محمد تقی
برای اثبات پذیری کامل این مقاله به منابع بی طرف نیاز است. لطفاً با توجه به سیاست ویکی پدیا در قبال منابع با ارائهٔ منابع بی طرف و معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بی منبع ممکن است در آینده حذف شوند. |
مختصات: ۳۳°۲۲′۴۸.۱″ شمالی ۴۴°۲۰′۱۶.۷۴″ شرقی / ۳۳.۳۸۰۰۲۸° شمالی ۴۴.۳۳۷۹۸۳۳° شرقی
محمد تقی |
|
---|---|
نقش | نهمین امام شیعیان |
نام | محمد تقی |
کنیه | ابوجعفر |
لقب(ها) | تقی و جواد |
زادروز | ۱۰ رجب ۱۹۵ قمری |
زادگاه | مدینه |
درگذشت | ۲۹ ذی القعده ۲۲۰ قمری |
مدفن | کاظمین |
پدر | رضا |
مادر | سبیکه (خیزران) |
فرزند(ان) | هادی، مبرقع، حسین، عمران، فاطمه، خدیجه، امکلثوم |
طول عمر |
پیش از امامت ۸ سال (سال ۲۰۳ تا ۲۲۰ پس از هجرت) |
ابوجعفر، محمد بن علی الجواد التقی (به عربی: محمد بن علی الجواد) نهمین امام شیعیان که از وی با عنوان امام محمد تقی یا امام جواد یاد میکنند. کنیهاش «ابوجعفر» و لقب او «جواد» و «تقی» میباشد. وی فرزند علی بن موسی الرضا و سبیکه بوده که در ۱۰ رجب سال ۱۹۵ هجری در مدینه به دنیا آمد.[۱]
محتویات
زندگینامه
زادن
پیشگویی
از پیغمبر اسلام نقل شدهاست که گفت: «بِأَبي ابْنِ خِيَرَةِ الإماءِ النَوبِيةِ الطَيِّبَةِ (ترجمه: پدرم فدای پسر بهترین کنیزان که اهل نوبه و پاکیزه است) »[۲]. همچنین شیخ صدوق نقل میکند که: ... الحسين بن علي بن أبي طالب عليهما السّلام قال: دخلت على رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فقال: ... و إنّ اللّه عزّ و جلّ ركّب في صلبه [أي في صلب أبي الحسن الرضا عليه السّلام] نطفة مباركة، طيّبة، زكيّة، رضيّة، مرضيّة. و سمّاها محمد بن علي، فهو شفيع شيعته، و وارث علم جدّه، له علامة بيّنة و حجّة ظاهرة ... (ترجمه: راوی میگوید: نزد پیغمبر (ص) رفتم. گفت: خدای -عزوجل- از پشت او [امام رضا] نطفهای فرخنده، پاک، نیکو، پسندیده، موردخشنودی کردهاست و «محمد علی» نامیدهاستش. او شفیع پیروانش و وارث دانش نیایش است. دانش آشکار و حجتی و نمایان دارد...) [۳].
در تاریخ گفتهاند که علی بن موسای رضا سالها بچهدار نمیشد و امام موسی بن جعفر به وی مژدهٔ فرزندی داد. شیخ کلینی نیز نقل میکند: عن يزيد بن سليط الزيدي، قال: لقيت أبا إبراهيم عليه السّلام و نحن نريد العمرة ... قال لي: يا يزيد! و إذا مررت بهذا الموضع و لقيته [أي علي بن موسى الرضا عليهما السّلام] و ستلقاه، فبشّره: أنّه سيولد له غلام، أمين، مأمون، مبارك ... (ترجمه: راوی گوید: میخواستیم به عمره رویم که امام کاظم (ع) را دیدم... به من فرمود: یزید! هنگامی که از آنجا گذشتی و دیدیش [امام رضا را] -که او را خواهی دید- به نوید ده که پسری خواهد زایید که امانتدار و ایمن و خجسته است ...) [۴].
امامت
هنگام کشتهشدن علی بن موسی الرضا در خراسان، جواد حدود ۸ سال سن داشت و برای همین شیعیان آن زمان به امامت او شک کردند و در این رابطه جلسههای پرسش و پاسخ برگزار نمودند.[۵] محمد تقی اولین امامی بود که در خردسالی به این مقام میرسید. به اعتقاد شیعه رضا پیش از مرگش، او را بهعنوان امام بعد از خود معرفی کرده بود.[۶]
سالشمار امامت امامان دوازدهگانه شیعه
- توضیحات
- این الگو بر مبنای اندیشه شیعه میباشد.
- دوره امامت علی بن ابیطالب از درگذشت پیامبر اسلام آغاز شدهاست.
- آغاز امامت هر امام مصادف با درگذشت امام پیشین است.
- دوره امامت حجت بن حسن از لحظه درگذشت امام پیشین خود آغاز شده است و چون به عقیده شیعیان دوازده امامی وی زنده است و از نظرها پنهان میباشد، لذا امامت حجت بن حسن تا زمان ظهور وی و پیرو آن تا روز قیامت ادامه دارد.
(۱) علی المرتضی ۶۳۲ تا ۶۶۱ (۲۹ سال) (۲) حسن المجتبی ۶۶۱ تا ۶۷۰ (۹ سال) (۳) حسین الشهید ۶۷۰ تا ۶۸۰ (۱۰ سال) (۴) علی السجاد ۶۸۰ تا ۷۱۲ (۳۲ سال) (۵) محمد الباقر ۷۱۲ تا ۷۳۲ (۲۰ سال) (۶)جعفر الصادق ۷۳۲ تا ۷۶۵ (۳۳ سال) (۷) موسی الکاظم ۷۶۵ تا ۷۹۹ (۳۴ سال) (۸) علی الرضا ۷۹۹ تا ۸۱۷ (۱۸ سال) (۹) محمد التقی ۸۱۷ تا ۸۳۵ (۱۸ سال) (۱۰) علی النقی ۸۳۵ تا ۸۶۸ (۳۳ سال) (۱۱) حسن العسکری ۸۶۷ تا ۸۷۴ (۷ سال) (۱۲) محمد المهدی از ۸۷۴ تا زمان حال (تاکنون ۱۱۴۰ سال)
ازدواج
بعد از کشتهشدن رضا و به امامت رسیدن جواد، به دستور مأمون او را از مدینه به بغداد منتقل کردند و دخترش امفضل را به ازدواجش درآوردند که شیعیان این ازدواج را تحمیلی و با اهداف سیاسی میدانند.[۷] محمد تقی از دختر مأمون فرزندی نداشت و فرزندانش ماحصل ازدواجش با زن دیگری به نام سمانهٔ مغربیه بودهاند.
اصحاب
جواد با وجود فشارهای حاکمان بنیعباس، اصحاب و شاگردان زیادی تربیت کرد که نام آنها در برخی کتب شیعه در حدود ۲۶۰ نفر ذکر شده که عبدالعظیم حسنی، ابوهاشم جعفری، ابراهیم بن مهزیار اهوازی، حسین بن سعید اهوازی، دعبل خزاعی، حسن بن محبوب سراد کوفی، اسماعیل بن بزیع و صفوان بن یحیی از معروفترینشان هستند.[۸]
مناظرات
محمد تقی در چند نوبت با فقیهان بزرگ زمان خود مناظراتی برگزار کرد که اغلب در مجلس خلیفهٔ وقت صورت میگرفت. از جملهٔ مناظرهکنندگان با او، یحیی بن اکثم (فقیه و مشاور مأمون و بعدها قاضیالقضات مسلمین) و ابن ابیداود (فقیه مورد وثوق مأمون و معتصم و قاضی بغداد در زمان متوکل) بودند. نقل شده در هنگام مناظره با ابن اکثم که در زمان مأمون انجام شد، سن جواد ۹ سال بودهاست. درخشش او در این مناظره در نوع استدلال و تکیه بر اصول فقه اسلامی چنان زیاد بود که خلیفه را به تحسینش واداشت.[۹] در مناظره با ابن ابیداود، معتصم حکم فقهی صادر شده از جواد را به دلیل استدلال قرآنی او بر حکم فقهی ابن ابیداود ترجیح داده و دستور به اجرای آن داد.[۱۰][۱۱]
مرگ مأمون
در سال ۲۱۸ هجری جواد به همراه همسرش سمانه و پسرش هادی به سفر حج رفتند که در همان سال مأمون مرد[۱۲] و مردم با برادش معتصم بیعت کردند. محمد تقی فرزندش را در مدینه گذاشته و خود و همسرش به عراق برگشتند.[۱۳] رابطهٔ میان او و معتصم خوب نبود و به همین جهت خلیفه سعی میکرد وی را از بین ببرد.
مرگ
در مرگ جواد چند قول مشهور است که در همهٔ موارد دستداشتن معتصم و مسمومشدن او وجود دارد. یک قول میگوید که توسط همسرش به دستور خلیفه مسوم شده[۱۴] و بنابه قولی دیگر به وسیلهٔ شخصی به نام «اشناس» به دستور معتصم شربت مسومی را به وی مینوشانند و وی را در ۲۵ سالگی، مسموم و به قتل میرسانند. مرگ او در آخر ذیالقعده[۱۵] سال ۲۲۰ هجری و در بغداد رخ دادهاست.[۱۶]
آرامگاه
آرامگاه جواد در شهر کاظمین در شمال بغداد و در کنار جدش موسی کاظم است و یکی از گنبدهای این حرم متعلق به اوست. حرم کاظمین یکی از مهمترین زیارتگاههای شیعیان در عراق به شمار میرود و روزانه مورد بازدید هزاران نفر قرار میگیرد. در نزدیکی این حرم، آرامگاه شیخ مفید (اولین مرجع تقلید شیعه بعد از غیبت کبری)، خواجه نصیرالدین طوسی، سید مرتضی و برادرش سید رضی، ابن قولویه و برخی دیگر از علمای بزرگ شیعه وجود دارد.
پانویس
- ↑ عبدالرزاق موسوی مقرم، وفاة الامام الجواد(ع)، قم، انتشارات الشریف الرضی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ص۷
- ↑ قمی، شیخ عباس، أنوار البهية [نورهای بهی (رخشان)]، ترجمة محمدمهدی اشتهاردی، قم: ناصر، ١٣٨٣.
- ↑ ابن بابويه، محمد بن علي، عیون اخبار الرضا [چشمههای حدیثهای امام رضا]، الجزء ١، تهران: نشر جهان، ١٣٧٨ (قمری)
- ↑ کلینی، محمد بن يعقوب، کافی، الجزء ١، قم
- ↑ Kate H. Winter. The woman in the mountain: reconstructions of self and land by Adirondack. State University of New York Press، ۱۹۸۹. ۲۰۷.
- ↑ «هذا ابوجعفر قد اجلسته مجلسی و صیّرته فی مکانی؛ این ابوجعفر است که در جایگاه خود نشاندهام و در مکانم قرار دادهام.»( کافی، ج ۱، ص ۳۲۱. نشان امامت در کتف (کافی، ج ۱، ص ۳۲۱) لم یلد مولود اعظم برکة علی شیعتنا مثله (همان) هو مولی ابی جعفر (همان) ابوجعفر و حسین و خلیفتی فی اهلی من بعدی (روضة الواعظین ۲۰۳) بابی انت و امی انت لها (امامة) (اثباب الوصیة: ص ۲۱۱).
- ↑ تاریخ یعقوبی، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۸۴ ه. ق، ج ۳، ص ۱۸۹
- ↑ شیخ طوسی، رجال، الطبعة الاولی، نجف، منشورات المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۱ ه. ق، ص ۳۹۷-۴۰۹. شیخ طوسی تعداد آنها را ۱۲۱ نفر میداند. مؤلف«مسند الامام الجواد» هم تعداد یاران و شاگردان امام جواد را ۱۲۱ نفر میداند(عطاردی، شیخ عزیز الله، مسند الامام الجواد، مشهد، المؤتمر العالمی للامام الرضا(ع)، ۱۴۱۰(ه. ق)) و قزوینی آنها را جمعاً ۲۵۷ نفر میداند(قزوینی، سید محمد کاظم، الامام الجواد من المهد الی اللحد، الطبعة الاولی، بیروت، مؤسسة البلاغ (۱۴۰۸ ه. ق).
- ↑ ارشاد مفید ص ۲۸۳، قابل دسترسی در اینجا
- ↑ تفسيرالعياشي، ج۱، ص۳۱۹ - موسوعه الامام الجواد (ع)، ج۲، ص ۴۱۰
- ↑ منبع ثانویه برای هر دو منبع اولیه بالا: حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع)، رسول جعفریان، ص ۴۸۲-۴۸۶
- ↑ مروج الذهب مسعودی
- ↑ تاریخ گزیده حمدالله مستوفی، صص ۲۰۵-۲۰۶
- ↑ مروج الذهب، ج۳، ص ۴۶۴
- ↑ محمد بن علی بن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، بی تا، ج ۴، ص ۳۸۲
- ↑ الإرشاد, شیخ مفید، قم، نشر الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳.
منابع
- حضرت امام محمد جواد علیه السلام، دانشنامه رشد
- حوزه نت
- امام جواد، گروه نویسندگان مؤسسة البلاغ، ترجمه محمود شریفی
- زندگانی امام جواد(ع)، احمد صادقی اردستانی
پیوند به بیرون
|
|