دهه ۱۳۴۰
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
| سده: | سده ۱۳ - سده ۱۴ - سده ۱۵ |
| دهه: | ۱۳۱۰ ۱۳۲۰ ۱۳۳۰ ۱۳۴۰ ۱۳۵۰ ۱۳۶۰ ۱۳۷۰ |
| سال: | ۱۳۳۷ ۱۳۳۸ ۱۳۳۹ - ۱۳۴۰ - ۱۳۴۱ ۱۳۴۲ ۱۳۴۳ |
دهه ۱۳۴۰ صدو سی و چهارمین دهه تقویم هجری خورشیدی است.
محتویات
مناسبت‌ها[ویرایش]
رویدادها[ویرایش]
- ۲۳ فروردین - نخستین سفر انسان به فضا توسط یوری گاگارین
- ایجاد شهر رابُر در استان کرمان ایران.
- ساخت و نصب تندیس کوهنورد در میدان سربند در دربند تهران.
- همه‌پرسی ۶ بهمن و تصویب اصلاحات منشور انقلاب سفید.
- تشکیل سپاه دانش
- تشکیل سپاه بهداشت
- لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در هیئت دولت مطرح شد و در ۱۶ مهر ماه به تصویب رسید.
- ۱۵ خرداد - قم- حجت الاسلام روح‌الله خمینی پس ازنوشتن نامه به شاه علیه دادن حق رای زنان و سخنرانی وی در ۳ ژوئن در قم دستگیر می‌شود. مراجع تقلید با توافق ژنرال حسن پاکروان دومین رئیس ساواک به سرعت به وی لقب آیت‌الله می‌دهند تا از مجازات مرگ نجات یابد.[۱][۲][۳]
- ۲۰ تیر: آغاز کار راه تازهٔ فرح‌زاد به تهران.[۴]
- ۳۰ دی - آبادان - محمد رضا شاه پهلوی کارخانه پترو شیمی را افتتاح می‌کند.
- ۹ بهمن- اینسبروگ - محمد رضا شاه پهلوی همراه با رئیس جمهور اتریش بازیهای المپیک زمستانی را می‌گشایند.
- ۲۸ بهمن - تهران - موافقتنامه پترو شیمی بین ایران و انستیتوی فرانسوی نفت امضا می‌شود.
- ۲۹ بهمن - تهران - مجلس شورای ملی لایحه ایجاد سپاه بهداشت را تصویب نمود.
- ۱۷ اسفند - تهران - حسنعلی منصور نخست وزیر می‌شود.
- ۱۷ خرداد - واشنگتن - دانشگاه جرج تاون به محمد رضا شاه پهلوی دکترای افتخاری پیشکش می‌کند.
- ۱۹ خرداد - نیویورک - دانشگاه نیویورک به محمد رضا شاه پهلوی دکترای افتخاری پیشکش می‌کند.
- ۲۱ خرداد - لس آنجلس - دانشگاه کالیفرنیا به محمد رضا شاه پهلوی دکترای افتخاری پیشکش می‌کند.
- ۲۶ شهریور - تهران - هایله سلاسی امپراتور حبشه برای دیدار رسمی وارد تهران می‌شود.
- ۲۶ آبان - تهران - بودوئن پادشاه بلژیک همراه ملکه فا بیولا برای دیدار رسمی وارد تهران می‌شود.
- ۲۱ مهر: تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملی.
- ۳۰ آذر - تهران - آیت الله مطهری و بهشتی و محمد جواد باهنر و علی اکبر هاشمی رفسنجانی در حسینیه ارشاد وعظ می‌کنند. هزینه بنای این مسجد را بازرگانان تهران پرداخته‌اند.
- ۲۷ اسفند: انجام نخستین راهپیمایی فضایی جهان توسط الکسی لئونوف کیهان‌نورد روسی.
- ۲۱ فروردین - تهران – سوءقصد به جان شاه محمد رضا پهلوی در کاخ مرمر بوسیله سرباز گارد شاهنشاهی شمس‌آبادی یکی از اعضای فداییان اسلام. در یک مصاحبه تلویزیونی اکبر هاشمی رفسنجانی گفت اسلحه برای کشتن منصور را وی شخصاً تهیه کرده بود.[نیازمند منبع]
- ۱۷ اردیبهشت - ریودوژانیرو – دانشگاه ریودوژانیرو به محمد رضا پهلوی دکترای افتخاری می‌دهد.
- ۲۴ شهریور - تهران – مجلس شورای ملی و مجلس سنا لقب آریامهر را به شاهنشاه اعطا می‌کنند. این عنوان توسط محمد القاسی وزیر فرهنگ مراکش و رئیس بورد اجرایی یونسکو در ۸ سپتامبر برای قدردانی از محمد رضا پهلوی پادشاه ایران و کشور ایران در مبارزه با بیسوادی ابداع شده‌است.
- ۹ آبان - تهران – خانه سازی برای خانواده‌های کم در آمد – محمد رضا پهلوی شاه ایران کوی نهم آبان را که برای سکونت طبقات کم در آمد ساخته شده‌است افتتاح می‌کند. آپارتمانهایی برای خانواده‌های ۳ تا ۵ نفره ساخته شده‌است.
- ۱۰ آبان - تهران – شاه محمد رضا پهلوی دانشگاه صنعتی آریامهر را افتتاح می‌کند. رشته‌های مهندسی این دانشگاه بر اساس دانشگاه صنعتی ماساچوست MIT می‌باشد.
- ۱۹ آبان - دمشق – دیپلمات‌های ایرانی سوریه را ترک می‌کنند. یکی از وزیران این کشور خوزستان را عربستان اعلام می‌کند.
- ۲۷ آبان - مدرس – ایران و هند قراداد برای ساخت یک پالایشگاه با گنجایش تصفیه ۵۰۰۰۰ بشکه نفت در روز امضا می‌کنند.
- ۲۱ آذر - تهران - قرارداد ساخت ذوب آهن ایران در اصفهان با وجود مخالفت غرب به اینکه ایران به ذوب آهن احتیاج ندارد با شوروی امضا شد.
- ۲۳ آذر - تهران – شهبانو فرح پهلوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را می‌گشاید. ریاست عالیه این کانون را علیاحضرت بر عهده دارد. کتابخانه‌های بسیاری باید تأسیس شود. کتابخانه‌های سیار برای دهاتها و گروه‌های تئاتر برای اجرای برنامه به روستاها بروند.
- ۳ دی - کردستان – میگهای عراقی به دهکده‌های مرزی حمله می‌کنند.
- ۵ دی - تهران - شاه محمد رضا پهلوی سوء قصد کنندگان به وی در کاخ مرمر در روز ۲۱ فروردین و طرح کنندگان این سوء قصد را که همه در انگلیس درس می‌خوانده‌اند. را می‌بخشد.
- ۱۱ دی - ایران – سازمان مخفی مجاهدین خلق ایران شکل می‌گیرد. این گروه هم مذهبی هم کمونیست هستند و خود را مارکسیست اسلامی می‌نامند.
- ۲۰ دی - تهران – خانواده سلطنتی به کاخ نیاوران نقل مکان می‌کند. بنای کاخ ساده است و در میان پارک در بلندیهای تهران جای دارد. این کاخ به هزینه دولت بنا شده و متعلق به دولت است.
- ۸ اسفند - ایران – جمعیت ایران ۲۴۸۷۷۰۰۰ میلیون نفر است که ۹ میلیون و ۳۰۰۰۰۰ شهرنشین و ۱۵، ۵ میلیون نفر روستانشین هستند.
- ۲۵ اسفند - خارک – محمد رضا پهلوی شاه ایران، بزرگترین بندر نفتی دنیا را می‌گشاید.
- تاریخ نامشخص
- اقامت آرتور پوپ در شیراز
- سیما ایزدجو، دختر بهار ایران شد.
- ۲۰ تیر - آغاز جام جهانی ۱۹۶۶ در انگلستان
- ۱ آبان - تهران – نخستین برنامه تلویزیون ملی ایران پخش می‌شود.
- ۹ آبان - برپایی نخستین فستیوال فیلم کودکان در تهران.
- تاریخ نامشخص
- تأسیس موزه رضا عباسی در خیابان شریعتی تهران.
- آغاز فعالیت‌های بیابان‌زدایی در ایران.[۵]
- ۲۶ اسفند - کشتار می لای در ویتنام به دست سربازان آمریکایی
- ۲۰ تیر: آغاز ساخت کتابخانهٔ کودک آبادان.[۶]
- اسفند: تصویب قانون تشکیل مناطق آزاد تجاری ایران
زادگان[ویرایش]
- سید پرویز فتاح: وزیر نیرو در دولت اول محمود احمدی‌نژاد؛ زاده شهر ارومیه.
- ۱ شهریور - محمد باقر قالیباف: سیاستمدار نظامی ایران و شهردار شهر تهران.
- بهمن: فریبا وفی نویسنده ایرانی.
- مجید نامجو؛ وزیر نیرو در کابینه دوم محمود احمدی‌نژاد.
- سارا ایروانی، نقاش، تصویرگر کتاب و مدرس هنر
- کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت دولت محمود احمدی‌نژاد
- سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران.
- ۸ اردیبهشت - تهران - علیرضا پهلوی سومین فرزند شاه و فرح پهلوی زاده شد. نام علیرضا به یاد برادر شاه انتخاب شده است.
- ۲۱ شهریور - انوشه انصاری کاوشگر و رئیس انجمن گردانندگان شرکت فناوری ارتباط از راه دور (TTI).
- تاریخ نامشخص
- پروین اردلان، روزنامه‌نگار، پژوهشگر و از فعالان حقوق زنان.
- فرهاد اصلانی، بازیگر تاتر، سینما و تلویزیون.
- احمدرضا عابدزاده، دروازه بان تیم ملی ایران و عقاب آسیا.
- ابراهیم لطفی، نوازنده ویلون کلاسیک، استاد دانشگاه.
- علی مصفا، بازیگر و کارگردان ایرانی.
- ساویسا مهوار، نویسنده ایرانی.
- رضا میر کریمی، کارگردان ایرانی.
- فاطمه آجرلو، از سیاستمداران و از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران.
- سید شمس الدین حسینی وزیر اموراقتصاد و دارایی ایران در دولت محمود احمدی‌نژاد.
- سعید مرتضوی معروف به قاضی مرتضوی.
- ۲۰ اردیبهشت - رضا عطاران، کارگردان و بازیگر ایرانی سینما و تلویزیون.
- ۲ آذر ـ حمید حسنی، پژوهشگر، فرهنگ‌نویس، و ویراستارِ ایرانی.
- تاریخ نامشخص
- چیستا یثربی نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان ایرانی
- ابوالفضل عطار، فیلمساز
- ۱ فروردین - علی دایی، فوتبالیست ایرانی و رکورددار گلزنی در دیدارهای ملی در جهان.
- مجتبی خامنه‌ای، فرزند سید علی خامنه‌ای.
- یاسمین سینایی، مجسمه‌ساز ایرانی.
- ۷ فروردین - تولد شاهزاده لیلا پهلوی در تهران
- ۲۸ بهمن - آرش حجازی، نویسنده، مترجم، روزنامه‌نگار، پزشک، ناشر ایرانی
- ۱۹ اردیبهشت - هنگامه قاضیانی، بازیگر
- ۲۷ بهمن - لیلا اسفندیاری، کوهنورد زن ایرانی
- ۸ اسفند - نگین صدق گویا، بازیگر
درگذشتگان[ویرایش]
- آیت الله سید حسین طباطبایی بروجردی، مرجع تقلید شیعه. (تولد ۱۲۵۴)
- شهریور - مستوره افشار، فعال حقوق زنان در جمعیت نسوان وطنخواه
- ۲۱ آبان - روح‌الله خالقی، موسیقی‌دان ایرانی
- ۲۲ آبان - سعید نفیسی، نویسنده، مترجم و شاعر ایرانی.
- ۲۴ بهمن - فروغ فرخزاد، شاعر معاصر ایرانی.
- ۱۴ اسفند - محمد مصدق، دولت‌مرد ایرانی و نخست‌وزیر ایران از ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۲ (زادهٔ ۱۲۶۱)
- تاریخ نامشخص
- فخرعظمی ارغون از شاعران صاحب نام ایران و مادر سیمین بهبهانی.
- محجوبه هروی، از زنان شاعر نامدار افغان (زادهٔ ۱۲۸۵)
- ۱۷ دی - غلامرضا تختی، کشتی‌گیر ایرانی (زاده ۱۳۰۹)
- ۷ فروردین - مرگ یوری گاگارین نخستین فضانورد جهان
- ۸ فروردین - عبدالحسین سپنتا، کارگردان اولین فیلم ناطق ایرانی.
منابع[ویرایش]
- ↑ Ehsan Naraghi: From Palast to Prison. I.B. Tauris 1994, p.177.
- ↑ Abbas Milani: Eminent Persians. Syracuse University Press, 2008, p. 479.
- ↑ Memorirs of Fatemeh Pakravan Iranian Oral History Project, Center for Middle Eastern Studies, Harvard University, 1998. ISBN 0-932885-19-5 p. 36-48
- ↑ بیرشک، احمد، کارنامهٔ بیست و هشت سال خدمت گروه فرهنگی هدف، از ۱۳۲۷ تا ۱۳۵۵ (۲۵۰۷ تا ۲۵۳۵)، تهران: ۲۵۳۶، به یادگار آغاز نیمهٔ دوم قرن اول شاهنشاهی پهلوی، ص ۳۷–۱.
- ↑ ایرنا، کد خبر: ۵۱۱۶۹۱، زمان مخابره: ۱۳۸۸/۳/۶، بازدید: ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ بیرشک، احمد، کارنامهٔ بیست و هشت سال خدمت گروه فرهنگی هدف، از ۱۳۲۷ تا ۱۳۵۵ (۲۵۰۷ تا ۲۵۳۵)، تهران: ۲۵۳۶، به یادگار آغاز نیمهٔ دوم قرن اول شاهنشاهی پهلوی، ص ۳۷–۱.
 |
این یک مقالهٔ خرد گاه‌شماری است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
