زیسازگانشناسی[۱] یا زیستسامانهشناسی (همچنین زیستشناسی سامانهشناختی/سازگانشناختی و به اختصار سازگانشناسی[۲] یا سامانهشناسی) دانشی است که وظیفه اصلیش تلاش برای درک تاریخ تکاملی حیات است؛ به بیانی دیگر، «سامانهشناسی» به آرایهشناسی جانداران با توجه به روابط میان آنها در طی روند تکامل و سازگاری با محیط زندگیشان میپردازد؛ بنابراین یک سازگانشناس باید ضمن اشراف کلی به ردههای عالی جانوران یا گیاهان، از روابط بین موجودات مورد مطالعه آگاهی کافی داشته و این روابط را به صورت ردهبندی مورد استفاده عموم دربیاورد.
معمولاْ هر سامانهشناس را بر اساس گروه مورد مطالعه، به آن گروه منتسب میکنند. مثلاْ به فردی که سامانهشناسی ماهیها را انجام میدهد سامانهشناس ماهی، به کسی که سامانهشناسی خانوادهکپورماهیان را انجام میدهد، سامانهشناس کپورماهیان گفته میشود و … زمینههای مختلف دانش سامانهشناسی را بر اساس نوع صفاتی که به کار میبرند نیز منتسب میکنند، مثل سامانهشناسی ریختی و سامانهشناسی ملکولی. همچنین بر اساس نوع مکتب آنها به سامانهشناسی تبارشناسی یا فیلوژنی، سامانهشناسی مصنوعی و سامانهشناسی صوری و رقومی نیز تقسیم میشوند. گرچه اغلب سامانهشناسی، آرایهشناسی و ردهبندی (طبقهبندی) به صورت مترادف به کار میروند، ولی هریک تعریف و کاربرد خاص خود را دارد. در واقع طبقهبندی و آرایهشناسی زیرمجموعههای سامانهشناسی هستند، همانگونه که طبقهبندی زیرمجموعهٔ آرایهشناسی است؛ بنابراین سامانهشناسان اغلب «آرایهشناس» نیز هستند ولی همه آرایهشناسان سامانهشناس نیستند.