ترک‌سازی
تُرک‌سازی یا (به زبان ترکی استانبولی: Türkleşme به معنای ترک‌سازی اختیاری و یا Türkleştirme به معنای ترک سازی اجباری) اصطلاحاً به فرایند فرهنگی یا سیاسی می‌گویند که فرد یا موضوعی را که ماهیت ترکی ندارد به اختیار یا بالاجبار هویت ترکی بدهند. این اصطلاح می‌تواند در ارتباط با مردمانی از اقوام دیگر و در مناطقی همچو آناتولی، بالکان، قفقاز یا خاورمیانه تعریف شود.
از نظریه‌پردازان اصلی ترک‌سازی، یهودی مسلمان‌شده‌ای به نام معز کوهن (مونس تکین‌آلپ) بود که فرایند ترک‌سازی اجباری را در نوشتاری به نام ترک‌سازی (Türkleştirme) در سال ۱۹۲۸ منتشر کرد.[۱]
محتویات
پدیدار شدن ترکها در آناتولی[ویرایش]
آناتولی از دوران قدیم، خانه مردمان گوناگونی بود که از آن جمله آشوریان، هیتی‌ها، لووی‌ها، هوری‌ها، ارمنیها، یونانی‌ها، کیمری‌ها، سکاها، گرجی‌ها، کولخیسی‌ها، کاریایی‌ها، لیدیایی‌ها، لیقیه‌ای‌ها، فریگیهای‌ها، عرب‌ها، کردوها، کاپادوکیهای‌ها و کیلیکیه ای‌ها و بسیاری دیگر بودند.
حضور یونانی‌ها در طول بسیاری از سواحل باعث شد تا بسیاری از این مردم تحت تاثیر یونان زبان خود را از دست داده و هلنی شوند. مخصوصا در شهرها و در سواحل غربی و جنوبی رومیان تاثیر زیادی گذاشتند. با اینحال کماکان در شمال و شرق و علی‌الخصوص در روستاها بسیاری از گویشگران زبانهای بومی مانند ارمیان و آشوریان زندگی می‌کردند.[۲] اما در زمانی که ترکان برای نخستین بار در قرن یازدهم میلادی در این مناطق ظاهر شدند، فرهنگ یونانی تاثیر زیادی نداشت."[۳] علی‌الخصوص در سرحدات، بیزانسی‌ها کسانی که به فرقه مسیحی (غیر ارتودوکس) گرایش داشتند را آزار می‌دادند و این موجب شده بود که گرایش به فرهنگ یونانی در آن مناطق کمتر شود.[۳]بیزانسی‌ها پیوسته گروههای بزرگی از مردم را برای یکسان سازی مذهبی و زبان یونانی مهاجرت می‌دادند. آنها همچنین کوشش می‌کردند تا تعداد زیادی از ارمنیها را آسیمیله کنند در نتیجه در قرن یازدهم میلادی، اشراف ارمنی از سرزمینهای خود کوچک و به غرب آناتولی مهاجرت کردند. نتیجه غیر قابل پیش بینی این رفتار، از دست رفتن فرماندهی نظامی محلی در مرزهای شرقی بود که راه را برای مهاجمان ترک باز کرد.[۴] در اوایل قرن یازدهم جنگ با ترکها، موجب کشته شدن بسیاری از مردمان بومی شد و بسیاری از مردم هم به غلامی و بردگی گرفته شدند.[۵] با خالی شدن این نواحی از سکنه، قبایل ترک به این نواحی کوچ کردند.[۶]
با توجه به اینکه ترکان مناطق طبیعی متفاوتی را در یک سرزمین تصاحب کرده بودند[۷]، تغییری در شیوه زندگیایشان ایجاد شد و تعداد کمتری به گله داری و کوچ نشینی پرداختند. با اینحال اسباب ترک شدن این منطقه کمتر بخاطر ازدواج ترکان با مردم بومی بود و این تغییر بیشتر به علت تغییر مذهب بسیاری از مسیحیان و غیر مسیحیان به اسلام و تغییر زبانشان به زبان ترکی ایجاد شد. علت این تُرکیدگی مردمان بومی نخست ضعف فرهنگ یونانی در اغلب جمعیت بود و اینکه مردم اشغال شده ترجیح می‌دادند تا به این شیوه مایملک و دارایی‌های خود را حفظ کنند.[۸] یکی از نشانه‌های تُرکیدگی در دههٔ ۱۳۳۰ میلادی رخ داد. در آن زمان نامهای یونانی آناتولی را به نامهای ترکی تغییر دادند.[۹]
اندرو مانگو می‌گوید[۱۰]:
- «ملت ترک در طول قرونی که سلجوقیان و عثمانیان قدرت داشتند، شکل گرفت. قبایل ترک مهاجم، مردمان بومی را جایگزین نکردند بلکه با آنها وصلت کردند. در این میان مردمان هلنی آناتولی (یونانیان)، ارمنیها، مردم قفقاز، کردها، آشوریها و در بالکان اسلاوها، آلبانیایی‌ها و دیگران بودند. پس از اینکه این مردم مسلمان و ترک شدند، از طریق سرزمینهای شمال دریای سیاه و قفقاز با دانشمند عرب یا هنرمند ایرانی با ماجراجوی اروپایی پیوند خوردند و در نتیجه ترکهای امروزی، گروههای قومی متعددی را در خود نمایش می‌دهند. برخی از آنها شرقی هستند، برخی دیگر خصوصیات بومی آناتولی دارند؛ برخی از ایشان بازماندگان اسلاوها، آلبانی‌ها یا چرکس‌ها هستند. برخی دیگر پوست تیره دارند، بسیاری مدیترانه‌ای هستند، برخی از آسیای مرکزی و بسیاری هم شبیه ایرانیان اند. تعدادی که از لحاظ شماره اندک اند اما از جهت بازرگانی و دانشی مهم هستند، بازماندگان یهودیان اند که از دین یهود به اسلام تغییر مذهب دادند. اما همگی ترک هستند.»
عنوان نادرست ترک[ویرایش]
لغت ترک در گذشته تنها برای روستاییان آناتولی در قرن نوزده مورد استفاده بود. بزرگان عثمانی خودشان را ترک نمی‌خواندند و عثمانی معرفی می‌کردند.[۱۱][۱۲] در قرن نوزدهم زمانی که ایده‌های ناسیونالیستی اروپاییان به عثمانی رسید و معلوم شد که ترک زبانان عثمانی، وفادارترین گروه به عثمانی هستند، این واژه مفهوم مثبت تری گرفت.[۱۳] در زمان عثمانی سیستم میلت جامعه را بر اساس مذهب تعریف می‌کرد و بر این پایه، روستاییان تنها زمانی ترک شناخته می‌شدند که مسلمان سنی می‌بودند. ترکزبانان یهودی، مسیحی و حتی علوی‌ها ترک نبودند.[۱۴] از جهت دیگر کرد زبانها یا عرب زبانها سنی شرق آناتولی هم ترک محسوب می‌شدند.[۱۵] این نام گذاری نادرست عنوان ترک در میان مردمان غرب آناتولی برای گروههای قومی دیگر هم دیده می‌شود مثلاً عنوان کرد را هم به تمام کسانی که در شرق آدنا باشند اطلاق می‌کنند حتی اگر ترکزبان باشند.[۱۴] بنابر این لغت ترک در ترکیه مفهوم واحدی ندارد. در سالهای اخیر برخی سیاستمداران کوشش کردند تا مفهوم چند فرهنگی تری را برای لغت ترک بیابند که ترک را شهروند کشور ترکیه تعریف کند.[۱۶]
نتایج آزمایشات ژنتیکی برای تایید فرضیه ترک‌سازی مردم آناتولی، قفقاز و بالکان[ویرایش]
منطقه آناتولی در طول تاریخ منطقه مهمی از جهت مهاجرتهای گوناگون مردمان قفقازی، هند و اروپایی، سامی و ترک زبان بوده و علاوه بر آن گروههای مختلف بومی هم در آنجا حضور داشتند. در اواخر دوران امپراتوری روم و پیش از تهاجم ترکان، جمعیت این منطقه به بیش از دوازده میلیون تن بالغ می‌شد.[۱۷][۱۸][۱۹] موضوع شارش ژن از آسیای مرکزی بر خزانهٔ ژنی مردم ترک و تاثیر تهاجم ترکان بر مردم منطقه آناتولی، بارها مورد مطالعه قرار گرفته‌است. نتیجه این تحقیقات نشان داده که گروههای بومی آناتولی (پیش از تهاجم ترکان) منبع اصلی جمعیت ترکان امروز هستند.[۲۰] دی ان ای این ترکان بر خلاف ارتباط نزدیک زبانشان، عدم وجود ارتباط ژنی قوی با مغولان را نشان می‌دهد.[۲۱]
مردم آناتولی با دیگر مردم مدیترانه‌ای تفاوت چندانی ندارند و این موضوع اثبات می‌کند که اگرچه ترکان آسیایی در اثر تهاجم خود تاثیر عمده فرهنگی گذاشتند(زبان و مذهب) اما تاثیر ژنتیکی به میزان ناچیزی مشاهده شده‌است.[۲۲] این مطالعات همینطور نشان می‌دهند که مردم آناتولی کمترین نسبت مهاجتی را در زمان تهاجم ترکان داشتند و بر مبنای این تحقیقات از نظر ژنی، مردم آناتولی بیشتر با مردم بالکان نزدیکی دارند تا مردم آسیای مرکزی.[۲۳][۲۴] تحقیقات مشابهی هم با آزمایش بر روی مردم قفقاز از جمله ارمنیها و ترکزبانان آذربایجانی‌ها انجام شده که نشان می‌دهد تغییر زبان عمدتاً از طریق مهاجرت مردان انجام شده.[۲۵] نتیجتاً اجزای عمده دی ان ای مردم آناتولی با مردم اروپایی و خاورنزدیک مشابهت دارد و تنها مقدار کمی از هاپلوگروپ‌ها با آسیای مرکزی و جنوب آسیا مشابه‌است که نشان از تغییر زبان مردم این منطقه دارد.
ترک‌سازی مردم ترکیه[ویرایش]
ترک‌سازی مردم ترکیه از روز نخست جمهوری با کمپین «شهروندان ترکی حرف می‌زنند» آغاز شد. این کمپین در نظر داشت تا ترکی را به تنها زبان آموزشی و فرهنگی تبدیل کند. در سال ۱۹۳۴ میلادی قانون دیگری با عنوان «قانون نام و فامیلی» به تصویب رسید که از همه مردم می‌خواست تا نامهای خود را با نامهای تُرکیده شده جایگزین کنند.[۲۶]
جستارهای وابسته[ویرایش]
- مردمان ترک
- پان ترکیسم
- نسل‌کشی یونانیان
- نسل‌کشی ارامنه
- ترکهای جوان
- تغییر نامهای جغرافیایی ایران توسط ترکها و مغول‌ها
پانویس[ویرایش]
- ↑ Jacob M. Landau, Tekinalp, Turkish Patriot, 1883-1961 (1984)
- ↑ Mitchell, Stephen. 1993. Anatolia: land, men and gods in Asia Minor. Vol. 1, The Celts, and the impact of Roman rule. Clarendon Press. pp.172–176.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ (Langer and Blake 1932: 481)
- ↑ Charanis, Peter. 1961. "The Transfer of Population as a Policy in the Byzantine Empire." Comparative Studies in Society and History 3:140–154.
- ↑ (Vryonis 1971: 172)
- ↑ (Vryonis 1971: 184–194)
- ↑ (Langer and Blake 1932: 479-480)
- ↑ (Langer and Blake 1932: 481-483)
- ↑ (Langer and Blake 1932: 485)
- ↑ (Mango 2004:17–18)
- ↑ (Kushner 1997: 219; Meeker 1971: 322)
- ↑ Similarly, the Hellene was a derogatory term among Greeks in the same period, its renewed popularity in the 19th Century – like that of Türk – deriving from European ideas of nationalism
- ↑ (Kushner 1997: 220-221)
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ (Meeker 1971: 322)
- ↑ (Meeker 1971: 323)
- ↑ (Kushner 1997: 230)
- ↑ Late Medieval Balkan and Asia Minor Population. Josiah C. Russell. Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol. 3, No. 3 (Oct. , 1960), pp. 265–274
- ↑ Estimating Population at Ancient Military Sites: The Use of Historical and Contemporary Analogy. P. Nick Kardulias. American Antiquity, Vol. 57, No. 2 (Apr. , 1992), pp. 276–287
- ↑ J.C. Russell, Late Ancient And Medieval Population, published as vol. 48 pt. 3 of the Transactions Of The American Philosophical Society, Philadelphia, 1958.
- ↑ (2001) HLA alleles and haplotypes in the Turkish population: relatedness to Kurds, Armenians and other Mediterraneans Tissue Antigens 57 (4), 308–317
- ↑ Tissue Antigens. Volume 61 Issue 4 Page 292–299, April 2003. Genetic affinities among Mongol ethnic groups and their relationship to Turks
- ↑ Tissue Antigens Volume 60 Issue 2 Page 111-121, August(2002) Population genetic relationships between Mediterranean populations determined by HLA allele distribution and a historic perspective. Tissue Antigens 60 (2), 111–121
- ↑ Alu insertion polymorphisms and an assessment of the genetic contribution of Central Asia to Anatolia with respect to the Balkans. Department of Biological Sciences, Middle East Technical University, 06531 Ankara, Turkey. American Journal of Physical Anthropoly 2008 May;136(1):11-8.
- ↑ Alu insertion polymorphisms in the Balkans and the origins of the Aromuns. Annals of Human Genetics.Volume 68 Issue 2 Page 120-127, March 2004.
- ↑ Testing hypotheses of language replacement in the neighbouring Caucasus: evidence from the Y-chromosome. Human genetics. 2003, vol. 112, no3, pp. 255–261. ISSN 0340-6717
- ↑ Kieser, Hans-Lukas (2006). Turkey beyond nationalism: towards post-nationalist identities. I.B.Tauris. p. 45. ISBN 9781845111410 (help).
منابع[ویرایش]
- Langer, William L. and Robert P. Blake. 1932. “The Rise of the Ottoman Turks and its Historical Background. ” The American Historical Review 37:468-505.
- Kushner, David. 1997. “Self-Perception and Identity in Contemporary Turkey. ” Journal of Contemporary History 32:219-233.
- Mango, Andrew. 2004. The Turks Today. Overlook Press.
- Meeker, M. E. 1971. “The Black Sea Turks: Some Aspects of Their Ethnic and Cultural Background. ” International Journal of Middle East Studies 2:318-345.
- Vryonis, Speros. 1971. The decline of medieval Hellenism in Asia Minor and the process of Islamization from the eleventh through the fifteenth century. University of California Press.
- Contextualising ‘Turkification’: nation-building in the late Ottoman Empire, 1908–18 Author: Ülker, Erol, Nations and Nationalism, Volume 11, Number 4, October 2005, pp. 613–636(24)
- <249:AAYTOA>2.0.CO;2-9 Arabs and Young Turks. Ottomanism, Arabism, and Islamism in the Ottoman Empire, 1908–1918 by Hasan Kayali, Author of Review: Christoph Herzog, Die Welt des Islams, New Ser. , Vol. 39, Issue 2 (Jul. , 1999), pp. 249–251
- International Library of Twentieth Century History v. 8, Turkey Beyond Nationalism towards Post-Nationalist Identities. Edited by Hans-Lukas Kieser
پیوند به بیرون[ویرایش]
نظریات عثمانیان درباره ترک و زبان ترکی
