گندلی

گندلی، یا طایفه گندلی (قندعلی) یکی از طایفه‌های ایل بختیاری، از شاخه هفت‌لنگ و از باب دورکی می‌باشد.

تقسیم‌بندی

طایفه گندلی به سه بخش بزرگ و اصلی تقسیم می‌شود، که عبارتند از :

• هلیل وند
• ورناصری
• صالح بابری

هر کدام بنوبه خود، به تیره‌ها و شاخه‌های زیرگروه خود تقسیم می‌گردند، که عبارتند از :

• هلیل وند
  • سلطانعلی وند
  • اسدپور
  • گول‌وند
  • جلیل‌وند
  • سبزعلی وند
  • بازی وند
  • جمالوند
  • مدولی
  • خواجه‌وند
  • شهریار وند
  • گندلی پور
• ورناصری
  • تیره ورناصری
• صالح بابری
  • تیره صالح بابری
  • تیره بره‌بی‌چاست

تیره ورناصری 1-اولاد محمد یوسف 2-اولاد حاتم 3-اولاد باندر[اولاد بارونی] 4-اولاد علی جون و....

وجه تسمیه

در مورد نام اصلی این طایفه، چندین دیدگاه و نظر مختلف وجود دارد. گروهی معتقدند که نام اصلی آن، قندعلی بوده که بعدها بنا به دلایلی، به گندلی تغییر یافته است. بعنوان نمونه، برخی بر این باورند، که مبنای تلفظ "ق" به "گ" ریشه در بیان شاه قاجار داشته است! روایت است که وقتی ایلخان لیست طایفه‌های بختیاری را حضور شاه تُرک زبان، ارسال کرد، ایشان قندعلی را با تلفظ گندعلی بیان می‌کند. کسانی که با زبان ترکی آشنائیت حتی سطحی دارند می دانند که در زبان ترکی "ق" را "گ" تلفظ می‌نمایند به این دلیل است که ترک زبانان ق را به درستی نمی‌توانند تلفظ نمایند و بدخواهان از جمله فخر فروشان بعدها در خطاب کردن قندعلی می‌گفتند همانطور که شاه فرمودند گندعلی و این اصطلاح عمومیت یافت.

گروهی دیگر، گندلی را نام گذشته و حال این طایفه می‌دانند و وجه تسمیه این نام را، در این میدانند که؛ ایشان در اندیکا در ناحیه‌ای زندگی می‌کردند که گیاهی بنام گندل در آن ناحیه می‌روید و از این گیاه، در رنگرزی استفاده می‌شد. کم‌کم نام این مردمان، بنام مردمان سرزمین گندل‌زار، شهرت یافت، تا اینکه بطور خلاصه به گندلی (مردم سرزمین گندل زار) شهرت یافتند.

محل سکونت

مراکز تجمع ایل بختیاری، به دو قسمت ییلاق و قشلاق تقسیم می‌شود. ییلاق گندعلی‌ها، در استان چهارمحال و بختیاری، دواب صمصامی و دهستان پشتکوه، دشتک و حومه آن است.

قشلاق آنها در استان خوزستان؛ که بخش عمده جمعیتی این طایفه نیز، در این منطقه مستقر هستند. شهرستان اندیکا و شهرستان مسجدسلیمان و شهرستان ایذه همچون سوسن و مرغا می‌باشد. همچنین روستاهای آب چهرو، قلعه برون، قلعه بردی، سر مورد، دینه راک، چگارمون، تنگ شیرکش، پاچه شاه عباس، کوشک، برد قمچی و سرتنگ گدار لندر نیز سکنی دارند.

ولی در دیگر شهرستان ها؛ مانند ایذه، لالی، اهواز، شوشتر و همچنین در استان‌های دیگر و در شهرهای شهرکرد، فارسان، اصفهان و فولاد شهر شهر ناغان و خانمیرزا لردگان وشهرباباحيدر نیز می‌توان رد پایی از گندعلی‌ها، پیدا کرد...

منابع

• حسین ابراهیمی ناغانی. «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وب‌گاه انسان‌شناسی و فرهنگ، ۲ اسفند ۱۳۸۸. 
• شینی، داریوش . نگرشی بر ایل بختیاری و طایفه شهنی . اهواز : انتشارات معتبر ، ۱۳۸۵
• تاریخ بختیاری نوشته سردار اسعد بختیاری
• عیدیوندی، حافظ . مروری بر تاریخ ایران از سپیده دم تاریخ و نگرشی بر ایل بختیاری . قم : نسیم حیات ، ۱۳۸۳
• مردانی، سعید . تاریخ چهارمحال وبختیاری