دارای‌دخت

دارای‌دخت دختر پادشاه تخارستان (شمال افغانستان کنونی) بود که دستی در شعر داشت.

برخی منابع ادبی، دارای‌دخت را نخستین زن شاعر پارسی گوی می‌دانند.

دارا پادشاه تخارستان، در سال ۶۵۴ میلادی، به دنبال حمله اعراب به بخش باختری ایران بزرگ، سرزمینی که امروزه افغانستان خوانده می‌شود، به ژاپن (جاپان) پناهنده شد. دخترش دارای‌دخت، در ژاپن به دنیا آمد و از او به عنوان نخستین زن پارسیگوی شاعر نامبرده می‌شود.

نخستین شعری که از یک زن شاعر پارسی گوی برجای مانده، شعری است که دارایدخت در سوگ شوهرش سروده‌است:

آتش، سوزان نیز

مانسردَهَم

رُباید و پوشاند و نهد در انبان

آیا ایدون نه گویند؟

ابر، آبی دیدار

کی بر رشته کوه، اباختر آویزان است؟

از ستارگان گذرد

از ماه گذرد.

قابل یادآوری است که برخی دیگر از منابع ادب فارسی، نخستین زن شعر پارسی گوی را، زنی از ایران زمین می‌دانند به نام زبیده. زبیده، همسر هارون الرشید، خلیفه نامدار عباسیان بوده‌است.

اما در عین حال، نخستین زن پارسی گوی که از او آثار فراوانی برجای مانده‌است، رابعه بلخی است.

منابع

• شعر زنان افغانستان، به کوشش مسعود میرشاهی. چاپ پاریس ۱۳۷۹
• Ito، Gikyo: «A Zoroastrian Proper Name From The Man'yoshu» in: Orient"، Tokyo، ۱۹۸۶، pp ۱-&۵.
• کتاب هفت شهر عشق، نوشته مهری شاه حسینی.