رضا رفیع
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | رضا شریعت زاده گیلانی |
| معروف به | حاج آقا رضا رفیع قائم‌مقام‌الملک |
| زادروز | ۱۲۶۸ خورشیدی |
| زادگاه | رشت، |
| تاریخ مرگ | زمستان ۱۳۴۲ (۷۷ سال) |
| محل مرگ | تهران، |
| اطلاعات سیاسی | |
| سمت | نماینده تالش در مجلس شورای ملی در ادوار پنجم، ششم، هفتم، دوازدهم، چهاردهم، پانزدهم، شانزدهم و هفدهم |
| فعالیت‌ها | سناتور |
رضا شریعت زاده گیلانی معروف به حاج آقا رضا رفیع و ملقب به «قائم‌مقام‌الملک» یکی از رجال سیاسی ایران در دوره قاجار و پهلوی، دوست و ندیم رضا شاه پهلوی و سالها عهده‌دار نمایندگی تالش در مجلس شورای ملی بود.
ولادت و تحصیلات[ویرایش]
او فرزند حاج ملا محمدمهدی شریعتمدار ( روحانی و مالک معروف گیلان) فرزند حاج ملا رفیع شریعتمدار گیلانی ( مجتهد و متمول طراز اول ایران در عصر ناصری) بود. او در سال ۱۲۶۸ ه.ش در رشت به دنیا آمد[۱]. تحصیلات مقدماتی و سطح را در گیلان به اتمام رسانید و چندی هم دروس خارج گرفت و مجتهد شد، ضمناً زبان روسی را نیز به خوبی می‌دانست و با قنسولگری روسیه در رشت مناسبات حسنه‌ای داشت.[۲].
مشاغل[ویرایش]
حاج آقا رضا قائم مقام الملک چندی در تهران قنسول افتخاری سفارت روس و رابط با وزارت امور خارجه بود[۲]. پس از کودتای اسفند ۱۲۹۹ به زندان افتاد اما کمی بعد آزاد شد[۳]. وی به دوستی با دولت روسیه مشهور بود و حتی یک روز که از خیابان شاه‌آباد با درشکه شخصی خود عبور می‌کرد مورد سوء قصد واقع شد و چند تیر به سوی او شلیک شد که دو گلوله به کتف و بازوی او جراحاتی وارد آورد ولی جان به سلامت برد[۲]. پس از تشکیل قشون متحدالشکل، حاج آقا رضا به سمت مشاور سیاسی رئیس قشون، رضاخان، منصوب شد[۲]. وی در ابتدای دوران بیست ساله سلطنت رضاشاه از نزدیکان و مشاوران وی بود [۲] و در ادوار پنجم، ششم، هفتم و دوازدهم نماینده تالش در مجلس شد[۴]. قائم مقام رفیع در سال ۱۳۱۳ از چشم رضاشاه افتاد و وی دستور زندانی کردن و سر به نیست کردن او را داد اما بنا به دلایلی و به ویژه وساطت برادر او که در آن زمان در نجف اشرف به سر می‌برد و از روحانیون بانفوذ عتبات عالیات بود از کشتن وی صرف نظر کرد و مدتی بعد نیز دستور آزاد کردن او را از زندان داد[۳].
پس از رضاشاه[ویرایش]
بعد از شهریور ۱۳۲۰ و تجاوز متفقین به ایران، برائت وی در دادگستری اعلام شد و به مجلس بازگشت و دوره‌های چهاردهم، پانزدهم، شانزدهم و هفدهم نماینده تالش در مجلس بود. همچنین در ادوار دوم و سوم مجلس سنا سناتور شد[۴]. وى به سبب محبتى كه محمدرضا شاه جوان از دوران خردسالى خود نسبت به او داشت دارای یك مقام معنوى و احساسى نزد وی بود. وى در این مقام سعى كرد مناسبات دربار با روحانیت قم را التیام بخشد و شاه را به عنوان یك پادشاه شیعه و حامى و مروج دین و مذهب نشان دهد. وى پس از شهریور ۱۳۲۰ پیوسته در كنار شاه بود، با او به سفر مى رفت و در متن و حاشیه حوادث بود. او در بیشتر مراسم ها بدون آنكه سمت رسمى داشته باشد حضور داشت[۳]. گفته شده که وی از مخالفین اجرای قانون اصلاحات ارضی بود و بارها نظر مخالف خود را به شاه ابلاغ کرده بود و لذا در اواخر عمر خانه‌نشین شد[۴]. رفیع در زمستان ۱۳۴۲ و در سن ۷۷ سالگی در تهران درگذشت[۳].
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیای گیلکی، مدخل رضا رفیع، بازیابی در ۱۵ ژانویه ۲۰۱۱
- دکتر باقر عاقلی، رضا شاه و قشون متحدالشکل، نشر نامک، چاپ پنجم ۱۳۸۶ (ISBN ۹۶۴-۶۸۹۵-۰۵-۰)
- خسرو معتضد، خاطرات قائم مقام الملک رفیع، نشر قطره، چاپ اول ۱۳۸۳
