فرهنگ عمید

فرهنگ عمید واژه‌نامه‌ای است که در دوجلد به چاپ رسیده است. این فرهنگنامه شامل واژه‌های فارسی، لغات عربی، اروپایی و ترکی به کار رفته در زبان فارسی است که به همراه اصطلاحات ادبی و علمی به دست حسن عمید نوشته شده‌است. حسن عمید در سال ۱۳۳۲ واژه‌نامه‌ای را به نام فرهنگ نو تکمیل و به چاپ رسانید که جلد اول آن در سال ۱۳۰۸ به چاپ رسیده بود. اما فرهنگ فارسی عمید نخستین بار در سال ۱۳۳۵ در ۹۳۶ صفحه با قطع کوچک چاپ شد و بعد از گذشت ده سال این فرهنگ با اصلاحات و افزدون واژه‌های بیشتر در سال ۱۳۴۲ هجری خورشیدی و در ۱۱۱۴ صفحه با سرمایهٔ کتابخانه ابن سینا چاپ شد.

خصوصیات

از ویژگی‌های این واژه‌نامه می‌توان موردهای زیر را نام برد:

• آمدن نشانه‌های آوایی واژگان (برای تلفظ درست واژگان) در میان کمانک برابر هر واژه؛
• زبانی که واژگان از آن آمده‌است و واژهٔ اروپایی وارد شده به زبان نیزبه همان زبان آورده شده؛
• گونهٔ واژگان براساس دستور زبان اول فرهنگ بیان شده است؛
• آوا نگاری واژگان عربی بر اساس تلفظ اصلی واژه آورده شده و معنی واژگان به صورت روشن و به زبان ساده نگاشته شده؛
• در این فرهنگ تصویرهایی برای برخی از واژگان گنجانده شده‌است؛
• این فرهنگ تنها دربرگیرندهٔ شمار فراوانی از واژگانی است که در زبان فارسی به کار رفته‌اند و نام مکان‌ها و شهرها و نویسندگان، و هنرمندان در آن نوشته نشده‌است. (به جز نمونه‌های بسیار مشهور که برای دریافت برخی نوشته‌ها نیاز است. مانند: بهلول یا سلیمان)

تجدید چاپ

فرهنگ فارسی عمید سال ۱۳۸۹ به سرپرستی فرهاد قربان‌زاده از اعضای مؤسسهٔ لغت نامهٔ دهخدا ویرایش و تألیف مجدد شد که جایزهٔ سیزدهمین دورهٔ کتاب فصل در بهار ۱۳۸۹ را نیز به خود اختصاص داد. در این ویرایش ۲۵ نفر از پژوهشگران با فرهاد قربان زاده همکاری داشتند که نام تمامی آن‌ها در ابتدای این ویراست از فرهنگ آمده‌است. این ویرایش با هماهنگی بازماندگان حسن عمید انجام گرفته‌است و قانون حقوق مؤلف در آن رعایت شده‌است. این کتاب به صورت دورنگ منتشر شده و تنها فرهنگ فارسی است که لوح فشردهٔ آن به رایگان در کنار آن عرضه می‌شود. در این ویراست واژه‌های جدید بسیاری به متن افزوده شده‌است.

منابع

• پیشگفتارهای فرهنگ عمید (فرهنگ عمید، حسن عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ هشتم ۱۳۷۱).

پیوند به بیرون

• فرهنگ فارسی عمید (پاورپوینت)