نیشابور

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
برای دیگر کاربردها، نیشابور (ابهام‌زدایی) را ببینید.
نیشابور
نِشابور، نَیْسابور
Nishapur Night View.jpg
کشور  ایران
استان خراسان رضوی
شهرستان نیشابور
بخش مرکزی
نام(های) قدیمی نیـشاپور،، نیسایه، ابرشهر، شهر فیروزه، نشابور، نیسابور، ایرانشهر[۱]
سال شهرشدن تقریباً ۲۵۰ (میلادی)
مردم
جمعیت

۲۷۶،۰۸۹ نفر سال ۱۳۹۰ [۲] شهرستان نیشابور:۴۴۸٬۱۷۰ در (۲۰۱۱ م)[۳]

شهر نیشابور و حومه:۳۱۵،۲۷۴[۴]
رشد جمعیت ۲٫۰[۵]
تراکم جمعیت ۶۰۰۰ نفر بر کیلومتر مربع
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا حدود ۱۲۵۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه

۱۴٫۸[۸]

۱۳٫۸[۹]
میانگین بارش سالانه ۳۶۵٫۸[۸]
روزهای یخبندان سالانه ۱۰۰[۸]
اطلاعات شهری
شهردار سیدعباس حسینی
ره‌آورد فیروزه، ریواس و شربت ریواس، سفال، رباعیات خیام، قالی نیشابور، صنایع دستی،
پیش‌شماره تلفنی ۰۵۱
وبگاه

روزنه
نیشابور

روز نیشابور
تابلوی خوش‌آمد به شهر
نیشابور بر ایران واقع شده‌است
نیشابور

نِیْشابور دربارهٔ این پرونده تلفظ راهنما·اطلاعات یا نیشاپور (به پهلوی:n y w sh h p w h r y  نیو شَهپُهْر، به معنی: ساختهٔ نیک شاهپور) مرکز شهرستان نیشابور و یکی از شهرهای مهم و بزرگترین شهر خراسان بزرگ و استان خراسان رضوی پس از مشهد در شرق ایران است که در دامنه کوه بینالود قرار گرفته‌است. نیشابور از مهم‌ترین مراکز جمعیتی، فرهنگی، گردشگری، صنعتی و تاریخی شمال شرق ایران به شمار می‌آید و به عنوان یکی از نمادهای تاریخ و فرهنگ ایران مطرح شده‌است.[۱۰] طبق آخرین تغییرات در افزایش حریم شهری شهر نیشابور[۱۱] و بر اساس سرشماری عمومی سال ۱۳۹۰ شمسی ۲۷۶،۰۸۹ نفر[۱۲] جمعیت دارد. فرمانداری نیشابور جزو فرمانداری‌های ویژه در ایران است.

ریوند، نیسایه، ابرشهر، نیسابور، نشابور، شهر فیروزه، اُمُ البلاد خراسان، شهر شادیاخ از نام‌های قدیمی و دیگر شهر و منطقه نیشابور است. نیشابور در دوره ساسانیان، در حدود دهه‌های میانیِ سده یِ سومِ میلادی به فرمان شاپور اول تأسیس شد.[۱۳] در سال ۶۴۳ (میلادی) در زمان خلافت عمر بن خطاب فتح شد.[۱۴] نیشابور برای بار نخست در دوره طاهریان و بار دوم در اوایل دوره سلجوقیان به عنوان پایتخت ایران انتخاب شده بود.[۱۵] و در قرن یازدهم میلادی یکی از ده شهر بزرگ و پرجمعیت جهان بوده.[۱۶] در این دوره نیشابور با ۱۲۵ هزار تن جمعیت، هشتمین شهر پرجمعیت دوران خود بوده است.[۱۷] شکوفایی و شهرت این شهر و منطقهٔ آن بین سده‌های میانی ورود اسلام به خراسان تا دورهٔ حمله مغول بوده و نیشابور در این سده‌ها پایتخت فرهنگی ایران شناخته شده‌است.[۱۸]

حوزهٔ علمی این شهر در دوران طلایی اسلام یکی از بزرگترین مراکز و موطن بسیاری از دانشمندان، شاعران، صوفیان و دیگر بزرگان بوده‌است، از این شهر همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مراکز و شهرهای تمدن و فرهنگ اسلامی یاد می‌شود.[۱۵] مسلمانان - به خصوص تعدادی از صحابه - در این شهر مسجدهای بزرگی را بنا کردند.[۱۹] نیشابور یکی از مراکز علم و دانش اسلامی و نوآوری در دوران طلایی اسلام، مخصوصاً در دورهٔ خلافت عباسیان بود، اگرچه حمله مغول و تأثیرات پس از آن، به عنوان ضربه‌ای رکودکننده در تاریخ نیشابور و درپی آن تمدن اسلامی و ایران مطرح است. آنچه از نیشابور کهن باقی مانده‌است منطقه‌ای به نام کُهَندِژ ناحیه‌ای به وسعت ۳۵۰۰ هکتار، در جنوب شهر کنونی نیشابور است.[۲۰] نخستین پژوهش‌های باستان شناسی در نیشابور، از سال‌های ۱۹۳۵ و ۱۹۴۷ شروع شد و تا کنون نیز ادامه دارد.باقیمانده سلسله قاجار نیز در این شهر هنوز وجود دارند تعدادی از آنها در کوی نگارستان ساکنند وعدهای نیز در عبدلله آباد نیشابور ساکن هستند[۲۱] دو روز ۲۵ فروردین و ۲۸ اردیبهشت در تقویم ایران به نام دو تن از مشاهیر جهانی اهل نیشابور، یعنی محمد عطار و عمر خیام نامگذاری شده‌است.[۲۲]

نیشابور در قرون وسطی و در دوران طلایی اسلام یکی از بزرگترین شهرهای جهان، رقیب ایرانی بغداد و قاهره در جهان اسلام و مرکز خراسان بود.[۲۳] در این دوران نیشابور از شهرهای شرق اسلامی به شمار می‌رفته که در دوره‌هایی از تاریخ اسلامی در علوم و توسعه آن جایگاهی ممتاز داشت. در این دوران نیشابور در عین حال که مأمن ایرانی‌تباران بوده‌است مهاجرانی از بیشتر نقاط جهان اسلام پذیرفته بود. این مهاجرت از فتح نیشابور تا حمله غزها و مغول ادامه داشته‌است.[۲۴] توجه دانشمندان بزرگ به این شهر و اقامت در آن، نیشابور را به یکی از مهم‌ترین مراکز علمی آن دوران تبدیل کرد.[۲۵] نیشابور در گذشته به‌وفور نعمت، جمعیت فراوان، عمارتهای بسیار و باشکوه، معادن فیروزه، تعداد زیاد کاروان‌ها و کاروانسرای‌ها، رونق تجارت، کثرت مدارس و خانقاه‌ها، مساجد و کلیساها و تعداد بی‌شمار دانشمند و دیگر بزرگان مشهور بوده‌است.[۲۶]. در اوائل دوره تمدن اسلامی مرکز خراسان و قدیم‌ترین پایگاه علوم اسلامی در ایران نیشابور بوده‌است.[۲۷] در دوره خلافت عباسیان نیشابور از مراکز تصوف[۲۸] و اسماعیلیه[۲۹] در ایران و خراسان و مذهب اکثریت مردمش شافعی و حنفی[۳۰] بوده‌است.

لطافت هوا، آمادگی خاک و کانی‌های نادر (چون فیروزه، گوگرد، مس، نمک، گچ و...) موقعیت جغرافیایی این شهر که نیشابور را بر سر راه همه شهرهای خراسان و دیگر بخش‌های ایران قرار می‌دهد، امکانات اقتصادی، تجاری و فرهنگی ویژه‌ای فراهم آورده‌است که نیشابور را بدان مرحله از گستردگی رساند که در تمام ادوار پیش از حمله مغولان، آبادترین شهر خراسان و یکی از بزرگترین شهرهای ایران و جهان شود، چنان که پیش و پس از ورود اسلام به ایران، مرکز بزرگ مسیحیان ایران (نسطوری‌ها) و اقلیت کلیمیان بود و نیز پایتخت زرتشتیان به شمار می‌رفت.[۳۱] نشانه ها و شواهد امروزی که عبارت از خرابه های متعدد در اطراف شهر کنونی نیشابور است گستردگی این شهر را در زمان‌های قدیم، یعنی کهن شهرِ نیشابور را به خوبی نشان می‌دهد.[۳۲] نیشابور یکی از پایدارترین شهرهای ایران و خراسان است که بر سر جاده ابریشم قرار داشته‌است.[۳۳] قدمت شهرنشینی و پایگیری این شهر را به دوره ساسانی و دوران شاپور اول نسبت داده‌اند. اما برپایه پژوهش‌های باستان‌شناسی در نیشابور، این منطقه در هزاره سوم پیش از میلاد دارای ارتباط تجاری با دره سند در پاکستان و نیز منطقه بین النهرین بوده‌است و قدیمی‌ترین منطقه تاریخی و باستانی خراسان بزرگ است.[۳۴]

این شهر بدین علت که چندین بار در مواقع مختلف کاملاً ویران گردید کمتر مورد شناسایی قرار گرفته‌است. نیشابور چندین بار توسط زلزله ویران گشته.[۳۵] از قرن سوم تا اوت ۱۹۲۸ (میلادی) نیشابور در محاصره زلزله بوده‌است. در طول این مدت زلزله‌های ویران کننده بر روی سازه‌ها دگر ریختی زمین به طور متواتر بر گستره شهر نیشابور وارد کرده‌است.[۳۶]

اسلام دین اول نیشابور است. از سال ۶۴۳میلادی که این شهر توسط مسلمانان بدون جنگ فتح شد تا کنون، اسلام دین اول مردم این شهر به شمار می‌رود.[۳۷] زبان اکثریت مردم نیشابور فارسی است.زبان ترکی خراسانی، کردی، کرمانجی و عربی نیز رایج است.[۳۸] هنرهای رایج در نیشابور سفالگری، فرش بافی، فیروزه تراشی، کاشی‌کاری، نمدمالی و فرت‌بافی است.[۲۶]

در بهمن ماه ۱۳۸۹ نیشابور در شبکه میراث معنوی جهان در سازمان یونسکو به ثبت رسید.[۳۹] این شهر دارای بناهای تاریخی و مذهبی بسیاری است که قابلیت گردشگری دارند. طبیعت نیشابور نیز از مراکز گردشگری در خراسان و ایران است. نیشابور از شهرها و پایتخت‌های قدیمی ایران است و اکنون از نگاه جمعیتی، یکی از شهرهای پرجمعیت استان خراسان رضوی وایران است و یکی از فعال‌ترین شهرهای استان خراسان رضوی در صنعت و اقتصاد است و دومین قطب صنعتی استان‌های خراسان به شمار می‌رود.[۴۰]

مسافت شهر نیشابور از راه جاده ۴۴ با مشهد ۱۲۴ کیلومتر، تا تهران ۷۶۸ کیلومتر و تا فیروزه (نزدیکترین مرکز شهرستان به نیشابور از راه جاده) ۱۵ کیلومتر است. همچنین شهر کاشمر در ۱۳۰ کیلومتری جنوب نیشابور واقع شده‌است. نزدیک‌ترین پایتخت به نیشابور، عشق‌آباد، پایتخت کشور ترکمنستان با فاصله حدود ۱۹۰ کیلومتر است.[۴۱] با افتتاح ایستگاه قطار نیشابور در اول مرداد سال ۱۳۳۵ شمسی توسط محمدرضا پهلوی، این شهر به راه‌آهن سراسری ایران متصل گشت.[۴۲]

اقتصاد شهرستان نیشابور برپایه کشاورزی، دام‌پروری و صنایع استوار است. مهم‌ترین فراورده‌های آن گندم، جو، ذرت، پنبه، باقلا، صیفی‌جات، میوه‌های گوناگون و فراورده‌های دامی است. در شهر نیشابور کشاورزی شهری به صورت محدود و در شهرستان نیشابور کشاورزی صنعتی و سنتی رایج است. از ۸۳ نوع محصول تولیدی استان خراسان رضوی، ۷۶ نوع آن در نیشابور کشت می‌گردد و این شهرستان در تولید ۴۷ محصول رتبه اول تا سوم استان را دارا است.[۴۳] کاریزها، مهمترین منابع آبی و یکی از نشانه‌های ویژه نیشابور هستند که امروزه نیز اهمیت خود را حفظ کرده‌اند.[۴۴]

محتویات

تاریخ[ویرایش]

نوشتار اصلی: تاریخ نیشابور
نوشتار اصلی: نیشابور (شهر کهن)

برخی پژوهشگران واژه نیسایه که که در کتاب وندیداد بخش فرگرد یکم به آن اشاره شده را نیشابور دانسته‌اند.[۴۵] تاریخ نگاران بر این باورند که شاهپور اول این شهر را بنا نهاد.[۴۶] در دوره یزدگرد دوم (۴۳۸ - ۴۵۷ م.) نیشابور مدتی محل اقامت او بوده‌است.[۴۷] این شهر در دوره ساسانیان، در حدود دهه‌های میانیِ سده یِ سومِ میلادی به فرمان شاپور اول تأسیس شد..[۴۸] در سال ۶۴۳ میلادی در زمان خلافت عمر بن خطاب فتح شد این رویداد به فتح نیشابور مشهور است.[۴۹]
نیشابور در طول تاریخ یکی از بزرگترین مراکز دانش اسلامی، موطن بسیاری از دانشمندان، شعرا، صوفیان و دیگر بزرگان از سراسر جهان اسلام بوده‌است، دوره سیصد ساله‌ای از اوایل سدهٔ سوم تا اوایل سدهٔ ششم هجری قمری، مهم‌ترین و پرفراز و نشیب‌ترین سال‌های تاریخ نیشابور است. نیشابور پایتخت اولین حکومت نیمه مستقل ایرانی پس از دورهٔ امویان بوده‌است. در دوره‌های قدرت گیری حکومت‌های گوناگون دیگر به جز آغاز دوره سلجوقی این شهر پایتخت نبود اما شهری مهم خصوصاً از نظر علمی، هنری و تجاری بوده و شاهد اختلافات ممتد سیاسی نیز بود. دوره سامانیان مهم‌ترین دوره اعتلای هنری نیشابور بوده‌است.[۵۰]

تاریخچه[ویرایش]

نگاره‌ها و تصاویری از تاریخِ نیشابور

طراحی خیالی بر اساس پژوهش‌های باستان شناسی از نیشابور کهن
نگاره‌ای از کتاب جامع التواریخ در مورد بنیان نهادن شادیاخ در نیشابور
نسخه‌ای درکتابخانه ملی فرانسه، پیام آور چنگیز، خانِ مغول، به نیشابور
نیشابور پس از حمله مغول، غازان در نیشابور سال ۱۲۹۴ میلادی.
نیشابور در پایانِ دورهٔ صفوی، یک طراحی دیگر از دروازه‌های نیشابور
نقاشی از آرامگاه حکیم عمر خیام در نیشابور سال ۱۸۸۰ میلادی
ادارهٔ اوقاف و امور خیریه یکی از سازمان‌های مربوط به نظام جمهوری اسلامی ایران در نیشابور.

مردم[ویرایش]

زبان[ویرایش]

نوشتار اصلی: گویش نیشابوری و لهجه نیشابوری

زبان‌های گفتاری در نیشابور
زبان درصد
فارسی
  
 ۸۶٪
ترکی خراسانی
  
 ۹٪
کردی کرمانجی
  
 ۴٪
عربی
  
 ۱٪

بیشتر مردم شهر نیشابور به فارسی با گویش نیشابوری سخن می‌گویند. این گویش شامل واژگان فارسی دری و پهلوی است که با لهجه نیشابوری بیان می‌شود. زبان‌های ترکی خراسانی، کردی گویش کرمانجی در برخی مناطق و روستاهای شهرستان نیشابور مجاور برخی شهرستان های دیگر نظیر قوچان و مشهد رایج است. همچنین زبان عربی در بین اهالی عرب و در حوزه‌های علمیه نیشابور رایج است.[۵۲]

در دروه خلافت راشدین اموی و عباسی زبان رسمی مردم نیشابور عربی بوده‌است. این امر در بیشتر شهرهای بزرگ ایران در دوره اسلامی رایج بوده‌است. با این حال همواره زبان فارسی تکلم می‌شده‌است. دربارهٔ گویش فارسی زبانان نیشابور در این دوره مقدسی گفته‌است که

زبان مردم نیشابور فصیح و قابل فهم بوده‌است، جز آنکه آغاز کلمات را کسره می‌دادند و یائی بر آن می‌افزودند. مانند: «بیگو»، «بیشو»، و سین ای بی فایده (به بعضی صیغه‌های فعل) علاوه می‌کردند. مانند «بخردستی»، «بگفتستس»، «بخفتستی» و آنچه به این می‌ماند. و در آن سستی و لجاجی بوده‌است. و می‌نویسد که این زبان برای خواهش مناسب است.

همچنین مقدسی زبان مردم نیشابور را معیاری برای سنجش زبان‌های دیگر رایج در خراسان می‌دانسته‌است. در ذیل زبان مردم طوس و نسا می‌نویسد کهزبان طوس و نسا نزدیک به زبان نیشابوری بوده‌است.[۵۳]

دین[ویرایش]

دین در نیشابور
دین درصد
اسلام
  
 ۹۸٪
مسیحیت
  
 ۱٪
زرتشتی
  
 ۱٪
اسلام در نیشابور(پیش از حمله مغول)
مذهب درصد
شافعی
  
 ۷۵٪
حنفی
  
 ۱۵٪
شیعه دوازده امامی
  
 ۵٪
اسماعیلیه
  
 ۵٪

دین مردم نیشابور در دوره امپراتوری ساسانیان مزدیسنا بوده‌است. با فتح نیشابور توسط مسلمانان (سال ۶۴۴ میلادی) مردم نیشابور همانند همه جای ایران مسلمان شدند.[۵۴]

اسلام دین اول نیشابور است. از سال ۶۴۳میلادی که این شهر توسط مسلمانان بدون جنگ فتح شد تا کنون، اسلام دین اول مردم این شهر به شمار می‌رود. با این حال در تاریخ نیشابور وجود اقلیت مسیحیان، زرتشتیان و یهودیان ذکر شده‌است. زرتشتیان در نیشابور قدیم در روستای گرینه و مسیحیان در باغک و یهودیان در دیه یهودیه ساکن بودند.[۵۵]

در اواخر سده سوم هجری قمری نیشابور یکی از مراکز تبلیغ اسماعیلیه در ایران و خراسان بزرگ بوده‌است.[۵۶] اکنون اسماعیلیان نیشابور در دیزباد و گروهی نیز در شهر نیشابور زندگی می‌کنند.[۵۷]

از سدهٔ سوم تا ششم قمری نیشابور از مراکز تصوف در اسلام به شمار می‌رفته‌است. بیشتر صوفیان و مشایخ صوفیه در نیشابور اهل سنت و پیروی مذهب شافعی بودند.[۵۸]

شَهْ میر بنایی به جا مانده از دوران سلجوقی در جنوب شهر نیشابور است. گمان می‌رود که این بنا مکان مقدسی برای زرتشتیان بوده‌است که بعدها قبرستانی برای مسلمانان در اطراف آن ساخته شده.فریدون گرایلی این بنا را مقبره قَنبر از یاران علی بن ابیطالب می‌داند.[۵۹]

آذَر بُرزین مِهر نام آتشکده‌ای در نیشابور در دورهٔ هخامنشیان بوده‌است. این آتشکده سومین آتشکده از سه آتشکدهٔ اساطیری- تاریخی مهم آیین زردشت است که در کنار آذر گشنسپ [āzar gošnasp] (آتش شاهان و رزمیان) و آذر فرنبغ [āzar farnbaq] (آتش روحانیان)، در مقام آتش کشت‌ورزان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.[۶۰]

بنای کلیسای مسیحیان در قرون اولیهٔ اسلام، هنوز باقی بوده‌است. با حمله مغول، تمام سکنه، از جمله مسیحیان شهر کشته شدند و کلیساها تخریب شد و دیگر جایگزین و بازسازی نشدند. یکی از خیابان‌های اصلی شهر به نام خیابان مسیح نام دارد که در گذشته قبرستان و کلیسای مسیحیان در این خیابان قرار داشتند اما امروزه اثری از آنها نیست.[۶۱]

مسجد جامع نیشابور تنها مسجد قدیمی بجای مانده از نیشابور قدیم است. این مسجد یکی از مساجد قدیمی و مهم شهر نیشابور و خراسان است. این مسجد بر اساس کتیبه تاریخی آنکه بر روی ایوان جنوبی نصب شده، در سال ۸۹۹ شمسی (۱۴۹۳ میلادی) با تلاش پهلوان علی کرخی فرزند بایزید، عصر سلطان حسین بایقرا، در دوره تیموریان در شهر نیشابور بنا شد.[۶۲]

  • آرامگاه سعید بن سلام و ابوعثمان حیری از زیارتگاه‌های صوفیان در نیشابور است. آرامگاه مزبور در اراضی روستای ده شیخ واقع شده و برخی نام روستا را برگرفته از نام شیخ مغربی دانسته‌اند. این آرامگاه در سال‌های اخیر بازسازی شده و از تاریخ اولین بنای ساخته شده برآن یا بنای فعلی، اطلاع دقیقی در دست نیست.[۶۳]
  • آرامگاه شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در محله باستانی شادیاخ نیشابور از زیارتگاه‌های دیگر صوفیان در نیشابور است.[۶۴]
  • جماعت خانه جماعت خانه دیزباد مهم‌ترین مرکز اسماعیلیان نیشابور است. در فاصله چند کیلومتری روستا و در میان ارتفاعات، محلی وجود دارد که بنا به روایتی قدمگاه امام علی و بنا بر روایتی دیگر، قدمگاه یکی از پیشوایان اسماعیلیه‌است. مردم روستا در آخرین جمعه مرداد ماه (یا یک روز خاص در فصل تابستان) به این مکان می‌روند و جشن نوحصار را در آنجا برگزار می‌کنند. قربانی کردن گوسفند و توزیع ناهار آماده بین خویشان از ویژگی‌های این جشن است.[۶۵]

جمعیت[ویرایش]

جمعیت تاریخی
سال جمعیت
  • ۱۰۰۰ م
 ۱۲۵٬۰۰۰
  • ۱۲۲۱
 ۱٬۷۴۸٬۰۰۰
۱۹۱۱ ۶٫۳۱۲
۱۹۷۱ ۳۵٫۰۰۰
۱۹۹۱ ۱۳۵٫۶۸۱
۱۹۹۶ ۱۵۸٫۸۴۷
۲۰۰۵ ۲۱۵٬۹۴۰
۲۰۰۶ ۲۰۵٫۹۷۲
۲۰۰۷ ۲۷۰٬۹۷۲
۲۰۱۰ ۲۲۳٫۷۲۴
۲۰۱۱ ۲۷۶٬۰۸۹
*توضیح: ۱. هشتمین شهر پرجمعیت جهان و هم جعمیت با بغداد در همان دوره.۲. جمعیت ربع نیشابور
منابع: [۱].[۲].[۳].[۴]

طبق آخرین تغییرات در افزایش حریم شهری شهر نیشابور ۲۷۶٫۰۸۹ نفر[۳][۱۱] و بر اساس سرشماری عمومی سال ۱۳۹۰ شمسی۲۷۶،۰۸۹ نفر جمعیت دارد و هم اکنون دومین شهر پرجمعیت استان های سه گانه خراسان پس از مشهد می باشد[۱۲] بنابر سرشماری سال ۱۳۸۵، تعداد جمعیت زنان ۱۰۲۲۵۹ نفر و تعداد مردان ۱۰۳۷۱۳ نفر است.

مشاهیر[ویرایش]

به ترتیبِ سده

نگاره‌های موجود از مشاهیر سده‌های میانهٔ نیشابور (کمبود نگاره دلیلی بر مشهور نبودنِ فرد ندارد)

نگاره‌های موجود از مشاهیر سده‌های جدید نیشابور

تصاویر موجود از مشاهیر درگذشتهٔ سدهٔ نوزدهم و بیستم م

تصاویر موجود از مشاهیر زنده و معاصر

فرهنگ[ویرایش]

فرهنگ عامه مردم نیشابور، در سده‌های پیش از حمله مغول به نیشابور، بیشتر به فرهنگ عربیِ ایرانی شده شباهت داشته و متمایز از فرهنگ جای‌های دیگر ایران بوده. این فرهنگ غنی موضوعات وسیعی را شامل می‌شده‌است.

پس از حمله مغول به سلطنت خوارزمشاه، فرهنگ عامه مردم نیشابور نحت تأثیر حکومت صفویه و فرهنگ شیعیان قرار می‌گیرد و موضوعات آن به روزهای ویژه شیعیان و فرهنگ ایرانی، مراسم ازدواج، دعاها و موضوعات دیگر محدود شده‌است.[۶۶] بسیاری از آداب و رسوم و سنن مردم اراک و مردم نیشابور شبیه به هم می‌باشد.[۶۷]

گروه‌های قومی[ویرایش]

نوشتار اصلی: ترک‌های خراسان
نوشتار اصلی: بلوچ‌های خراسان
نوشتار اصلی: عرب‌های خراسان
نوشتار اصلی: کردهای خراسان

در دوره تاریخی بین فتح نیشابور تا حمله مغول در نیشابور بزرگترین گروه قومی عرب بود. امروزه بزرگترین گروه قومی در شهرستان نیشابور مردم فارسی‌زبان هستند. مردم عرب در شهرستان نیشابور شامل خاندان‌های عربخانی، معاودان عراقی، سادات(هاشمی نژادها. موسوی. حسینی وقاضی..) هستند. مردم کرد در شهرستان نیشابور را ایل عمارلو و مژدگانلو تشکیل می‌دهند.عمارلو ها در دشت ماروش Maarus یا ماروسک Maaruzsk و مژدگانلو در قالیباف و سبیان شهرستان نیشابور می‌باشد. ترک‌ها شامل بیاتها می‌شوند شاخه بیات خراسان در منطقه سرولایت شهرستان نیشابور به مرکزیت روستای عبدالله گیو ساکن است. زبان مشترک همه این اقوام در نیشابور فارسی است. همچنین گروهی کوچک از بلوچ‌های مهاجر به نیشابور در روستای سگزآباد شهرستان نیشابور ساکن‌اند.[۶۸][۶۹]

آداب و رسوم گذشتگان[ویرایش]

یکی از رسوم ویژه نیشابوریان (در سده‌های پیش از حمله مغول) به داوری نشستن سپهسالار با وزیر اوست که با یاریگریِ قاضی و رئیس و چند تن از دانشمندان و بزرگان مسلمان، روزهای یکشنبه و چهارشنبه دادخواهی ستمدیدگان را می‌پذیرند و روزهای دوشنبه و پنج شنبه در مسجد رجا حکم صادر می‌کنند و این در بین مسلمانان(در آن زمان) بی مانند بوده‌است.[۷۰]

ثبت در یونسکو[ویرایش]

در تیرماه سال ۱۳۸۹ یونسکو با توجه به بزرگی شهر نیشابور در نشست اجرایی ۱۷۰ خود، پیشنهاد برگزاری همایش نیشابور شهر پایدار ایرانی را مطرح کرد که هدف از آن بررسی و تحلیل جایگاه علمی و ادبی نیشابور و کمک به توسعه آن و تقویت پیوند آن با سازمان یونسکو است. همچنین این سازمان تصمیم گرفت بین نیشابور امروزین و تاریخ آن پیوندی پایدار برقرار کند.[۷۱][۷۲] همچنین از سوی یونسکو نیشابور پایتختِ علوم زمینِ ایران (دوره پنج ساله از ۲۰۰۵ میلادی) معرفی و وظیفه ارزیابی بین‌المللی علوم زمین کشور ایران را به این شهرستان سپرده شده‌است.[۷۳] یونسکو در سال ۲۰۱۰(۸تیرماه۸۹) همایش «نیشابور شهر پایدار ایرانی» را در نیشابور برگزاری کرد. در این همایش یونسکو اعلام کرد که نیشابور «پایدارترین شهر تاریخ ایران» است.[۷۴][۷۵]

سرود ویژه[ویرایش]

سرود ویژه نیشابور در روز ۲۵ فروردین ۱۳۹۰ برای بار نخست رونمایی شد. از یک مقدمه و سه قسمت تشکیل شده، که در ابتدای مقدمه صدای زنگ‌های بیم‌آور آمده که اشاره تاریخ نیشابور و سه تهاجم و ویرانگری است که در طول تاریخ، نیشابور و مردمش شاهد آن بوده‌است. صدای سازهای کوبه‌ای و شیون‌زنان نمایانگر مصیبت‌های ناشی ازاین تهاجمات است.

مقام قسمت نخست سرود مینور است که اشاراتی به همایون نیز شده و قسمت دوم در شور و قسمت سوم در مقام ماژور نوشته شده‌است. ساخت سرود از خدابخش صفادل با آهنگ‌سازی احمد بیان است.[۷۶][۷۷]

ای پایتخت اول ایرانی من ای آسمانت فرصت بارانی من
ای پیشتاز علم و دانشگاه و فرهنگ در دفتر ایران من شعری خوش آهنگ
«فیروزه» ات نقش نگین مهربانی اندیشه‌های مردمانت آسمانی
روییده در هر گوشه ات گل‌های احساس خرداد «بینالود» تو سرشار «ریواس»
شرمنده از کردار خود «تاتار» و «چنگیز» پاینده باشی ای «ابرشهر» هنرخیز
در کوچه باغت مانده رد پایی از ماه گل کرده در چشمان تو نام «قدمگاه»
از آسمانت آمد و آرام رد شد خورشید در چشم «قلمدان»ها رصد شد
خوابیده در دامان تو مردانی آرام چون «فضل» و «عطار» و «کمال الملک» و «خیام»
بارانی از امید صبح روشن تو سرشار گل اردیبهشت دامن تو
ای باغ‌هایت تا همیشه غرق انگور ای شهر ایثار و شهادت ای «نشابور»
ای باغ‌هایت تا همیشه غرق انگور ای شهر سرشار از کبوتر ای «نشابور»

مکانهای فرهنگی[ویرایش]

موزه‌ها[ویرایش]

موزه حیات وحش نیشابور یک موزه شخصی است که از تاریخ ۸۱/۱۰/۲۸ در جنوب غربی کاروانسرای شاه عباسی نیشابور به نام «شکار در طبیعت» راه‌اندازی شده‌است. وهم اکنون نزدیک به ۴۵۰ گونه جانوران وحشی و شماری جانور منقرض شده تاکسیدرمی وجانورانی زنده مانند موش‌های آزمایشگاهی و مارهایی زیبا و ماهی‌های گوشت‌خوار نگهداری می‌شود. همچنین این تماشاگه نسکخانه (کتابخانه) ای کوچک دارد که نسک‌هایی (کتاب‌هایی) دربارهٔ شکار در طبیعت و محیط زیست وفیلم‌هایی دربارهٔ حیات وحش می‌باشد. کار شکار و تاکسیدرمی جانوران آن‌جا بیشتر به دست آقای حسین حصاری انجام شده‌است.[نیازمند منبع]

موزه تخصصی خیام در نزدیکی آرامگاه خیام قرار دارد. در سال ۱۳۷۶ تأسیس شد و مالکیت آن دولتی است. زمینه اصلی فعالیت تخصصی این موزه ابزار و ادوات مربوط علم نجوم است.[نیازمند منبع]

موزه کاروانسرای شاه عباسی نیشابور این کارونسرا در سال ۱۳۷۴ تبدیل به موزه هنرهای دستی مردم شناسی و تاریخ نیشابور شد.[نیازمند منبع]

موزه شهر و مرکز اسناد تاریخی نیشابور این موزه در ساختمان شهرداری قدیم نیشابور که تبدیل به موزه هنرهای دستی و اسناد تاریخی نیشابور شد قرار دارد.[نیازمند منبع]

تاثرپذیری و تاثیرگذاری[ویرایش]

فرهنگ و تاریخ نیشابور یا اهالی مشهور نیشابور بر شاعران نویسندگان و هنرمندان بسیاری تاثیر گذار بوده‌است.

تاثیرپذیری از نیشابور
نام اثر نویسنده موضوع مرتبط زبان
«صحراء نیسابور»(رمان) حمید المختار تاثیر از تاریخ نیشابور عربی
«محاکمة فی نیسابور»(نمایش نامه) عبدالوهاب بیاتی تاثیر از زندگی عمر خیام و تاریخ نیشابور عربی[۷۸]
«تنفس صبح» (شعر) قیصر امین‌پور غزل «از نشابور با موجی از لا گذشتی» تاثیرپذیری از ورود علی بن موسی به نیشابور فارسی
«کوچه باغهای نیشابور» (شعر) آندره ژید غزل «و کوچه باغهای نیشابور.... افسوس که من آنها را نخواهم دید.» تاثیر پذیری از فرهنگ در نیشابور فرانسوی
«در کوچه باغ‌های نشابور» (شعر) محمدرضا شفیعی کدکنی تاثیر پذیری از فرهنگ در نیشابور فارسی
«الهی نامه» (شعر) عطار نیشابوری تاثیر پذیری از فرهنگ در نیشابور در داستان حکایت عمید نیشاپور فارسی
«اسرارالتوحید» (نثر) ابوسعید ابوالخیر تاثیر پذیری زندگی ابوسعید ابوالخیر در نیشابور فارسی
«حادثه در نیشابور»[پانویس ۱] (موسیقی) کارلوس سانتانا و آلبرتو جیانکوینتو یک قطعهٔ جَز-راک بدون کلام از دومین آلبوم سانتانا به نام آبراکساس[پانویس ۲] (۱۹۷۰) است.[۷۹] بدون کلام
«راه نیشابور»[پانویس ۳] (موسیقی) Milagro Acustico بدون کلام
«نوای نیشابور»[پانویس ۴] (موسیقی) Bahram Mansurov بدون کلام

مناسبت‌های فرهنگی و محلی[ویرایش]

مناسبت‌های فرهنگی و محلی در نیشابور
نام روز تقویم
یکم فرودین (حمل) روز بازدید از خویشاوندان-روز «عرفهٔ نو» (علفهٔ نو در گویش محلی) خورشیدی
سیزدهمین فروردین روز «سیزده‌به‌در» و روز «طبیعت» خورشیدی
بیست و پنجم فروردین روز بزرگداشت «شیخ محمد عطار نیشابوری» خورشیدی
بیست و هشتم اردیبهشت (ثور) روز بزرگداشت «حکیم عمر خیام نیشابوری» خورشیدی
دهم و یازدهم تیر (سرطان) روز «بزرگداشت و یادآوری ورود امام رضا به نیشابور» و روز حدیث سلسلةالذهب خورشیدی
دوم مرداد (اسد) روز همدردی با قربانیان حادثه «سیل بوژان» خورشیدی
سی ام آذر (قوس) «شب یلدا» خورشیدی
۲۹ بهمن روز همدردی با قربانیان حادثه «انفجار قطار» خورشیدی
آخرین چهارشنبه سال در ماه اسفند (حوت) جشن «چهارشنبه سوری» خورشیدی
بیست و نهم اسفند روز «عرفهٔ کهن» (علفه در گویش محلی) خورشیدی
دهم محرم روز عزاداری و نمایش «شبیه خوانی» قمری
بیستم صفر بزرگداشت چهلمین روز درگذشت امام حسین بن علی و «روضه خوانی» قمری
دوازدهم ربیع‌الاول جشن «مولد نبی» قمری
بیست و پنجم رجب روز برزگداشت «مسلم بن حجاج نیشابوری» قمری
چهاردهم شعبان «شب‌های برات»(سه شب متوالی) قمری
بیست و نهم یا سی ام شعبان جشن «غره رمضان» قمری
یکم شوال عید فطر قمری
هجدهم ذی‌الحجه عید غدیر - روز بازدید از سادات قمری

هنر[ویرایش]

نوشتار اصلی: صنایع دستی شمال شرق ایران

سفالگری[ویرایش]

نوشتار اصلی: سفالگری در نیشابور

نیشابور در دوران طلایی اسلام یکی از مراکز بزرگ صنعت سفالگری, کوزه گری و صنایع وابسته نیز به شمار می‌رفته‌است. سده سوم و چهرم هجری را اوج هنر سفالگری در نیشابور بوده‌است و نیشابور مهم‌ترین مرکز هنر و صنعت سفال گری در ایران و خراسان در این دوره بوده‌است.[۸۰] درسال ۱۹۸۸ میلادی- سال ۱۳۶۷ شمسی طی پژوهش‌های باستان‌شناسی در نیشابور پیشینه سفال گری در نیشابور مشخص شد.

آثار سفالین کشف شده از نیشابور در موزه‌هایی موزه آبگینه و سفالینه و موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود.

پژوهشگران، بر این باورند که هنر برجای مانده در سفالینه‌های نیشابور، در ادامهٔ روند هنر دوره ساسانی بر روی فلز است که بررسی در مهارت ساخت و به کار بردن تزیینات و عبارات مختلف و تحول خط را بر روی سفالینه‌ها ممکن می‌سازد. هنر سفالگری نیشابور، علاوه بر تنوع در تکنیک‌های ساخت، دارای تنوع‌های تازه طراحی نقوش و خوشنویسی روی آن نیز هست که بیانگر قدرت و تسلط هنرمندان این هنر است. شکل لعاب‌دهی، کتیبه‌های زیبای ظروف به خط کوفی، تزیینات نقوش گیاهی، حیوانات و انسان و نیز توانایی در ترکیب‌بندی تصویری هر یک از این عناصر در ظروف، این بخش از هنر اسلامی را دارای برتری کرده‌است. علاوه بر این، رابطه معنوی کلمات و جملات که شامل احادیث می‌شود-نیشابور یکی از مراکز نشر علم حدیث در دوران طلایی اسلام به شمار می‌رفته است- از جمله ویژگیهای هنر این دوره‌است که به تزیینات صرف اکتفا نکرده و همسویی و معنادار بودن این هنر را دربر دارد. به سبب ویژگی‌های موجود در سفالینه‌های سدهٔ سوم و چهارم معروف به سفال سامانی، این نوع سفال به لعاب «گِلی» معروف شده‌است که بیش‌تر در شرق ایران، به‌ویژه نیشابور، ساخته می‌شده. صنعتگرانِ حوزه سفال سازی در نیشابور با ترکیب نقوش ساسانی و هنر خوشنویسی اسلامی سفالینه‌هایی را به وجود آوردند که در تاریخ بی نظیر است.

  • تندیس مرد کوزه گر در نیشابور

  • جـام. در بخش سبزپوشان در نیشابور کشف شده‌است و متعلق به سده نهم تا دهم میلادی است. موزه متروپولیتن نیویورک

  • یک نمونه از هنر سفال سازی نیشابور. ظرف منقش به خط کوفی. سده ۱۰ یا ۱۱ میلادی. کشف شده در تپه مدرسه، نیشابور.

  • یک نمونه از کاربرد نقش حیوانات در سفال نیشابور.

  • قدح سفالین منقوش به رنگ سفید بر زمینه قهوه‌ای زیر پوشش لعاب شفاف سده سوم هجری قمری موزه رضا عباسی

فرش بافی (قالیبافی)[ویرایش]

نوشتار اصلی: قالی نیشابور

صنعت قالی بافی در بیش از ۴۷۰ روستای شهرستان نیشابور و شهر نیشابور رواج دارد مهمترین مناطق قالیبافی حومه نیشابور در روستاهای شفیع آباد، گرینه، دررود، باغشن، خرو، بزغان، سید آباد، سرچاه، معدن و سلیمانی، اسحاق‌آباد و سلطان آباد از مهمترین مراکز قالیبافی نیشابور هستند. آمادگی و توانمندی نیشابور در بخش صنعت قالی بافی به گونه‌ای است که اقدام به بافتن قالی‌هایی با متراژ چند هزار متری و در نوع خود بزرگ‌ترین در سطح جهان می‌نماید.[۸۱]

در کارگاه‌های این شهرستان بافته‌اند.[۸۳]

  • سومین فرش بزرگ جهان با مساحت تقریبی ۲ هزار و ۴۰۰ متر مربع که به سفارش سلطان عمان برای استفاده در مسجد امین این کشور سفارش داده شده است.[۸۴]

نام چند طرح که در میان قالیبافان از عمومیت برخوردار است طرح‌های خراسانی، برگ بیدی، دهانه اژدر، شاه عباسی، لچک ترنج است.

فیروزه تراشی[ویرایش]

نوشتار اصلی: فیروزه
تصویری از معدن سنگ فیروزه نیشابور در روستای معدن ۱۹۰۷ میلادی

با توجه به شهرت سنگ فیروزه نیشابور استخراج سنگ فیروزه یکی از صنعت‌های قدیمی و تراشیدن آن از هنرهای قدیمی اهالی این شهر به حساب می‌آید.شهرستان نیشابور که به شهر فیروزه شهرت دارد، دارای کانی‌های ارزشمندی از فیروزه می‌باشد که از بیش از ۲۰۰۰ سال پیش بهره برداری می‌شده‌است. فیروزه تراشی یکی از پیشه‌های قدیمی در استان خراسان و نیشابور است. و مراکز تراش فیروزه به فراوانی در بخش‌های گردشگری نیشابور و مشهد دیده می‌شود. اشکال پیکانی و مسطح از جمله تراش‌هایی است که طرفداران فراوان دارد. فیروزه یکی از ره‌آوردهای مهم نیشابور است و بازار پررونقی در استان‌های خراسان، و ایران دارد.

معدن فیروزه در نزدیکی روستای معدن نیشابور است و از سطح زمین ۲۰۱۲ متر بلندی دارد. فیروزه یکی از ره‌آوردهای نیشابور به شمار آمده و فروشگاه‌های فراوانی در بخش‌های سیاحتی شهر نیشابور و مشهد این فیروزه را به شکل‌های گوناگون عرضه می‌کنند. افزون بر آن‌ها رنگ فیروزه‌ای یک رنگ نمادین برای نیشابور تلقی شده‌است و در دهه ۱۳۷۷ هجری از سوی شهرداری نیشابور تلاش‌هایی برای فیروزه‌ای کردن رنگ دیوارها و مغازه‌های خیابان‌های اصلی شهر نیز انجام گرفت.

  • فیروزهٔ نیشابور بر روی سفال نیشابور. سده یازدهم هجری. کشف شده در نیشابور. نگهداری در موزه لوور.

  • یک کارگاه فیروزه تراشیِ فیروزهٔ نیشابور در مشهد سال ۱۹۷۳ م.

کاشی‌کاری[ویرایش]

هنر کاشی‌کاری در نیشابور کاربردی وسیع دارد. در بسیاری از بناهای مهم نیشابور از این هنر استفاده شده‌است. در این خط کاشی‌کاری‌ها از خط بنایی استفاده شده‌است. خط بنایی الهام گرفته از خط کوفی است و در کاشی‌کاری و معماری اسلامی جایگاه ویژه‌ای دارد و در بناها و مساجد استفاده شده‌است. این نوع خط کاربرد زیادی در کاشی‌کاری و آجرکاری در نیشابور دارد. البته این هنر در نیشابور پیش از حمله مغول رواج داشته و امروزه دوباره رواج پیدا کرده‌است. نمونه ساختمان بدون تزیین کاشی‌کاری در نیشابور مسجد جامع این شهر است. در این بنا از هنر سنگ‌تراشی و آجرکاری استفاده شده‌است.

استادان کاشی کار نیشابوری فقط به مرمت بناهای نیشابور اکتفا نکردند. در سال ۲۰۰۸ (میلادی) به دعوت وزارت فرهنگ تاجیکستان چند تن از استادان کاشی کار نیشابوری به نمایندگی از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی برای مرمت آرامگاه رودکی سمرقندی به تاجیکستان اعزام گشتند. کار گروه ایرانی در این مرمت بازسازی گنبد آرامگاه رودکی به مساحت یکصد متر مربع به سبک افلاک نما، با بهره‌گیری از کاشی فیروزه‌ای نیشابور بوده‌است.[۸۵][۸۶][۸۷]

نمدمالی[ویرایش]

نمدمالی و نمد بافی که از هنرهایِ صنعتی و دستی پُررونق در استان‌های خراسان است در نیشابور و شهرستان نیشابور نیز رواج دارد.۴ کارگاه صنایع نمدمالی در شهرستان نیشابور فعال است. این هنر از گذشته در این منطقه رواج داشته که نقش نیشابوری بر روی نمدهای ایرانی گویای این موضوع است.[نیازمند منبع] به جز کارگاه‌ها نمدمالی در روستاهای شهرستان نیشابور به شکل سنتی رونق دارد.

فرت‌بافی[ویرایش]

یکی از صنایع دستی نیشابور امروز و روستای بوژان فرت بافی (در گویش نیشابوری= فردبافی f,rad bāfi) است. فَرد تغییر یافته واژه بَرد است. هنر فرت بافی که از صنایع دستی با قدمت دیرینه در نزد نیشابوریان شناخته شده مرکز آن روستای بیشتر بوژان می‌باشد. فرت بافی شامل حوله‌های دستی، حمام، لباس، روانداز و... می‌باشد. این هنر بیشتر در بین زنان رواج دارد. فرت بافی یک هنر روستایی است که در شهرستانهای خراسان رضوی از جمله کاشمر، گناباد، سبزوار، نیشابور وتربت جام رایج بوده‌است و اکنون در حال فراموشی است. فرت در بین اهالی نیشابور قدیم به بَرد معروف بوده‌است و بَرد نیشابوری یکی از محصولات مشهور این هنر به شمار می‌رفته‌است. هنر «فرت‌بافی نیشابوری»(بَرد نیشابوری) به دست صنعت‌گران بافندهٔ نیشابور، -که در آن زمان‌ها در اوج شکوفایی و مرکز صنعتی، هنری و تجاری خراسان بود- به سایر نواحی خراسان بزرگ، گسترش یافته و پس از گذر از سده‌ها، امروز نیز در جای جای خراسان بزرگ به زندگی خود ادامه می‌دهد.

پارچه‌بافی[ویرایش]

نیشابور یکی از مراکز سنتی پارچه بافی ایران است. اکنون در نیشابور ۲ کارگاه صنایع پارچه بافی فعال است. پیشینه پارچه بافی نیشابور در دوره اسلامی به اوج می‌رسد. در دوره ایلخانیان کارخانه متعدد پارچه بافی در نیشابور همانند دیگر شهرهای بزرگ ایران در آن زمان فعال بوده. پارچه‌های ابریشمی نیشابور در این دوره گرانبها بوده‌است تا حدی که در شهرهای مصر (سده هشتم میلادی/از جمله تنیس و دمیاط) گرانترین پارچه نوع نیشابوری بوده‌است. در زمینه هنر بافت پارچه در ایران سده‌های نهم و دهم هجری را عصر طلایی این هنر نامیده‌اند که نیشابور یکی از مراکز مهم و بزرگ بافت پارچه در این دوران بوده‌است.[نیازمند منبع]

در سده‌های چهارم و پنجم قمری در نیشابور و مرو بهترین پنبه و پارچه با تارهای نخی تولید می‌شد. نیشابور در دورة ساسانی بازاری بزرگ برای تجارت پارچة ابریشمی بود.[نیازمند منبع]در دوره سلجوقیان مورخان شهرهای نیشابور، ری، یزد و کاشان را به عنوان مراکز عمدة پارچه بافی در ایران ذکر کرده‌اند.[نیازمند منبع]با حملة مغول به ایران در سدة هفتم و به دنبال آن برپایی حکومت ایلخانان، مراکز مهم بافندگی چون ری و نیشابور از بین رفت.[نیازمند منبع]از دوره تیموری بندرت منسوجی باقی مانده‌است. در این دوره، و پیش از آن، بسیاری از مراکز سنتی پارچه بافی ایران از جمله نیشابور، در یورش مغولان به نابودی کشیده شدند.[۸۸]

آموزش[ویرایش]

افلاک نمای عمر خیام

اداره آموزش و پرورش نیشابور که معاونت اداره کل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی است از سازمان‌های مرتبط با آموزش در نیشابور است. یکی از مراکز پژوهشی در حال ساخت در نیشابور افلاک نمای عمر خیام است.

دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها[ویرایش]

دانشگاه نیشابور یکی از دانشگاه‌های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران در نیشابور قرار دارد.
همچنین واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد خراسان رضوی در نیشابور در نیمه اول سال ۸۹ افتتاح شد.

در اردیبهشت ماه سال ۱۳۶۴ یکی از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی نیشابور افتتاح شد که اکنون یکی از مهم‌ترین واحدهای این دانشگاه به حساب می‌آید.
دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهرستان نیشـابور یکی از دانشکده‌های دولتی ایران و تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در شهر نیشابور است. این دانشکده با بیمارستان عمومی حکیم در نیشابور فعالیت گسترده‌ای دارد.
از دیگر مراکز آموزش عالی و دانشگاهی در نیشابور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • دانشگاه نیشابور
  • واحدهای دانشگاه پیام نور در نیشابور، شهرها و بخش‌های مجاور
  • دانشگاه جامع علمی کاربردی- واحد نیشـابور
  • دانشگاه جامع علمی کاربردی- خیام
  • مؤسسه آموزش عالی فنی مهندسی سبحان نیشـابور
  • مؤسسه آموزش عالی ثامن نیشـابور
  • دانشکده کشاورزی شهید رجایی
  • دانشکدهٔ پرستاری
  • دانشکده هنر نیشابور
  • آموزشکده فنی وحرفه‌ای دختران نیشابور
  • دانشکده و آموزشکده فنی پسران نیشابور
  • مرکز تربیت معلم دانشور
  • موسسه آموزش عالی ثامن نیشابور(عزیز دوراندیش)

مدارس[ویرایش]

نوشتار اصلی: مدرسه‌های نیشابور
سردر ورودی دبیرستان خیام نیشابور

دو دبیرستان خیام و دبیرستان عطار از جمله مدارس مهم نیشابور به شمار می‌آیند.دبیرستان خیام نیشابور در سال ۱۳۱۷ افتتاح شد و یکی از قدیمی‌ترین مراکز آموزشی در استان خراسان به شمار می‌آید.

دبیرستان عطار یکی از دبیرستان‌های قدیمی و مهم نیشابور است. این دبیرستان در ۱۳۴۴خورشیدی- میلادی۱۹۶۵ افتتاح شد.. شامل یک پژوهش سرا و آزمایشگاه و مرکز فناوری اطلاعات است. همه ساله در روز ملی عطار، زنگ عرفان در این دبیرستان نواخته می‌شود.

مدرسه فضل بن شاذان یکی از مدارس مهم حوزهٔ علمیهٔ نیشابور است که در سال ۱۳۵۵ خورشیدی-۱۹۷۶ میلادی توسط سید احمد موسوی تأسیس شد. تعدادی از دانش آموختگان این مدرسه اکنون جز مسئولان شهر نیشابور هستند.

مدرسه گلشن یکی از مدارس قدیمی نیشابور است که از حوزه‌های علمیه نیشابور و خراسان به حساب می‌آمده‌است. مجموعه مدرسه تاریخی گلشن نیشابور بنایی مربوط به دوره تیموریان که در فهرست آثار تاریخی ایران نیز به ثبت رسیده در سال ۱۳۸۹ دو بار در معرض تخریب کامل قرار گرفت و اکنون غیر فعال است. مدرسه تاریخی گلشن تنها مدرسه تاریخی باقی‌مانده در شهر نیشابور متعلق به دوره تیموری در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

مرکز آموزشی شهید بهشتی و مرکز آموزشی فرزانگان، از دیگر مدارس مهم این شهر هستند که تنها مراکز سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان در این شهر می‌باشند. این دو مرکز به طور همزمان در سال ۱۳۷۴ تاسیس شدند[۸۹][۹۰] و در حال حاضر بهترین مدرسه‌های شهر نیشابور در مقاطع راهنمایی و دبیرستان هستند.

انجمن‌های هنری و علمی[ویرایش]

در نیشابور تعدادی از انجمن‌های ادبی مربوط به شعر و داستان فعال است. یکی از این انجمن‌های ادبی ویژه بانوان شاعر اهل نیشابور است.

در زمینه هنر نمایش نیز در نیشابور انجمنی فعال با نام انجمن هنرهای نمایشی نیشابور برقرار است.. همچنین انجمن سینمای جوانان ایران شعبه‌ای در نیشابور دارد.

با توجه به جایگاه علمی عمر خیام در علم ریاضیات و نجوم, در نیشابور سه انجمن مربوط به این موضوع فعال است. در زمینه علم ریاضیات, خانه ریاضیات عمر خیام در سال ۲۰۰۰ (میلادی) توسط مصطفی معین و دبیر کل یونسکو، در نیشابور هم زمان با سال جهانی ریاضیات بازگشایی شد.. در زمینه علم نجوم کانون نجوم عمر خیام و انجمن بین‌المللی علمی و فرهنگی عمر خیام در نیشابور فعال است. دیگر مراکز علمی و آموزشی در نیشابور:

  • پژوهش سرای دانش آموزی (پدان)
  • آموزشکده عالی فنی و حرفه‌ای سما - واحد نیشابور
  • هنرستان بزرگ فنی و حرفه‌ای پسرانه دکتر علی شریعتی

کتابخانه‌ها[ویرایش]

نوشتار اصلی: کتابخانه‌های نیشابور

نیشابور یکی از مراکز کتابخانه‌های تمدن اسلامی در دورهٔ تاریخی میانه سده سوم تا حمله مغول به سلطنت خوارزمشاه بوده‌است. امروزه چهار کتابخانهٔ مهم در شهر نیشابور و ده کتابخانه در شهرستان نیشابور فعال است. تعداد اعضای کتابخانه‌های نیشابور در سال ۱۳۸۵ شمسی ۸۸۵۰ نفر و تعداد کتاب‌ها ۸۴٫۷۷۸ جلد کتاب اعلام شد.[۹۱] سالانه چند بار نمایشگاه‌های کتاب در نیشابور برگزار می‌شود. کتابخانه‌های نیشابور عمومی اند و تعدادی از آن‌ها در مسجدها یا مراکز آموزشی قرار دارند.[نیازمند منبع]

ورزش[ویرایش]

ورزشگاه انقلاب نیشابور
سایت پاراگلایدینگ در شهر دررود نیشابور

تعدادی سالن‌های ورزشی در سطح شهر نیشابور وجود دارد که مالکیت آن‌ها دولتی خصوصی و سازمان تربیت بدنی ایران است. ورزش‌های هوایی، اسکیت، کوهنوردی،[۹۲] فوتبال، کشتی، سنگ نوردی، پاراگلایدینگ، بسکتبال، والیبال و دوچرخه سواری از جمله ورزش‌های پر طرفدار در نیشابور است.

مراکز ورزشی[ویرایش]

مرکز پاراگلایدینگ در شهر دررود نیشابور در دهه هفتاد(۱۳۷۰) ساخته و افتتاح شد. شامل جاده اختصاصی دسترسی به محلهای تیک آف است که به سایتهای ۳۵۰ متر،۹۵۰ متر و ۱۰۵۰ دسترسی دارد که در نوع خود یک سایت مسابقاتی محسوب شده و در ایران کم نظیر است. در سال۱۳۷۸ اولین مسابقات پاراگلایدر قهرمانی ایران در این سایت برگزار شد همچنین در پاییز ۱۳۸۷ اولین فستیوال پرواز پاراگلایدر در دررود برگزار شد.

مجموعه ورزشی تختی که دارای سالن‌های ورزشی متعددی است در مرکز شهر نیشابور قرار گرفته‌است و در دوره پهلوی دوم ساخته شد.

ورزشگاه انقلاب که بزرگترین سالن ورزشی سرپوشیده استان خراسان است در شهرک شمالی نیشابور قرار دارد و در سال ۱۳۸۵ افتتاح شد.

مجموعه ورزشی کارگران در تاریخ ۲۲/۰۶/۱۳۸۹ توسط عبدالرضا شیخ‌الاسلامی افتتاح شد.[۹۳]

مجموعه ورزشی شهید عابدینی در دهه هفتاد(۱۳۷۰) ساخته و افتتاح شد.

ورزش کاران مشهور[ویرایش]

  • پهلوان شورورزی(چهارم شهریور۱۳۰۲در روستای شورورز، نیشابور-مرگ ۱۳۷۸ شمسی نیشابور) از کشتی گیران و پهلوانان معروف ایرانی.
  • سعید خانی (زاده ۱۳۵۹ در نیشابور) از بازیکنان تیم ابومسلم و لیگ برتر فوتبال ایران.
  • سعید حاجی بگلو (زاده ۱۳۶۲در نیشابور) اولین کوهنورد نیشابوری عضو تیم ملی و صعود کننده به قلل هیمالیا. و مدیر بزرگترین سایت ورزشی صخره نوردی ایران

میثم فیاضی نسب زاده ۱۳۶۸ در نیشابور کشتی گیر برتر کشور سال ۱۳۸۸ تا ۹۰ وی بکی از برترین کشتی گیران کشور محسوب می‌شود. محسن بشنیجی (1363)نیزدر سالهای اخیر در رده قهرمانی کشور زاده در دامان نیشابور است.

باستان‌شناسی[ویرایش]

نخستین حفاری در کهندژ نیشابور در سال ۱۹۴۰ میلادی انجام گرفت.
نوشتار اصلی: پژوهش‌های باستان‌شناسی در نیشابور

اولین حفاری‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناختی در نیشابور، از سال‌های ۱۹۳۵ (میلادی) و ۱۹۴۷ (میلادی) شروع شد و توسط هیئت ایران‌شناسی موزه متروپولیتن نیویورک، بر روی خرابه‌های شهر قدیم نیشابور -جنوب شرقی شهر کنونی نیشابور- انجام گردید و در سال ۱۹۶۶ میلادی ریچارد بولیت نیز برنامهٔ پژوهشی مدونی را جهت تعیین وضعیت و بازسازی محلات و بازارها، و محدودهٔ شهر قدیم نیشابور انجام داد. در سال ۱۳۴۳ شمسی یک هیئت باستان‌شناسی از طرف وزارت فرهنگ و هنر به سرپرستی سیف‌الله کامبخش‌فرد و امیر ماهانی، و در سال ۱۳۶۷ شمسی نیز هیأتی به سرپرستی سید محمود موسوی در قسمت‌هایی از شهر قدیم نیشابور اقدام به کاوش نمودند. بر اثر کاوش‌های به عمل آمده مشخص شد که نیشابور در سده‌های سوم تا هفتم هجری یکی از مهمترین و بزرگترین مراکز ساخت سفالینه‌های اسلامی در ایران بوده و سفال نیشابور با سفال شهرهایی چون ری و جرجان برابری می‌کرده‌است. در سال‌های (۱۳۸۰- ۱۳۷۸) کاوش‌های باستان‌شناختی محله شادیاخ نیشابور توسط هیأتی به سرپرستی رجبعلی لباف خانیکی شروع شد که تاکنون به صورت فعال و نیمه‌فعال ادامه دارد.

سراسرنمایی از کهندژ نیشابور، ناحیه‌ای به وسعت ۳۵۰۰ هکتار، در جنوب شهر کنونی

آثار کشف‌شده[ویرایش]

شطرنج نیشابوری (موزه متروپولیتن نیویورک) کشف شده در نیشابور (قرن ۱۲ میلادی)

باستان شناسان در پی حفاری‌ها آثار زیادی از خرابه‌های نیشابور قدیم کشف کردند. این خرابه‌ها مورد دست برد حفاری‌های غیر مجاز توسط افراد ناشناس قرار می‌گرفت. نیروی انتظامی شهرستان نیشابور پایگاهی برای حفاظت از این خرابه‌ها دایر کرده‌است و اکنون به‌ندرت حفاری‌های غیر مجاز و اصولی اتفاق می‌افتد. بیشتر آثار مکشوفه تکه‌های سنگی. سفال. ظروف. اشیای کاخ‌ها و یک شطرنج نفیس بوده‌است. بخش‌هایی از کاخ شادیاخ و کهندژ نیشابور قدیم نیز کشف شد. یکی از آثار مهم کشف شده یک دست شطرنج مربوط به سده ۱۲ میلادی میلادی است. این مجموعه یکی از کهن‌ترین و کامل‌ترین مجموعه‌های شطرنج ایرانی است. این مجموعه نفیس شامل هفده مهره فیروزه‌ای و پانزده مهره بنفش رنگ است که در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می‌شود.

ترابری بین شهری[ویرایش]

شبکهٔ راه‌آهن سراسری در ایران ایستگاه قطار نیشابور پس از ایستگاه قطار مشهد دومین ایستگاه مسافربری قطار در استان‌های خراسان به شمار می‌رود.[نیازمند منبع]

قطار[ویرایش]

نوشتار اصلی: ایستگاه راه آهن نیشابور

یکی از طرح‌های ترابری در شهر نیشابور مربوط به ایستگاه راه آهن قطار است. این ایستگاه قطار در اول امرداد سال ۱۳۳۵ شمسی با حضور محمدرضا پهلوی, اعضای دولت و سازمان پیشاهنگی افتتاح شد. همچنین این ایستگاه یکی از ایستگاه‌های اصلی در طول راه آهن مشهد- تهران است و متصل کننده این شهر به راه‌آهن سراسری ایران است. در دیماه سال ۱۳۸۸ تقاطع غیر همسطح این ایستگاه افتتاح شد که شرکت شرکت قطارهای مسافری رجا این طرح را بزرگترین تقاطع غیر همسطح راه و راه آهن در ایران معرفی کرده‌است.[۹۴]

بزرگراه ۴۴ شرق ایران[ویرایش]

بزرگراه ۴۴ شرق ایران، که تقریباً بیشتر مسیر این جاده به صورت بزرگراه است، از میان شهر نیشابور می‌گذرد و متصل کنندهٔ این شهر و شهرستان نیشابور به شبکه بزرگراه‌های ایران است. این بزرگراه شهر نیشابور را از شرق به مشهد و از غرب به سبزوار متصل می‌کند.

گردشگری[ویرایش]

نوشتار اصلی: گردشگری در نیشابور

با توجه به تاریخ نیشابور این شهر دارای بناهای تاریخی و مذهبی بسیاری است که قابلیت گردشگری دارند. این آرامگاه‌ها و بناهای تاریخی مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی است.[۹۵] از جمله مراکز گردشگری تاریخی نیشابور آرامگاه عمر خیام، آرامگاه و مسجد محمد محروق، مسجد چوبی، آرامگاه محمد عطار نیشابوری، آرامگاه کمال‌الملک و آرامگاه حیدر یغما است.

طبیعت شهرستان نیشابور که در دامنهٔ رشته‌کوه‌های البرز و بینالود و مناطق کوهستانی قرار دارند، از مراکز طبیعت‌گردی به حساب می‌آید. شهرها و روستاهای دیزباد، خرو، بار، برفریز، دررود و بوژان و غار و کوه ابراهیم ادهم از جمله مراکز گردشگری طبیعی نیشابور است.

سراسرنمای از آبشارهای شهر دررود در شهرستان نیشابور
غروب خورشید. روستای بوژان

مراکز اقامتی[ویرایش]

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور ساخته شده در دوره صفویه امروزه کاربری موزه و فروش صنایع دستی دارد.

در گذشته کاروانسراهای نیشابور مکان‌های اقامتی برای مسافران به حساب می‌آمده‌اند. این کاروانسراها اکنون به صورت آثار باستانی در نیشابور و شهرستان نیشابور شناخته شده‌اند. بسیاری از جهانگردانی که به نیشابور قدیم آمده‌اند در سفرنامه هایشان از این کاروانسرا نام برده‌اند. از کاروانسراهای قدیمی نیشابور پیش از حمله مغول به این شهر اثری نیست. مهم ترین کاروانسرای نیشابور مربوط به دوره صفویه است.کاروانسرای شاه عباسی نیشابور یکی ازین کاروانسراهاست.

کاروانسرای شاه عباسی نیشابور امروزه کاربری موزه و فروش صنایع دستی دارد و در بافت مرکزی شهر نیشابور، خیابان امام خمینی (نیشابور)، قرار دارد. همانند بازار تاریخی نیشابور، گمان بر این است که ساخت این کاروانسرا از جمله اصلاحات دوره شاه عباس صفوی در نیشابور بوده‌است.

امروزه مراکز اقامتی نیشابور هتل‌ها است که بیشتر در مالکیت خصوصی‌اند.

ره‌آورد نیشابور[ویرایش]

سنگ فیروزه سوغات شهرستان نیشابور که در شهر نیشابور مورد تراشکاری و فروش می‌رسد. این سنگ ره آوردی نیشابور که شهرت جهانی دارد بیشتر به عنوان، ترصیع در انگشتر، گردنبند و ظروف نقره استفاده و خریداری می‌گردد.

ریواس (در دامنه بینالود روییده و بومیان با چیدن سنگ دور ساقه‌اش آن را پرورانده و سبب بلندتر شدن ساقه‌اش می‌گردند) یکی از ره‌آوردهای نیشابور است. دیگر ره آوردهای این شهر مربوط به صنایع دستی ویژهٔ این منطقه است؛

قالی دستباف نیشابور، قالیچه‌های دستباف و سفال.

همچنین آثار مکتوبی از مشاهیر اهل نیشابور همچون رباعیات خیام از ره‌آوردهای فرهنگی نیشابور به حساب می‌آید.

سوغات شهرهای استان خراسان رضوی
ردیف شهر سوغات

استان خراسان رضوی
IranRazaviKhorasan.png
۱ مشهد زعفران • نبات • هل • خشکبار • زرشک • قالی مشهد • گلیم • نمد • نقل • مهر • تسبیح • عطریات • انگشتر فیروزه و عقیق • زینت‌آلات فیروزه و عقیق • پرچم‌های مذهبی • جام چهل کلید • ادویه هفت قلم • عبای روحانی و نمازی • خلعت آخرت • سجاده • جانماز • سوهان • نخودچی کشمش • آلو • قیسی • آلوچه • لواشک • جواهرات طلا • محصولات چرمی • پوستین • گلدوزی • کفش • مصنوعات سنگی
۲ سبزوار کلوچه زنجبیلی • خشکبار • کتیرا • زیره سبز • گیاهان دارویی • صنایع دستی • زرشک دانه‌دار • گیاه کما • قرابیه • آلو خشک • انار • نمد • خربزه محبلاتی • هندوانه جوین • ریواس
۳ نیشابور ریواس • انگشتر و زیورآلات فیروزه • صنایع دستی • باقلا
۴ تربت حیدریه زعفران • ابریشم • پسته • بادام
۵ قوچان صنایع دستی • پوستین دوزی • نمدمالی • سفالگری • گلیم بافی • چارقدوزی • ساغری • گیوه • قالی و قالیچه کردی (خرسک) • انگور • کشمش
۶ تربت جام خربزه تربت • قالی و قالیچه
۷ کاشمر کشمش • زعفران • بادام • چادرشب ابریشمی • قالی و قالیچه • زیلو • گیوه • گلیم • حصیر
۸ تایباد زعفران • زیره • خربزه تایباد • پارچه‌ و البسه نخی
۹ چناران سیب • عسل
۱۰ گناباد زعفران • سفال • پسته • زرشک • توت • بادام • انگور • انجیر
۱۱ بردسکن زعفران • زیره • انار • انجیر • انگور • حلوا مغزی • کشمش • گیوه • گیاه کما • سبد حصیری • خشکبار • گلیم • قالیچه‌
۱۲ درگز جارو • زیره • کاکوتی • سیب • انگور • برنج • کشمش • گلابی • خشکبار • عسل • گلیم • قالیچه‌ • لواشک • قروت • قره قروت •

ماست • کره • روغن زرد •

صنعت و اقتصاد[ویرایش]

نیشابور در گذشته یکی از شهرهای بزرگ و مهم صنعتی در مسیر جاده ابریشم به شمار می‌آمده‌است. امروزه نیشابور یکی از فعال‌ترین شهرهای استان خراسان رضوی در صنعت و اقتصاد است و دومین قطب صنعتی استان‌های خراسان به شمار می‌رود.. طی سالهای ۱۹۰۵ تا ۱۹۱۵ میلادی با مشارکت چند تبعه روسی چهار کارخانه پنبه پاک کنی در نیشابور تأسیس شد. صنایع بزرگ و کوچکی در نیشابور فعال هستند. بیشتر کارخانه‌های بزرگ و همه شهرک‌های صنتعی در خارج از شهر نیشابور قرار دارد. با توجه به شهرت سنگ فیروزه نیشابور استخراج سنگ فیروزه یکی از صنعت‌های قدیمی اهالی این شهر به حساب می‌آید. اقتصاد این شهرستان برپایه کشاورزی، دام پروری و صنایع استوار است. این شهرستان، دارای ۵۰ واحد صنعتی وابسته به وزارت جهاد کشاورزی می‌باشد که ۲۰ واحد آن در زمینه تولید و بسته‌بندی موادغذایی هفت واحد نساجی و سلولزی، هشت واحد فراورده‌های شیمیایی، ۱۱ واحد کانی و چهار واحد صنایع فلزی می‌باشد. همچنین دو واحد کشتارگاه طیور صنعتی مشغول فعالیت‌اند، با وجود کارخانه‌ها و واحدهای صنایع تبدیلی یاد شده، باز هم ظرفیت سرمایه‌گذاری بیشتر در این شهرستان احساس می‌شود.

نیروگاه‌ها[ویرایش]

نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابوربا ظرفیت تولید ۶ /۱۱۱۰مگاوات (گازی ۴/۱۲۳×۶ + بخاری ۴/۱۲۳×۳) توسط شرکتهای ای. جی. تی و سزلک در سال۱۳۷۲ در نزدیکی شهر نیشابور افتتاح شد. نوع سوخت این نیروگاه گاز طبیعی و گازوئیل است.: درحال حاضر انرژی تولیدی توسط این نیروگاه در نیشابور و استان‌های خراسان و استان گلستان مورد استفاده قرار گرفته و شبکه انتقال سراسری برق را در ایران نیز تغذیه می‌کند. این نخستین نیروگاه استان خراسان است که تمام مراحل نصب و راه اندازی آن توسط کارشناسان داخلی انجام شده است. موقعیت این نیروگاه در جاده میر آباد شمال شهر نیشابور است.[۹۶][۹۷][۹۸]

نیروگاه بادی بینالود یک نیروگاه بادی در استان خراسان رضوی در نزدیکی شهر نیشابور و در مسیر جاده ۴۴ (ایران) است. این نیروگاه در حال حاضر با ۴۳ توربین ۶۶۰ کیلوواتی، در مجموع، ظرفیتی معادل ۲۸٫۲ مگاوات دارد.[۹۹]

شهرک‌های صنعتی[ویرایش]

شهرک صنعتی بینالود با مساحت ۱۱۰۰۰۰ هکتار و اندازهٔ صنعتی ۷۰ هکتار در کیلومتر ۵۰ جاده نیشابور به مشهد قرار دارد. این شهرک صنعتی از سال ۱۳۷۲ شمسی/۱۹۹۳ میلادی فعال است. از سال ۱۳۸۸ کارگران چینی این شهرک در حومهٔ آن ساکن شدند..

شهرک صنعتی خیاماین شهرک با مساحت ۲۴۶ هکتار و مساحت صنعتی ۳۶/۱۰۹ هکتار در کیلومتر ۲۰ جاده نیشابور به مشهد قرار دارد.

شهرک صنعتی عطاراین شهرک در کیلومتر 30 جاده نیشابور به تهران قرار دارد

ناحیه صنعتی کمال الملکاین شهرک در کیلومتر 30 نیشابور به شهر بار قرار دارد

شرکت‌ها و کارخانه‌ها[ویرایش]

شرکت مجتمع فولاد خراسان(KSC) که به عنوان قطب سوم فولاد کشور ایران مطرح است در سال ۱۳۶۲ تأسیس شد و محل اجرای طرح در ۱۵ کیلومتری شمال غرب نیشابور تعیین شد. این مجتمع یکی از مهم‌ترین و فعال‌ترین شرکت‌ها تولید کنندهٔ فولاد در ایران و خاورمیانه است.[۱۰۰]

کارخانه شرکت صنایع خیام الکتریک در حومه غربی شهر نیشابور قرار دارد. این کارخانه مهم‌ترین تولید کننده انواع کلید پریز و لوازم الکتریکی و الکترونیکی استاندارد و سیم کابل در شهرستان نیشابور و استان خراسان رضوی است. دفتر مرکزی این شرکت در تهران قرار دارد. شرکت ایران شرق در سال ۱۳۵۵ در زمینه تولید لوازم خانگی به بهره برداری رسید. این شرکت تولیدکننده انواع بخاری می‌باشد.[۱۰۱]

کارخانهٔ نساجی و نخریسی که بزرگترین کارخانهٔ نساجی شرق ایران است در نیشابور قرار دارد. فاز اول کارخانهٔ نخ ریسی و نساجی خسروی خراسان در نیشابور با سطح کل زیربنای ۴۳ هزار متر مربع در روز ۲۵ شهریور ۱۳۸۳ با حضور هاشمی رفسنجانی و واعظ طبسی افتتاح شد.

شرکت ایران خودرو خراساندر کیلومتر ۵۵ جاده مشهد به نیشابور و در مجاروت شهر جدید بینالود و در شهرک صنعتی بینالود قرار دارد[۱۰۲]

شرکت اگزوز خودرو خراساندر کیلومتر 7 جاده نیشابور به فیروزه

کشاورزی[ویرایش]

نوشتار اصلی: کشاورزی در نیشابور

اقتصاد شهرستان نیشابور برپایه کشاورزی، دام پروری و صنایع استوار است. وجود بیش از ۱۰ رودخانه در شهرستان و بیش از ۶۰۰ حلقه چاه عمیق و شرایط مناسب آب و هوایی و خاک مناسب، نیشابور را به قطب کشاورزی مبدل نموده است. مهم‌ترین فراورده‌های آن گندم، جو، ذرت، پنبه، باقلا، عدس، لپه، ماش، نخود، صیفی جات، میوه‌های گوناگون و فراورده‌های دامی است. پرورش دام در این ناحیه به گونه سنتی و صنعتی رواج دارد عمده‌ترین دام‌هایی که در نیشابور پرورش داده می‌شود، شامل گوسفند، بز، گاو، گاومیش، شتر، اسب و استر است. پرورش مرغ به روش سنتی و صنعتی در نیشابور معمول بوده و از جایگاه خوبی برخوردار است.

کل سطح زیرکشت اراضی زراعی، باغی و آیش شهرستان نیشابور، در حدود ۱۳۵ هزار هکتار است که از این مقدار ۱۰۲ هزار هکتار آن به کشت محصولات زراعی عمده‌ای مانند سیب‌زمینی، پیاز، گوجه فرنگی، انواع سبزی و گیاهان علوفه‌ای نظیر یونجه، شبدر، ذرت و محصولات دیگری همچون زیره، هندوانه، خاکشیر و به طور کلی ۴۲ محصول اختصاص یافته‌است. شهرستان نیشابور سالانه در حدود ۴۴۵ هزار تن تولیدات زراعی دارد.

محصولات باغی نیز از سطحی در حدود ۱۲ هزار هکتار به صورت دیم و آبی با تنوع ۳۲ نوع محصول به دست می‌آید؛ که عمده‌ترین این محصولات: انار، انجیر، هلو، سیب، گلابی، گیلاس و دیگر میوه‌ها مانند عناب، توت، گل و گیاه زینتی، زعفران، بادام، گردو و فندق می‌باشد که در مجموع در حدود ۵۲ هزار تن در سال می‌رسد. در مقایسه با کل محصولات تولیدی استان که ۸۰ نوع می‌باشد، در بیست محصول شهرستان نیشابور رتبه‌های اول تا سوم تولید استان را دارا است.

مراکز دولتی[ویرایش]

فرمانداری نیشابور جز فرمانداری‌های ویژه در ایران و معاونت استانداری خراسان رضوی است. مقام فرماندار نیشابور معاون استاندار خراسان و فرماندار شهرستان نیشابور است.[۱۰۳]

شهرداری نیشابور سازمانی نیمه دولتی مربوط به شهر نیشابور است که زیر نظر شهردار اداره می‌شود. شهرداری نیشابور در ۱۳۱۰ شمسی-۱۹۳۱ میلادی تأسیس شد. شهرداری نیشابور به دو اداره، سه منطقه از نظر تقسیمات شهری تشکیل شده: منطقه ۱ و ۲ و ۳. همچنین شهرداری نیشابور در سال ۱۳۸۷ طرح‌هایی برای ارتقای شهر نیشابور از لحاظ شهرسازی و معماری نوین شهری در زمره شهرهای بزرگ و کلانشهر ایران اجرا کرده است.[۱۰۴]

زندان نیشابور یا ندامتگاه مرکزی نیشابور زندانی نسبتاً قدیمی است که در شهر نیشابور واقع شده‌است. این زندان در دوره پهلوی دوم ساخته شد. این زندان با «درجه بالای امنیتی و فرهنگی» شناخته شده و تنها زندان شهرستان نیشابور است.

شورای اسلامی شهر نیشابور که مقر آن در باغ ملی شهر است. شورایی مرکب از ۷ نفر است که توسط مردم شهرهای شهرستان نیشابور برای تصمیم گیری در خصوص امور مربوط به شهرداری نیشابور انتخاب می‌شوند. در روز ۲۴ دی ۱۳۸۴ دفتر این شورا توسط افراد ناشناش به آتش کشیده شد.[۱۰۵]

جغرافیا[ویرایش]

موقعیت[ویرایش]

نیشابور از طرف شمال به کوه بینالود و شهرستان چناران- از غرب به شهرستان فیروزه وشهرستان سبزوار، از شرق به شهرستانفریمان وشهرستان طرقبه شاندیز و زبرخان-از جنوب شرقی به کدکن وشهرستان تربت حیدریه و از جنوب به شهرستان میان جلگه وشهرستان کاشمر محدود است.

شهر نیشابور در ۷۷۰ کیلومتری شرق تهران و ۱۲۷ کیلومتری غرب مشهد واقع شده‌است و مسیر بین‌المللی ریلی و جاده‌ای آسیایی (جاده ابریشم) از این شهر عبور می‌کند-نیشابور همچنین از طریق جاده محلی علاوه بر شهرهای مسیر بین‌المللی با شهرهای کاشمر-فیروزه-قوچان-کدکن-عشق آباد و تربت ارتباط دارد.

Locator map Iran Razavi Khorasan Province.png چناران چکنه. قوچان. عشق‌آباد اسفراین Locator map Iran Razavi Khorasan Province.png
قدمگاه. دررود. فریمان. مشهد شمال همت‌آباد.بزغان.سبزوار
شرق   نیشابور    غرب
جنوب
کدکن. تربت حیدریه عشق‌آباد. کاشمر بردسکن
نیشابور
نمودار آب و هوا (راهنما)
ژ ف م آ م ژ ژ آ س اُ ن د
 
 
۲۷
 
۱۰
۳−
 
 
۱۶
 
۱۶
۱
 
 
۱۱
 
۲۲
۵
 
 
۱
 
۲۹
۱۰
 
 
۱
 
۳۳
۱۵
 
 
۱
 
۳۴
۱۸
 
 
۳
 
۳۲
۱۶
 
 
۲۶
 
۲۷
۱۲
 
 
۴۹
 
۲۱
۸
 
 
۵۲
 
۱۴
۲
 
 
۳۶
 
۹
۳−
 
 
۳۳
 
۷
۵−
میانگین بالاترین و پایین ترین دما به مقیاس سانتیگراد
بارندگی به مقیاس میلی‌متر
نقشه اقلیمی ایران. شهر نیشابور در منطقه نیمه‌بیابانی سرد و مؤثر از منطقه مدیترانه‌ای با باران بهاره‌است. شمال شهرستان نیشابور در منطقه کوهستانی سرد قرار گرفته‌است.

██ معتدل خزری بسیار مرطوب

██ معتدل خزری

██ مدیترانه‌ای با باران بهاره

██ مدیترانه‌ای

██ کوهستانی سرد

██ کوهستانی بسیار سرد

██ نیمه‌بیابانی سرد

██ نیمه‌بیابانی گرم

██ بیابانی خشک

██ بیابانی خشک گرم

██ خشک ساحلی گرم

██ خشک ساحلی

آب و هوا[ویرایش]

آب و هوای نیشابور درشمال و جنوب متفاوت است. چگونگی آب و هوای نیشابور توسط دو عامل تعیین می‌شود:[۱۰۶]

  • با توجه به توده‌های مهم هوا (جریان‌های هوایی سیبری، مدیترانه‌ای، شمالی و غربی اقیانوس اطلس، موسمی اقیانوس هند و صحرایی عربستان) که به طور کلی شمال شرق کشور را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.
  • ارتفاع و جهت رشته کوه‌های بینالود و کوه سرخ که دشت نیشابور را احاطه کرده‌اند.

تابستان‌های خشک و گرم. زمستانی سرد و کوتاه از خصوصیات آب و هوایی منطقه نیشابور می‌باشد. با توجه به اختلاف زیاد ارتفاع (حدود ۲۳۰۰ متر) بین دشت نیشابور و کوه‌های منطقه، شرایط خاص آب و هوایی در این شهرستان حاکم بوده‌است. در شمال که کوهستانی است هوانسبتاً سرد است. درفصول بهار و پاییز وزش بادهای شدید موسمی و محلی، اراضی مزروعی و محصولات کشاورزی دستخوش آسیب وآفت می‌گردد و همچنین تفاوت آب و هوای نیشابور به‌خاطر وسعت بسیار چشمگیرش می‌باشد. مثلاً سر ولایت از نواحی کوهستانی حدود قوچان هوایی به مراتب سردتر از بلوک عشق آباد، منطقهٔ کویری دارد.[۱۰۷] در شمال که کوهستانی است هوانسبتاً سرد است. درفصول بهار و پاییز وزش بادهای شدید موسمی و محلی، اراضی مزروعی و محصولات کشاورزی دستخوش آسیب وآفت می‌گردد و همچنین تفاوت آب و هوای نیشابور به‌خاطر وسعت بسیار چشمگیرش می‌باشد. مثلاً سر ولایت از نواحی کوهستانی حدود قوچان هوایی به مراتب سردتر از بلوک عشق آباد، منطقهٔ کویری دارد. به طور کلی چگونگی آب وهوای نیشابور توسط دو عامل مهم زیر تعیین می‌گردد: ?)با توجه به توده‌های مهم هوا (جریان‌های هوایی سیبری، مدیترانه‌ای، شمالی وغربی اقیانوس اطلس، موسمی اقیانوس هند وصحرایی عربستان) که به طور کلی شمال شرق کشور را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.) ارتفاع وجهت رشته کوههای بینالود و کوه سرخ که دشت نیشابور را احاطه کرده‌اند.[۱۰۸]

زمین شناسی[ویرایش]

مقايسهٔ نسبی ميزان خطر زمین‌لرزه در نقاط مختلف ايران؛ نقاط قرمزتر نقاطی هستند که شتاب حداکثر جنبش زمين در آن‌ها بيش‌تر است.

در ناحیه شمال شرقی ایران دو زون مجزا از هم به نام‌های بینالود و کپه داغ - هزارمسجد دیده می‌شود که به باور برخی از زمین شناسان آن را بخشی از زون البرز می‌دانند به طوری که تقسیم بندی‌هایی که توسط نبوی و اشتوکلین برای واحدهای زمین شناسی و ساختمانی ایران صورت گرفته‌است، زون البرز را از نظر زمین شناسی به سه قسمت تقسیم کرده‌اند،

  • ۱)زون کپه داغ
  • ۲)زون البرزمرکزی
  • ۳)البرز غربی و آذربایجان

به نظر آنان زون بینالود بخشی از البرز محسوب می‌شود که حد غربی آن به زون البرز مرکزی محدود می‌شود. واحد بینالود - آلاداغ وسیلهٔ فرورفتگی کشف رود- اترک از واحد کپه داغ جدا شده و به موازات آن امتداد یافته‌است و حد جنوبی ان را گسل میامی یا شاهرود و حد غربی را گسل سمنان تشکیل می‌دهد. زون بینالود قسمتهایی از شهرستان‌های مشهد، نیشابور و سبزوار را شامل می‌گردد، ولی چون سنگ‌های دگرگون شده و آذرین این زون در درون افغانستان نیز ادامه دارد. حد شرقی آن راادامهٔ هندوکشغربی در افغانستان در نظر می‌گیرند. رسوب‌های کربونیفر در بینالود، شامل مجموعه‌ای از ماسه سنگ کوارتزیتی سیاه رنگ و شیل است که تا اندازه‌ای شبیه تشکیلات سر در (طبس - ایران مرکزی) است. در بینالود رسوبات تریاس تشخیص داده نشده‌است و تنها در منطقه آق دربند، رسوبات شیل وماسه سنگ همراه با آهک‌های فسیل دار وجود دارد که به تریاس میانی و فوقانی نسبت می‌دهند. با توجه به اینکه رسوب‌های ژوراسیک در اکثر مناطق بینالود به طور هم شیب روی رسوبهای پالئوزوئیک و مجموعهٔ دگرگونی همین دوره قرارگرفته‌اند، حالت پلاتفرمی منطقه بینالود تقریباً تا ژوراسیک ادامه پیدا می‌کند. رسوب‌های کرتاسه آن نیز شبیه البرز و رخسارهٔ آهکی دارد. احتمالاً دریای لیاس در بینالود باایران مرکزی ارتباط داشته و رسوبات اهکی کرتاسه که مشابه البرز می‌باشد، در جنوب غربی قشلاق برروی گرانیت‌های مشهد قرار می‌گیرد.[۱۰۹]

زلزله خیزی[ویرایش]

نوشتار اصلی: زلزله‌ها در نیشابور

از قرن سوم تا اوت ۱۹۲۸ میلادی؛ نیشابور در محاصره زلزله بوده‌است. در طول این مدت زلزله‌های ویران کننده بر روی سازه‌ها دگر ریختی زمین به طور متواتر بر گستره شهر نیشابور وارد کرده‌است. زلزله‌های وارد شده بر نیشابور به دلیل دسترسی نداشتن به اطلاعات و ثبت داده‌ها در جدول و نوشتار ذکر نشده‌است. برخی از زمین لرزه‌ها نیز به‌خاطر آسیب نرساندن ثبت و ضبط نشده‌اند. همچنین بعضی از نواحی به دلیل دسترسی نداشتن و نبود ارتباطات در تاریخ هم باقی نمانده‌اند. بر این اساس، میانگین تعداد زلزله‌ها در طول ۱۶۴۸ سال (از قرن سوم میلادی)، ۶۳ سال است. یعنی نیشابور هر ۶۳ سال یک بار، بر اثر زلزله ویران شده‌است.: بررسی‌های انجام شده بیانگر تخریب کامل شهر نیشابور براثر زمین‌لرزه بزرگ سال ۶۶۸ و ۷۰۸ هجری در پهنه باختری نیشابور است.[۱۱۰]. با توجه به زلزله خیزی منطقه نیشابور یکی از مسائل مطرح مربوط به اردوگاه‌های اسکان موقت بازماندگان زلزله‌است.[۱۱۱]

رویدادهای مهم[ویرایش]

رویدادهای مهم تاریخی و بلایای طبیعی در طول تاریخ نیشابور

گذشته[ویرایش]

معاصر[ویرایش]

  • سیل بوژان (مرداد ۱۳۶۶. ش /۱۹۸۷میلادی)سیل مردم راغافل گیر کرد وبسیاری از اهالی و گردشگرانی که برای سیاحت به این مکان ییلاقی آمده بودند جان خودرا از دست دادند چراکه سیل همراه گل و لای و سنگهای عظیمی بود که از کوه سرازیر شده بود.
  • ۲۳ اسفند ۱۳۷۵ (۱۳ مارس ۱۹۹۷): یک فروند هواپیمای سی-۱۳۰ متعلق به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که از دزفول عازم مشهد بود در کوه شیرباد نیشابور سقوط کرد و ۸۶ سرنشین آن کشته شدند.
  • فاجعه قطار نیشابور(۲۹ بهمن سال ۱۳۸۲)
  • زلزله ۲۹ دی ماه ۱۳۹۰ (۱۹ ژانویه ۲۰۱۲): زمین لرزه‌ای با حداکثر دامنه ۶ ریشتری به مدت ۷ ثانیه در عمق ۱۰ کیلومتری سطح زمین حوالی باغرود در ۱۱ کیلومتری شمال شهر نیشابور را لرزاند که با ۱۲۵ پس لرزه همراه بود و بیش از یک کشته و ۲۴۹ زخمی به جای گذاشت.

رسانه‌ها[ویرایش]

نشریه صبح نیشابور شماره ۱۰۹

نشریات[ویرایش]

نشریات عمومی نیشابور شامل هفته نامه استانی و محلی است. اولین نشریه محلی خراسان با نام هفته نامه صبح نیشابور چاپ شد. در سال ۱۳۷۹ نشریه شادیاخ- درسال ۱۳۸۳ نشریه خیام نامه و درسال ۱۳۸۵ نشریه نسیم نیشابور هم منتشر شدند- در سال ۱۳۸۹ هفته نامه فر سیمرغ. و در ابتدای سال ۱۳۹۰ نشریه استانی اقلیم رضا به مرکزیت و چاپ نیشابور وارد عرصه مطبوعات این شهر شده‌است.

انتشارات[ویرایش]

دو انتشاراتِ نشر کلیدر[۱۱۲] و نشر ابرشهر[۱۱۳] از ناشران کتاب در حوزه شهر نیشابور و شهرستان نیشابور است.

صدا و سیما[ویرایش]

صدا و سیمای مرکز خراسان رضوی که زیر نظر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است مرکزی فعال برای شهرستان نیشابور و مرکز آن در نیشابور دارد. همچنین صدا و سیمای مرکز خراسان رضوی در سال ۱۳۸۸ مرکز رادیوی نیشابور را افتتاح کرد. این مرکز رادیو موقت شهری در شهرستان نیشابور و اولین مرکز رادیو شهری در استان خراسان رضوی بعد از مشهد است.[۱۱۴]

در رسانه‌های دیگر[ویرایش]

تاریخ نیشابور یا زندگی مشاهیر نیشابور الهام بخش ساخت فیلم‌ها سریال‌های تلویزیونی و فیلم‌های مستند بوده‌است.

تولیدات رسانه‌ای مرتبط با نیشابور
نام کارگردان نوع موضوع مرتبط سال ساخت/زبان
سفر به نیشابور خسرو سینائی مستند نمایش جلوه‌هایی از تاریخ و فرهنگ نیشابور گذشته و امروزه ۱۳۸۹ش[۱۱۵]
ولایت عشق مهدی فخیمزاده سریال تلویزیونی صدا و سیمای ج. ا. ایران زندگی علی بن موسی. بخش‌های ورود به نیشابور سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۹/فارسی و عربی[۱۱۶]
کمال‌الملک (فیلم) علی حاتمی داستانی زندگی کمال‌الملک. بخش زندگی در نیشابور ۱۳۶۲ش/فارسی

ارتباط‌های بین‌المللی[ویرایش]

کنسولگری‌ها[ویرایش]

شهرهای هم پیوند و خواهرخوانده[ویرایش]

شهرهای هم پیوند و خواهرخوانده نیشابور
عراق بصره، عراق
عراق بغداد، عراق
تونس قیروان، تونس
تاجیکستان خجند، تاجیکستان
ازبکستان خیوه، ازبکستان
ازبکستان سمرقند، ازبکستان
ازبکستان بخارا، ازبکستان
ترکمنستان مرو، ترکمنستان
افغانستان هرات، افغانستان
افغانستان بلخ، افغانستان
افغانستان غزنی، افغانستان

شهرهای بزرگ خراسان خواهر خوانده این شهر هستند:[۱۱۷]

و این شهرها نیز هر کدام به دلیلی از نظر تاریخی و فرهنگی با نیشابور پیوند دارند.

گفتاوردها[ویرایش]

این بخش دربرگیرندهٔ گفتاوردهایی دربارهٔ نیشابور یا مشاهیرِ جهانی آن است.

نیشابور چهل و چهار محله دارد که یکی از محله‌های آن با نیمی از شیراز برابری می‌کند. نیشابور وسیع تر از فسطاط، پرجمعیت تر از بغداد، کامل تر از بصره، بزرگتر از قیروان، پاکیزه تر از اردبیل و آبادتر از همدان است.... محمد بن احمد شمس‌الدین مقدسی در احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم ض ۳۱۴ ۳۰۰

نیشابور، بزرگترین گنجینهٔ اسلامی در خاورمیانه‌است.رجب علی لباف خانیکی

«روزی که شاید در همهٔ اروپا دوازده تن یافت نمی‌شدند که نوشتن و خواندن بدانند، در نیشابور دوازده هزار تن قلمدان مرصّع بیرون می‌آمد تا یک حدیث را از زبان فرزند پیامبر بنویسند.(حدیث سلسله الذهب) محمد رضا حکیمی

حبذا شهر نیشابور که در روی زمین/گربهشت است، همان است وگرنه نیست.انوری

نیشابور از نخستین شهرهای خراسان و زادگاه اولین مدارس اسلامی و مرکز تربیت بی شماری از پیشوایان علم و دین بوده‌است.یاقوت حموی

نیشابور چه شهر دلپذیری می‌شد اگر که مجاری آبش بر روی زمین و بزرگانش در زیر خاک بودند.اسماعیل بن احمد سامانی

چگونه مقاتله نکنم از برای شهری که گِل آن خوردنی، بوتهٔ آن ریواس و سنگ‌های آن فیروزه‌است.عمرو لیث صفاری

PSM V78 D326 Ptolemy.png

شهر نیشابور به طول هشتاد درجه و پنج و عرض سی و نه درجه از اقلیم چهارم خارج و در اقلیم پنجم داخل است.بطلمیوس در ملحمه

Al Istakhri map.jpg

ازین شهر دبیران و ادیبانِ معروف برخاسته‌اند، چندان که عُلمایِ این سامان را شمار نتوان کرد.ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری در المسالک و الممالک ص۲۰۳

RuyGonzalezdeClavijo.JPG

نیشابور شهری است با وفور نعمت و در آن همه وسائل هست و جمعیت فراوان و جایگاهی بسیار نیکو دارد و پایتخت خراسان است. کلاویخو

تنها شهری که تواناییِ برابری با قاهره را داشت، نیشابور بود. ناصرخسرو

Eslami-Nodushan.jpg

کمتر شهری در سراسر ایران می‌توان یافت که به‌اندازهٔ نیشابور عبرت انگیز و پرخاطره باشد.محمد علی اسلامی ندوشن

Mohammad Khatami.jpg

«نیشابور محل پیوند ایران با اسلام است».«شأن والا و جایگاه ممتاز نیشابور در تاریخ ایجاب می‌کند که امروز با نگاه ویژه‌ای به آن نگریسته شود». محمد خاتمی

ShafieeKadkani.jpg

این نیشابور در نگاه من فشرده‌ای است از ایرانِ بزرگ..محمدرضا شفیعی کدکنی

Mohammad SAV.svg

بهترین شهرهای خراسان نیشابور است» و «نیکو شهری است نیشابور» محمد بن عبدالله، پیامبر اسلام

Farsi.svg

دو چیز غمِ سفر ز مرد کند آزاد/ علی الصباح نیشابور و خفتنِ بغداد.ضرب‌المثل فارسی

نیشابور یک دمشق کوچک شده‌است...ابن بطوطه در سفرنامه ابن بطوطه ترجمه محمدعلی موحد، بنگاه ترجمه و نشر کتاب ص ۳۹۷

André Gide.jpg

و افسوس کوچه باغ‌های نیشابور که من آن‌ها را نخواهم دید.آندره ژید

جستارهای وابسته[ویرایش]

نشان درگاه درگاه نیشابور
نشان درگاه درگاه Senmurv.svg

در پروژه‌های خواهر می‌توانید در مورد نیشابور اطلاعات بیشتری بیابید.

Search Wiktionary در میان واژه‌ها از ویکی‌واژه
Search Wikiquote در میان گفتاوردها از ویکی‌گفتاورد
Search Wikisource در میان متون از ویکی‌نبشته
Search Commons در میان تصویرها و رسانه‌ها از ویکی‌انبار

پی‌نوشت[ویرایش]

  1. ↑ Incident at Neshabur
  2. ↑ Abraxas
  3. ↑ The Road Of Nishapur
  4. ↑ Nava-Nishapur

یادکرد منابع[ویرایش]

  1. ↑ DARYOUSH KARGAR. «دانشنامه ایرانیکا (برخط)» ‎(انگلیسی)‎ (مقاله). ۲۰۰۶. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۲ مه ۲۰۱۱ میلادی. «Nišāpur, the city known also as Irānšahr (Moqaddasi, pp. 299-300; Ebn Faqih, p. 321)» 
  2. ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۰». معاونت برنامه ریزی استانداری خراسان جنوبی (به نقل از مرکز آمار ایران)، ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۲. 
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «فصل ۲ - جمعیت». در سالنامه آماری ۱۳۸۸ استانداری خراسان رضوی. مشهد: وزارت کشور. 
  4. ↑ «مرکز آمار ایران». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. 
  5. ↑ پیدا کردن x از معادلهٔ ‎P(n2)=P(n1)*(۱+x)^(n۲-n1) ‏ که n۱ و n۲ شمارهٔ سال هستند. این کار برای سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ بنا به آمار سرشماری انجام شد. جمعیت سال ۱۳۷۵َ، ۱۶۹۱۴۱ بوده‌است.
  6. ↑ فریدون گرایلی. «فصل آخر». در نیشابور شهر فیروزه. چاپ اول. نیشابور. مشهد، ۱۳۷۵. 
  7. ↑ عباسعلی مدیح. «جلد اول صفحه‌های ۴۷». در نیشابور و استراتژی توسعه. ترجمهٔ نام مترجم. نیشابور، ۲۰۰۵. صفحه.  علی طاهری. «بخش اول». در درآمدی بر جغرافیا و تاریخ شهرستان نیشابور. ترجمهٔ جمال‌الدین شیرازیان. نیشابور: نشر شادیاخ، ۲۰۰۲. صفحه. 
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ عباسعلی مدیح. نیشابور و استراتژی توسعه (جلد اول)،. تهران. نیشابور. صفحهٔ ۶۵. 
  9. ↑ مدیح، عباسعلی، نیشابور و استراتژی توسعه (جلد اول)، صفحهٔ ۱۰، به گزارش ادارهٔ کل هواشناسی، میانگین دمای روزانه در دورهٔ ۳۰ ساله
  10. ↑ «نیشابور نماد ایران و تاریخ و فرهنگ آن است». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. 
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ علی طاهری. «فصل چهارم. جمعیت». در نگاهی به تاریخ و جغرافیای نیشابور. چاپ سوم. نیشابور: ابرشهر، ۱۳۸۸. شابک ‎۹۶۴-۹۶۰۷۶-۲-۵. 
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «جمعیت تا سطح آبادی‌ها بر حسب سواد، کل کشور». وب‌گاه رسمی مرکز آمار ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در خرداد ۱۳۹۰. 
  13. ↑ عبدالحسین زرین کوب. «دوم». در تاریخ مردم ایران، قبل از اسلام. چاپ اول. تهران: امیر کبیر، ۱۳۶۴. 
  14. ↑ الحاکم نیشابوری/ویرایش شفیعی کدکنی. ««ذکر فتح نیشابور بر دست صحابه و تابعین رضوان الله علیهم» و «روایة اخری»». در تاریخ نیشابور (الحاکم). تهران: چاپ آگه، ۱۳۸۸. 
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Hammuda, Abdul Hamid, H. «فصل کتاب». در The History of Independent Islamic States:Tarikh Adduwal Al-Islamiyyah Al-Mustaqillah,. قاهره: al-Dar al-Thaqafiyyah lil-Nashr، ۲۰۱۰. p.۳۰-۴۰. 
  16. ↑ «Top 10 Cities of the Year ۱۰۰۰» ‎(انگلیسی)‎. 
  17. ↑ Pop - History.pdf «CITY POPULATIONS THROUGH HISTORY». 
  18. ↑ رجبعلی لباف خانیکی. «اثبات فرضیات مربوط به پایتخت فرهنگی ایران در دوره اسلامی». . پارسه. پایگاه خبرگزاری میراث فرهنگی، ۱۱ آبان ۱۳۸۳. 
  19. ↑ الحاکم نیشابوری. «ذکر فتح نشابور». در تاریخ نیشابور. تهران: آگه، ۱۳۸۵. ۱۶. 
  20. ↑ ریچارد بولیت. بازشناسی و جمعیت شناسی نیشابور قرون وسطایی. . ماهنامه یغما. ترجمهٔ علی انوری، ش. شماره ۸٫۹ (سال ۱۳۶۰ سال هشتم، آبان ۱۳۶۱): از ۵۱۲ تا ۵۲۰. 
  21. ↑ چارلز ویلکینسوتن. «نیشابور اولیه» ‎(انگلیسی)‎. 
  22. ↑ «۲۸ اردیبهشت. روز بزرگداشت حکیم عمر خیام» ‎(فارسی)‎.  «۲۵ فروردین. روزبزرگداشت عطارنیشابوری» ‎(فارسی)‎. 
  23. ↑ شهلا بختیاری (عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه الزهرا).. نیشابور و پایگاه علمی آن از منظر یاقوت حموی. . فصلنامه تاریخ اسلامی، ش. ش ۳۱، (پاییز ۸۶). 
  24. ↑ لسترنج، گای. «خراسان». در جغرافیای تاریخ سرزمین‌های خلافت شرقی. ترجمهٔ محمود عرفان. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۷. 
  25. ↑ شهلا بختیاری (عضو هیأت علمی گروه تاریخ دانشگاه الزهرا).. نیشابور و پایگاه علمی آن از منظر یاقوت حموی/مقدمه. . فصلنامه تاریخ اسلامی، ش. ش ۳۱، (پاییز ۸۶). 
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ چارلز ویلکینسوتن. «نیشابور قدیم» ‎(انگلیسی)‎. 
  27. ↑ عبدالحمید مولوی. نیشابور، مرکز خراسان، قدیم‌ترین پایگاه علوم اسلامی در ایران. . نشریه دانشکده علوم معقول و منقول مشهد (فصلنامه دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد. فصلنامه مطالعات اسلامی)، ش. ۱ (اسفند ۱۳۴۷): ص ۱۸۲-۲۲۶. 
  28. ↑ عبدالحسین زرین‌کوب. «اول». در میراث صوفیه. امیرکبیر. 
  29. ↑ ویلیام بوردهی. تحقیقی در آیین اسماعیلیه. ترجمهٔ زهرا سعیدی. مشهد: تابناک، ۱۳۶۴. 
  30. ↑ ریچارد بولیت-Richard W.Bulliet. «مقدمه». در The Patricians of Nishapur. چاپ اول. بوستون: انتشارات دانشگاه هاروارد، ماساچوست، ۱۹۷۲. 
  31. ↑ فریدون جنیدی. نیشابور شهر دروازه‌های خورشید. . بنیاد نیشابور. 
  32. ↑ ابراهیم زنگنه. شهرستان نیشابور و مهمترین وقایع تاریخ آن. . فصلنامه علمی - ترویجی مشکوة. بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، ش. شماره ۵۴-۵۵ (بهار و تابستان ۱۳۷۶). 
  33. ↑ Sheila Blair. The monumental inscriptions from early Islamic Iran and Transoxiana. ۱۹۹۲. ۱۵٫۵۴. 
  34. ↑ James W. Allan. Nishapur: metalwork of the early Islamic period. نیویورک: Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.)، ۱۹۸۲. ۱۳. شمارهٔ شابک. 
  35. ↑ Charles Melville. «مقدمه». در EARTHQUAKES IN THE HISTORY OF NISHAPUR. بوستون: هاروارد. 
  36. ↑ «روزنه» ‎(فارسی)‎. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. «مطالعات انجام شده از قرن پنجم تا حمله مغول» 
  37. ↑ الحاکم نیشابوری. «ذیل آتشکده». در تاریخ نیشابور. شفیعی کدکنی. 
  38. ↑ علی طاهری. «سوم». در نگاهی به تاریخ و جغرافیای نیشابور. چاپ دوم. نیشابور: ابرشهر، ۱۳۸۴. شابک ‎۹۶۴-۹۶۰۷۶-۲-۵. 
  39. ↑ «نیشابور به شبکه بین شهری میراث فرهنگی و معنوی جهان ملحق شد». 
  40. ↑ «فصل ۷- صنعت». در سالنامه آماری ۱۳۸۸ استانداری خراسان رضوی. مشهد: وزارت کشور. 
  41. ↑ علی طاهری. «دوم». در نگاهی به تاریخ و جغرافیای نیشابور. چاپ دوم. نیشابور: ابرشهر، ۱۳۸۴. شابک ‎۹۶۴-۹۶۰۷۶-۲-۵. 
  42. ↑ علی طاهری. «فصل سوم. ترابری». در نگاهی به تاریخ و جغرافیای نیشابور. چاپ دوم. نیشابور: ابرشهر، ۱۳۸۴. شابک ‎۹۶۴-۹۶۰۷۶-۲-۵. 
  43. ↑ علی طاهری. «اقتصاد و صنعت». در نگاهی به تاریخ و جغرافیای نیشابور. چاپ دوم. نیشابور: ابرشهر، ۱۳۸۴. شابک ‎۹۶۴-۹۶۰۷۶-۲-۵. 
  44. ↑ خبرگزاری اجتماعی و فرهنگی میراث آریا. «داش‌خانه‌های نیشابور بررسی شدند» ‎(فارسی)‎ (وبگاه). خبرگزاری اجتماعی و فرهنگی میراث آریا، ۳۰ شهریور. 
  45. ↑ حسن پیرنیا. تاریخ باستانی ایران. چاپ نوبت چاپ. تهران: انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۶۲. 
  46. ↑ The Geographical journal, Volume 37. Royal Geographical Society (Great Britain. ۱۵۴. 
  47. ↑ حسن پیرنیا. تاریخ باستانی ایران. چاپ نوبت چاپ. تهران: انتشارات دنیای کتاب، ۱۳۶۲. 
  48. ↑ Sir CLEMENTS R. MARKHAM, KOB. The Geographical journal, Volume 37. Royal Geographical Society Great Britain. ۱۵۴. 
  49. ↑ الحاکم نیشابوری. تاریخ نیشابور (الحاکم). آگه. بخش ذکر فتح نشابور بر دست صحابه. 
  50. ↑ Charles Kyrle Wilkinson. Nishapur:some early Islamic buildings and their decoration. Metropolitan Museum of Art (New York, N.Y.)، ۱۹۸۷. ۱۱٫۴۱٫۴۲. 
  51. ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «15th World Scout Jamboree (cancelled)»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ژوئن ۲۰۱۱).
  52. ↑ تاریخ نیشابور، بخش فرهنگ امروزه، فریدون گرایلی
  53. ↑ مقدسی. احسن التقاسیم فی معرفةالاقالیم. ویرایش ج ۲. ۴۸۰. 
  54. ↑ فریدون گرایلی. «نیشابور در دوره ساسانیان». در تاریخ نیشابور. چاپ دوم. نیشابور. مشهد. 
  55. ↑ الحاکم نیشابوری. «ذیل آتشکده». در تاریخ نیشابور. شفیعی کدکنی. 
  56. ↑ ویلیام بوردهی. تحقیقی در آیین اسماعیلیه. ترجمهٔ زهرا سعیدی. مشهد: تابناک، ۱۳۶۴. 
  57. ↑ محمد بن زین العابدین. تاریخ جماعت اسمعیلیه:هدایت المومنین الطالبین.. ترجمهٔ هما خاقان زاده. تهران: اساطیر، ۱۳۶۲. 
  58. ↑ عبدالحسین زرین‌کوب. «فصل کتاب». در جستجو در تصوف ایران. امیرکبیر. 
  59. ↑ فریدون گرایلی. «یادبودها و ماندگارها». در تاریخ نیشابور. چاپ دوم. نیشابور. مشهد. 
  60. ↑ فریدون گرایلی. «یادبودها و ماندگارها/بخش آتشکده». در تاریخ نیشابور شهر قلمدان‌های مرصع. چاپ دوم. نیشابور. مشهد. 
  61. ↑ سیریل الگود. اسناد و مباحثی درباره کلیسای شرق. ، ص ۲۰. 
  62. ↑ فریدون گرایلی. «یادگارها و ماندگارها، مسجد جامع نیشابور». در نیشابور شهر فیروزه. چاپ اول. تهران، نیشابور. 
  63. ↑ «یادگارها و ماندگارها، سعید بن سلام». در نیشابور شهر فیروزه. چاپ اول. تهران، نیشابور. 
  64. ↑ فریدون گرایلی. «یادگارها و ماندگارها، آرامگاه دارو فروش کوی محبت». در نیشابور شهر فیروزه. چاپ اول. تهران، نیشابور. 
  65. ↑ ویلیام بوردهی. کتاب=تحقیقی در آیین اسماعیلیه. چاپ اول. مشهد. 
  66. ↑ «آداب و رسوم و فرهنگ مردم روستاهای نیشابور». روزنامه اطلاعات. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۶ آبان ۱۳۸۸. 
  67. ↑ فریدون گرایلی. نیشابور شهر قلمدان‌های مرصع. خاوران، ۱۳۷۶. ۲۵. 
  68. ↑ علی طاهری. «نیشابور امروزین». در نگاهی به جغرافیا و تاریخ نیشابور. چاپ ۱۳۷۸. نیشابور: نشر ابرهشر، سال انتشار. صفحه. 
  69. ↑ فریدون گرایلی. «بخش آخر». در نیشابور شهر فیروزه. چاپ ۱۳۷۵. مشهد و نیشابور. 
  70. ↑ مقدسی. احسن التقاسیم فی معرفةالاقالیم. ویرایش ج ۲. ۴۸۰. 
  71. ↑ «نیشابور به شبکه بین شهری میراث فرهنگی و معنوی جهان الحاق شد.» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه. روزنامه قدس، بهمن ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۱. «دکتر سعیدآبادی» 
  72. ↑ «پیوستن نیشابور به شبکه بین شهری میراث فرهنگی و معنوی جهان» ‎(فارسی)‎. روزنامه کیهان. 
  73. ↑ «نیشابور از سوی یونسکو، پایتخت علوم زمین ایران نامیده شده‌است» ‎(فارسی)‎. 
  74. ↑ «همایش نیشابور از برنامه‌های مؤثر یونسکو است.» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه. خبرگزاری فارس، تیر ۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۲۴ مهٔ ۲۰۱۱. «محمدمهدی مروج‌الشریعه» 
  75. ↑ «یونسکو در نیشابور همایش بر پا می‌کند» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۶ تیر ۱۳۸۹. 
  76. ↑ «سرود ویژه نیشابور ساخته شد» ‎(فارسی)‎. روزنامه کیهان. بازبینی‌شده در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۰. «سرود ویژه نیشابور ساخته شد» 
  77. ↑ «سرود ویژه نیشابور هم زمان با روز ملی عطار رونمایی می‌شود» ‎(فارسی)‎. روزنامه خراسان رضوی، ۲۵ فروردین ۱۳۹۰. شماره انتشار ۱۷۸۱۰. 
  78. ↑ عبدالوهاب بیاتی. محاکمه فی نیسابور. الدار التونسیه للنشر، ۱۹۷۳. 
  79. ↑ Alex Henderson. «Abraxas» ‎(انگلیسی)‎. وب‌گاه Allmusic. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۱. 
  80. ↑ Encyclopædia Britannica. «سفال نیشابور از دانشنامه بریتانیکا» ‎(انگلیسی)‎. 
  81. ↑ فضل الله حشمتی رضوی. «فصل کتاب». در فرش ایران. ترجمهٔ نام مترجم. چاپ چاپ سوم ۱۳۸۰. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. ص. 
  82. ↑ «ایران تنسج أکبر سجادة عالمیا لمسجد الشیخ زاید بأبو ظبی». «إن هذه السجادة قام علی حیاکتها ألف ومئتی عامل تم اختیارهم من قری نیسابور وجری العمل فیها ۱۸ شهرا.» 
  83. ↑ «جامع السلطان قابوس الأکبر». «قامت حیاکةالسجادة فی نیشابور (الواقعة شرق ولایة خراسان فی إیران) علی ید ۶۰۰ امرأة محترفة تحت إشراف خبراء فی تصمیم ونسج السجاد.» 
  84. ↑ رونمایی از سومین فرش بزرگ جهان/عکس
  85. ↑ «مرمت آرامگاه رودکی توسط هنرمندان نیشابوری» ‎(ٰفارسی)‎. یکشنبه ۱۴ مهر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۸۸/۰۵/۱۷. بازبینی‌شده در ۳ مه ۲۰۱۱ میلادی. «مرمت آرامگاه رودکی توسط هنرمندان نیشابوری» 
  86. ↑ «آرامگاه رودکی در تاجیکستان» ‎(فارسی)‎. ۸۸/۰۵/۱۷. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۸۸/۰۵/۱۷. بازبینی‌شده در ۳ مه ۲۰۱۱ میلادی. «آرامگاه رودکی در تاجیکستان به‌شدت محافظت می‌شود» 
  87. ↑ -a۰۱۸۷۴۲۷۵۹۹ «Iranian team helps restore Rudaki tomb» ‎(انگلیسی)‎. بایگانی‌شده از -a۰۱۸۷۴۲۷۵۹۹ نسخهٔ اصلی در ۸۸/۰۵/۱۷. بازبینی‌شده در ۳ مه ۲۰۱۱ میلادی. «Iranian team helps restore Rudaki tomb» 
  88. ↑ Paul Wheatley. «فصل کتاب». در The Places Where Men Pray Together: Cities in Islamic Lands, Seventh through the Tenth Centuries. ۱۷۸. شمارهٔ شابک. 
  89. ↑ مدرسه شهید بهشتی در سایت سابق سمپاد
  90. ↑ مدرسه فرزانگان در سایت سابق سمپاد
  91. ↑ «بیش از ۱۷۰ هزار نفر به کتابخانه‌های نیشابور مراجعه کردند» ‎(فارسی)‎. خبرگزاری مهر، ۵ مهر ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. 
  92. ↑ «پورتال جامع هیئت کوهنوردی و صعودهای ورزشی شهرستان نیشابور» ‎(فارسی)‎. 
  93. ↑ «سایت به صدا و سیمای خراسان رضوی می‌باشد.». «شیخ‌الاسلامی در حاشیه افتتاح مجموعه ورزشی کارگران نیشابور» 
  94. ↑ شرکت رجا/اداره کل خط و سازه‌های فنی. «افتتاح تقاطع غیر همسطح ایستــگاه راه آهن نیشابور بزرگترین تقاطع غیر همسطح راه و راه آهن در ایران». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در مه ۲۰۱۱ میلادی. 
  95. ↑ علی طاهری. «فصل کتاب». در راهنمای گردشگری نیشابور. نشر ابرشهر، ۱۳۸۸. شابک ‎-۹۶۰۷۶-۹-۲. 
  96. ↑ «سایت توانیر» ‎(فارسی)‎. «فاز سوم نیروگاه سیکل ترکیبی نیشابور تکمیل شد» 
  97. ↑ [Khorasan Electricity Industry history Website «CCGT Plants in Iran - other provinces»] ‎(انگلیسی)‎. «Khorasan Regional Electric Power» 
  98. ↑ «Khorasan Electricity Industry history Website provinces» ‎(انگلیسی)‎. «Khorasan Regional Electric Power» 
  99. ↑ مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «ویکی‌پدیای انگلیسی»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ژوئن ۲۰۱۱).
  100. ↑ «درباره شرکت مجتمع فولاد خوزستان» ‎(فارسی)‎. 
  101. ↑ شرکت ایران شرق. «ایران شرق». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۱ میلادی. 
  102. ↑ ایران خودرو خراسان. «ikkco». بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در مه ۲۰۱۱ میلادی. 
  103. ↑ «استانداری خراسان رضوی معاونت فرماندری نیشابور». وزارت کشور ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۳ مه ۲۰۱۱ میلادی. 
  104. ↑ «احداث برج ۴۰ طبقه اقتصادی در نیشابور» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه. عصر ایران، تیر ۱۳۸۷. بازبینی‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۱. «عباسعلی مدیح» 
  105. ↑ «دفتر شورای شهر نیشابور توسط گروهی ناشناس به آتش کشیده شد.» ‎(فارسی)‎. وب‌گاه. آفتاب، دی ۱۳۸۴. بازبینی‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۱. 
  106. ↑ «Neyshabur Weather Forecast» ‎(انگلیسی)‎. وب‌گاه. Weather Forecast. بازبینی‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۱. 
  107. ↑ «آب و هوای شهرستان نیشابور» ‎(فارسی)‎. پورتال شهرستان نیشابور، شهریور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در مرداد. 
  108. ↑ «آب و هوای شهرستان نیشابور» ‎(فارسی)‎. پورتال شهرستان نیشابور، شهریور. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در مرداد. 
  109. ↑ «پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور ایران (توضیحات نقشه زمین شناسی نیشابور)». پایگاه ملی داده‌های علوم زمین کشور ایران. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در مه ۲۰۱۱ میلادی. 
  110. ↑ «زمین‌شناسی و زلزله‌خیزی نیشابور» ‎(فارسی)‎. شنبه ۱ آبان ۸۹. 
  111. ↑ هادی نیرآبادی و حمیدرضا کوهبنانی. «مکان یابی اردوگاه‌های اسکان موقت بازماندگان زلزله با استفاده از AHP» ‎(فارسی)‎. 
  112. ↑ «نشر کلیدر» ‎(فارسی)‎. 
  113. ↑ «نشر ابرشهر» ‎(فارسی)‎. 
  114. ↑ «راه اندازی رادیو موقت شهری نیشابور» ‎(فارسی)‎. صدا و سیمای استان خراسان رضوی. بازبینی‌شده در ۲۴ تیر ۱۳۸۸. 
  115. ↑ روزبه فرازمند. «انسان شناسی و فرهنگ» ‎(فارسی)‎. سه‌شنبه، ۳ اسفند ۱۳۸۹ — ۰۰:۱۵. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۱ میلادی. 
  116. ↑ «خیمه» ‎(فارسی)‎. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۷ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۲۱ مه ۲۰۱۱ میلادی. 
  117. ↑ هفته‌نامه صبح نیشابور. مصاحبه شهردار نیشابور. . هفته‌نامه صبح نیشابور، ۲۰۰۲. 

منابع[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]

ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای نیشابور دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ نیشابور موجود است.
داده‌های کتابخانه‌ای
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=نیشابور&oldid=16828114»