد توجه کاندیدها بود تا بتوانند رای طایفه اسدی آسترکی را به خود جلب کنند .

بابااحمدی[ویرایش]

طایفه بابااحمدی (یا بامدی) به دو شعبه اصلی تقسیم می‌شود، که هر یک به نوبه خود، از چندین تیره تشکیل می‌شوند.

۱. سراجدین‌وند

  • تیره درویش آدمی
  • تیره درویش میرحاج
  • تیره برام
  • تیره احمد فخردین
  • تیره عدیوی
  • تیره کوهی

۲. کشکی

  • اولاد سُمال
  • اولاد بابا
  • اولاد عرب
  • اولاد کریم
  • اولاد کاظم
  • اولاد میرزاحسین
  • اولاد شنبه
  • اولاد القاص
  • اولاد پنجی

زراسوند[ویرایش]

طایفه زراسوند از دو گروه (هیهاوند و کور کور) که جمعاًمشتمل تیره تشکیل شده است:

گروه یک: هیهاوند شامل ۷ تیره

  • تیره احمدخسروی
  • تیره خدرسرخ
  • تیره میر
  • تیره توشمال
  • تیره علاسوند
  • تیره زنبور (زندبور)

گروه دو: کور کور شامل ۷ تیره

  • تیره سیف‌الدین‌وند
  • تیره گرکه
  • تیره ایمری
  • تیره یتیم
  • تیره شهو
  • تیره باپیر
  • تیره خدری

گندلی[ویرایش]

طایفه گندلی (یا قندعلی) به دو شعبه اصلی تقسیم می‌شود، که هر یک از این دو، به نوبه خود، از چندین تیره تشکیل شده‌اند.

۱. گندلی

  • تیره سلطانی‌وند
  • تیره کول‌وند
  • تیره جلیل‌وند
  • تیره نورعلی‌وند
  • تیره بازی‌وند
  • تیره مدولی
  • تیره خواجه‌وند
  • تیره جمال‌وند
  • تیره شهریاروند
  • تیره اسدپور
  • تیره گندلی پور
  • تیره سرقلی
  • تیره سادات علی‌کولی
  • تیره نظرپور

۲. ورناصری

  • تیره ورناصری
  • تیره صالح بابری
  • تیره بره بی چاست

اسیوند[ویرایش]

طایفه اسیوند، از ۶ تیره تشکیل شده است

  • تیره خواجه
    • تش تاج‌پور
    • تش فولادی
  • تیره پِل

** تش پل گپ (یا عالیپور)

    • تش پل کوچک
  • تیره گاودوش
    • تش هزاریان
    • تش جهان‌بین
    • تش حسین‌وند
  • تیره شهماروند
  • تیره بردین
    • تش زردوند
    • تش حاجی‌پور
    • تش شاهرخ‌وند
  • تیره مرغایی
(این تیره با نام خراسانی نیز شناخته می‌شود. واژه مرغاو یا همان مرو، نام پیشین خراسان بوده است. این گروه در زمان نادرشاه به منطقه بختیاری کوچیده‌اند)

موری[ویرایش]

طایفه موری، از دو شعبه اصلی تقسیم می‌شود، (در اصطلاح محلی به آنها باب نیز گفته می‌شود) که هر یک، به نوبه خود، از چندین تیره تشکیل شده‌اند.

۱. بردین باب

  • تیره کریم‌وند
  • تیره اسدوند
  • تیره عبده‌وند
  • تیره غریب‌کر
  • نیره عیدی‌وند
  • تیره قاسم‌علی‌وند
  • تیره عوروند

۲. بوری باب

  • تیره علی‌جان‌وند
  • تیره بوری
  • تیره گورداگونی
  • تیره کَرطلائی
  • تیره شیخ سلیمانی


[۷]

آسترکی[ویرایش]

طایفه آسترکی از 12 تیره تشکیل شده است:

  • تیره سلار دو تش(جاوند، علیوند)
  • تیره بهرامسری نه تش(محمدرضاوند، تاجدین وند، عیدی وند،سهرسهروند،آدینه وند، زیلاوند،صفروند،تشمال،دوست محمدوند)
  • تیره خراج یک تش(حسین)
  • تیره کاهد سه تش(رفیع،پرویز،محمد)
  • تیره دهدار دو تش(علیمردان، رمضان)
  • تیره مهمدوند هشت تش(ابدال،پاپا،نامدار،سردار،صیفور،کیشخالی،حسین، چراغ)
  • تیره اسه‌وند سه تش( اتابک،خدابخش، نجف )
  • تیره گاهی‌وند شش تش(قیصر،شمی،شیرازی،فرامرز،رهدار،تقی)
  • تیره مختاری (چهاربری)
  • تیره کاوشه
  • تیره گیلانی
  • تیره بلفایی

پانویس[ویرایش]

  1. Arash Khazen. «Tribes and Empire on the Margins of Nineteenth-Century Iran p.22». دانشگاه واشینگتن، ۲۰۰۹. بازبینی‌شده در ۲۰۱۴. 
  2. «Iran Almanac and the Book of Facts». Echo of Iran، 1970. 
  3. «نمودار اجتماعی طوایف بختیاری». دانشنامه ایرانیکا. 
  4. «Bakhtyārī». دانشنامه بریتانیکا. بازبینی‌شده در 3-25-2014. 
  5. «BAḴTĪĀRĪ TRIBE». Encyclopaedia Iranica. بازبینی‌شده در ۸ ژانویه ۲۰۱۴. 
  6. Carl Skutsch. «Encyclopedia of the World's Minorities page.176». 
  7. نمودار سازمانی ایل بختیاری (کتاب ایل بختیاری)

منابع[ویرایش]

  • حسین ابراهیمی ناغانی. «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وب‌گاه انسان‌شناسی و فرهنگ، ۲ اسفند ۱۳۸۸. 
  • خسروی، عبدالعلی. فرهنگ بختیاری. تهران، ۱۳۶۸
  • عکاشه، اسکندر. تاریخ ایل بختیاری به کوشش فرید مرادی. تهران، ۱۳۶۵
  • نیکزاد امیرحسینی، کریم. شناخت سرزمین بختیاری. اصفهان، ۱۳۵۴