مالکیت عمومی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
قوانین مالکیت فکری
حقوق اولیه

حق تکثیر • حق مؤلف
حقوق معنوی
علامت تجاری •
اسرار تجاری
حق امتیاز

مقاله‌های مرتبط

مالکیت عمومی • کپی‌لفت
نرم‌افزار آزاد •
اثر اشتقاقی
آزادی پانوراما •
مالکیت فکری
استفاده منصفانه
مدت زمان حق تکثیر کشورها
مالکیت فکری در ایران

آثاری که تحت پوشش قوانین مالکیّت فکری نباشند، در مالکیت عمومی (به انگلیسی: public domain) قرار می‌گیرند و می‌تواند به وسیله عموم آزادانه استفاده شود.[۱] آثاری که قبل از بوجودآمدن قوانین حق تکثیر پدید آمده‌اند، آثاری که حق تکثیر آن‌ها به پایان رسیده‌است مانند کتاب موبی‌دیک، آثاری که به وسیله مالک در مالکیت عمومی قرار گرفته‌اند و آثاری که هیچگاه حق تکثیر نداشته‌اند یا حق تکثیر آن‌ها از بین رفته است، در مالکیت عمومی قرار دارند.[۲]

در حالت کلی، مالکیت عمومی ممکن است اشاره داشته باشد به ایده‌ها، اطلاعات و آثاری که در دسترس عموم قرار دارند، ولی در چهار چوب قانون مالکیت فکری که شامل حق تکثیر، حق امتیاز و نشانه تجاری می‌شود، مالکیت عمومی اشاره دارد به ایده‌ها، اطلاعات و آثاری که در مالکیت شخصی قرار نمی‌گیرند و برای استفاده در دسترس عموم قرار دارد.[۱]

تعریف مالکیت عمومی[ویرایش]

واژه مالکیت عمومی در قوانین ابتدایی حق تکثیر وجود نداشت، مانند مصوبه آن که اولین قانون حق تکثیر در بریتانیا است؛ ولی مفهوم آن وجود داشت، در قرن هجدهم میلادی حقوقدانان فرانسوی و بریتانیایی از واژه‌های publici juris یا propriété publique برای شرح آثاری که تحت پوشش حق تکثیر نبود استفاده می‌کردند.[۱]

نقاشی L.H.O.O.Q اثر مارسل دوشامپ که از اثر مونا لیزا مشتق شده

مالکیت عمومی و آثار اشتقاقی[ویرایش]

آثار اشتقاقی به آثاری گفته می‌شود که در پدیدآوردن آن از آثار دیگر استفاده شود یا تغییر داده شود. برای آثار اشتقاقی نمی‌شود از آثار دارای حق تکثیر بدون اجازه از مالک حق تکثیر استفاده کرد، درحالی که از آثار تحت مالکیت عمومی می‌شود آزادانه در آثار اشتقاقی استفاده کرد. آثار هنری تحت مالکیت عمومی نیز می‌توانند به روش عکاسی یا دیگر روش‌های هنری دوباره ساخته شوند یا اثر جدیدی با استفاده از آن‌ها بوجود آورد.[۱]

حق تکثیر مادام العمر[ویرایش]

نوشتار اصلی: حق تکثیر دایمی

ممکن است بعضی از آثار هرگز به طور کامل در دسترس عموم قرار نگیرند. در بریتانیا نسخه متعلق به پادشاه جیمز کتاب مقدس، از حق تکثیر کرون برخوردار است. [۳]

مالکیت عمومی در آثاری با قابلیت حق تکثیر[ویرایش]

آثاری که تحت پوشش حق تکثیر نیستند[ویرایش]

آثاری که قبل از ایجاد قوانین حق تکثیر و حق امتیاز پدید آمده‌اند در مالکیت عمومی قرار دارند، ولی ترجمه‌ها یا اثار پدید آمده از آن‌ها ممکن است دارای حق تکثیر باشد.

انقضا حق تکثیر[ویرایش]

مدت زمان انقضای حق تکثیر در کشورها و حوزه‌های قانونی مختلف متفاوت است، برای اکثر کشورها، این مدت ۵۰ یا ۷۰ سال بعد از مرگ آخرین پدیدآورنده زنده اثر است که مدت ممکن است در شرایط مختلف متفاوت باشد، بعد از انقضای حق تکثیر، آثار در مالکیت عمومی قرار می‌گیرند.

آثار دولتی[ویرایش]

آثار پدید آمده به وسیله حکومت فدرال ایالات متحده آمریکا[۴] و تعدادی از کشورهای دیگر مجاز به داشتن تکثیر نیستند و به همین علت در مالکیت عمومی قرار دارند. در قوانین ایران اشاره‌ای به آثار پدید آمده به وسیله سازمان‌ها و افراد تحت پوشش دولت جمهوری اسلامی ایران نشده‌است و قوانین حق تکثیر به چنین آثاری تعلق می‌گیرد.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «مالکیت عمومی»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۳ ژوئن ۲۰۱۱).
  2. «مالکیت عمومی»(انگلیسی)‎. University System of Georgia. بازبینی‌شده در ۳ ژوئن ۲۰۱۱. 
  3. The Oxford companion to the Bible. آکسفورد: انتشارات دانشگاه آکسفورد. 2006. pp. ۶۱۸. ISBN 978-0195046458.  |first1= missing |last1= in Authors list (help)
  4. «مبانی حق تکثیر»(انگلیسی)‎. U.S. Copyright Office.