دیزباد
مختصات: ۳۶°۰۶′۰۷″ شمالی ۵۹°۱۶′۵۵″ شرقی / ۳۶.۱۰۱۹۴° شمالی ۵۹.۲۸۱۹۴° شرقی
نمایی از روستای دیزباد
|
|
اطلاعات کلی | |
---|---|
کشور | ایران |
استان | [[استان خراسان رضوی|خراسان رضوی]] |
شهرستان | [[شهرستان نیشابور|نیشابور]] |
بخش | بخش زبرخان |
دهستان | [[دهستان اردوغش|اردوغش]] |
نامهای قدیمی | قصرالرّیح، چهل اشکوب، دژ آباد، دزباد |
|
|
مردم | |
جمعیت | ۵۰۰ در سال ۱۳۸۱ |
جغرافیای طبیعی | |
ارتفاع از سطح دریا | ۱۷۵۰ متر |
آبوهوا | |
بارش سالانه | ۴۰۰ |
اطلاعات روستایی | |
رهآورد | گيلاس ، آلبالو ، آلو ، سیب ، گردو و گیاهان دارویی. |
پیششمارهٔ تلفن | 0514-339 |
وبگاه رسمی | http://www.dizbad-shora.ir |
محتویات
دیزباد[ویرایش]
دیزباد نام یک روستا واقع در بخش زبرخان شهرستان نیشابور (دیزباد بالا) و یک روستا واقع در بخش احمدآباد شهرستان مشهد (دیزباد پایین) و منطقهای مابین شهرستان مشهد و نیشابور در استان خراسان رضوی است.
دیزباد بالا (دیزباد علیا)[ویرایش]
روستای دیزباد بر روی دامنه های جنوبی رشته کوه های بینالود و به صورت شرقی-غربی استقرار یافته که معروفترین روستا از نوع پلکانی در ایران میباشد.
ویژگیها[ویرایش]
سکونت و شغل[ویرایش]
اکثریت مردم دیزباد در شهرستان مشهد و نیشابور ساکن بوده و اغلب آنها در فصل بهار و تابستان برای انجام امور مربوط به باغداری در دیزباد بسر میبرند. باغداری به روش های نوین شغل دوم اکثریت مردم دیزباد بالا می باشد ، لیکن از منظر علاقه به زادگاه و موطن اکثریت مردم به اینکار بعنوان شغل نمی نگرند و آن را بهانه ای برای رفتن به دیزباد تلقی می نمایند.
فرهنگی[ویرایش]
- تأسیس مدرسه ناصرخسرو دیزباد در سال ۱۳۱۲
- در سال ۱۳۴۸ نام دیزباد به عنوان یکی از معدود روستاهای صددرصد باسواد جهان در یونسکو به ثبت رسید.
- خرید ژنراتور دیزلی و احداث اولین شبکه خصوصی برق در ایران به همت معلمان و اهالی دیزباد
گویش[ویرایش]
مردم دیزباد با گویشی خاص خود که بسیار شبیه گویش مردم نیشابور است صحبت میکنند
مناسبت های دیزباد[ویرایش]
- مراسم چیله بجست(گویش محلی) یکی از زیباترین مراسم اهالی دیزباد می باشد.
این رسم در دیزباد و برخی از روستاهای نیشابور در شب آخر بهمن ماه به پاسداشت نعمت های الهی برگزار می گردد و شباهت بسیاری به مراسم چهارشنبه سوری باستانی ایرانیان دارد. مراسمی که در سالهای گذشته بدست فراموشی سپرده شده بود اما در سال 93 با همت شورا و اهالی هر چند با حضور اندک افراد ولی به گرمی برگزار شد .
- مراسم نوحصار معروفترین مراسم اهالی دیزباد میباشد.
اکثریت اهالی دیزباد اعم از ساکنین روستا و شهرها و نیز دیزبادی های مقیم خارج از کشور سعی میکنند در این مراسم شرکت نمایند. در گویش محلی نو به دره یو شکلی میگویند که قسمت اول مراسم در آن برگزار میگردد ، حصار نیز قلعه ای در دورترین اراضی روستاست که شاهد برگزاری قسمت دوم مراسم می باشد. در مورد این مراسم دو روایت ذکر شده : اول اینکه توسط شخصی عارف به نام امامقلی معروف به خاکی خراسانی که از مشاهیر دیزباد میباشد نقل شده و روایتی است از سیر سلوک این عارف. روایت دوم که بی شباهت به روایت اول نیست بیان میکند که این سنت از کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری و حدیقه الحقیقه سنایی و چند اثر عرفانی دیگر نشات گرفته و مضمونی از شرح سلوک و معراج عرفا می باشد. هرچند این مراسم تا حدود زیادی با این دو روایت همخوانی دارد ولی هر دوی آنها سینه به سینه نقل گشته و در مورد صحت آنها نمیتوان نظری قاطع داد. در این مراسم که از سحرگاه شروع میشود برگزارکنندگان به صورت گروهی (هر گروه معمولا از فرزندان و عروس و دامادها و نوه های هر بزرگ خاندان تشکیل میشود البته قابل ذکر است بدلیل کثرت ازدواج فامیلی و یا داخل روستایی که بشدت بین اهالی در دیزباد رایج میباشد این گروه بندی را نمیتوان بطور کاملا قطعی تصور کرد) تا ظهر در قسمت اول اطراق کرده و پس از آن با عبور از دو وادی در قسمت اول و پنج وادی در قسمت دوم و در مجموع هفت وادی عشق به فنا فی الله میرسند.
صنعتی[ویرایش]
باد محلی منطقه دیزباد با توجه به شرایط مناسبی که دارا میباشد، دارای جنبه اقتصادی محسوب میشود . این باد با گسترش تفکر استفاده از انرژیهای نو در سطح جهان و کشور بعنوان کانون تامین انرژی آینده منطقه مد نظر قرار گرفتهاست .مهمترین مزیت این باد مناسب بودن آن برای تولید انرژی برق است . همچنین در تابستان تا حدود زیادی به تعدیل و لطافت هوا در مناطق میانی و شمالی دشت نیشابور کمک میکند .با توجه به این شرایط نیروگاه بادی دیزباد در سال ۲۰۰۲ در این منطقه احداث شد.
ساکنین مقیم[ویرایش]
ساکنین مقیم دیزباد بالا در فصل پاییز و زمستان بدلیل سرمای زیاد و ساکن بودن اکثر اهالی در شهرها حدود صد الی پانصد نفر میباشد ولی در دو فصل بهار و تابستان به لطف هوا و آب فوق العاده تمیز و عالی آن و نیز انجام امور مربوط به باغداری (که بصورت کاملا علمی صورت میپذیرد) تا چندین هزار نفر نیز میرسد.
آب و خاک،کشاورزی و محصولات[ویرایش]
این روستا دارای خاک بسیار حاصلخیز و آبی بسیار گوارا و غنی از املاح مفید و بسیار خنک بوده که این موارد در کنار باغداری بسیار علمی و اصولی که زاییده سواد همه اهالی روستا میباشد باعث بازده کمّی و کیفی باغها شده و محصولات کاملا ارگانیک درجه یک را بوجود می آورد ، بطوریکه بعضی محصولات آن در جهان در زمره بهترین ها در شاخه محصولات باغی ارگانیک میباشد. محصولات کشاورزی دیزباد شامل گیلاس ، آلو ، سیب ، آلبالو ، گردو ، بادام ، زردآلو ، هلو ، گلابی ، توت و ... بوده که بیشترین محصولات آن گیلاس ، آلو ، سیب ، گردو و آلبالو میباشد.
مشاهیر دیزباد[ویرایش]
- امامقلی خاکی خراسانی از شاعران فارسی زبان در سده ۱۱ هجری قمری
- محمد فدایی خراسانی از شاعران و نویسندگان فارسی زبان در سده ۱۲ هجری قمری
پیوند به بیرون[ویرایش]
|