ترنگبین

ترنجبین از پوشش گیاهی روستای زالی ۱۳۹۱

ترنگبین، ترانگبین یا ترنجبین ، شیرابه‌های برگ و ساقه‌های گیاه خارشتر است که از نظر خواص ملین بوده و جوشانده آن برای سرفه و درد سینه مفید است. آن را به فرانسوی Manne d"hedysarum و Manna d"alhagi و Manne de perse و به انگلیسی Manna of hedysarum و به عربی "ترنجبین" می‌نامند.

ماده‌ای است شیرین که به صورت شبنم روی گیاه حاج یا خارشتر (با نام علمی Alhagi maurorum) یا خاربز می‌نشیند. در یک بررسی که توسط مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان انجام شد، مشاهده شد که این شیرابه‌های قندی در نتیجه عمل حشره‌ای به طور طبیعی و با ایجاد شکاف به خارج تراوش می‌شود.

پراکندگی جغرافیایی

گیاه خارشتر درختچه یا بوته خاری است که در بیابان‌ها و دشت‌های کم ارتفاع ایران مانند خراسان، یزد، تبریز، زرند کرمان، اطراف قم و بوشهر به طور خودرو فراوان دیده می‌شود. سابقاً از ترنجبین در کارخانجات ساده قندگیری به طور سنتی قند می‌گرفتند، ولی بعدها چون فروش ترنجبین از نظر دارویی بازار بهتری پیدا کرد، آن را فقط به عنوان دارو می‌فروشند.

ترکیبات

ترنجبین حاوی ترکیبات قندی مختلفی چون گلوکز و فروکتوز، ساکاروز و تری ساکارید است که به راحتی در آب حل می‌شود.

خواص دارویی

ترنجبین گاهی جهت شیرین کردن جوشانده گیاهی استفاده می‌شود که معمولا اگر به همراه فلوس استفاده شود خاصیت عفونت زدایی دارد.

منابع

کتاب‌ها

• میرحیدر، حسین. معارف گیاهی. چاپ اول. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۳. ۶۴۷.