حاج علی دوافروش
حاج علی دوافروش یا دواچی (۱۲۵۰-۱۲۹۰ شمسی) از اعضاء انجمن تبریز و از بنیانگزاران مرکز غیبی و شخص دوم بعد از علی مسیو بود. پیشه اش دوافروشی بود ودر علم شیمی تبحر داشت. وی از پیشگامان جنبش مشروطه بود وهیئت مدیره مرکز غیبی را اداره میکرد.
محتویات
زندگی[ویرایش]
حاجعلی صاحب داروخانه ناصری تبریز بود و در کار واردات دارو از خارج کشور فعالیت داشت. با شروع خیزش مردمی مشروطه از پیشروان و رهبران نهضت بود، او را دانتون انقلاب مشروطیت لقب دادهاند. وی از همرزمان ستارخان بود و در یکی از حملات صمدخان به تبریز گلولهای به مچ دست وی اصابت نمود که سه ماه مداوای آن ادامه داشت. در جریان بتوپ بستن مجلس در۱۳۲۶ قمری وی به همراه میرزا حسین واعظ و سید حسن شریف زاده در کنسولگری فرانسه در تبریز متحصن شدند.[۱]
پس از پیروزی مشروطه حاجعلی همت خود را به نشر فرهنگ و معارف بکار بست و در مدرسه سعادت که قریب ۵۰۰ شاگرد داشت فعالیت میکرد. مدتی نیز رئیس اداره نظمیه تبریز بود.
وی و ثقه الاسلام تبریزی از افراد مدیرو مدبر در دوره مشروطه بودند. کسروی از حاجی علی دوافروش بعنوان مغز متفکر انقلاب مشروطه یاد میکند.
مرگ[ویرایش]
سه ماه قبل از کشتار روسها در تبریز (در محرم ۱۳۳۰)وی از کار کناره گیری کرده و خانه نشین بود و در حوادث آن چند روز مداخله نداشت ولی افراد صمدخان او را دستگیر کرده و زندانی نمودند و سپس وی به همراه میرزا احمد سهیلی در باغشمال تبریز به دار آویخته شدند وخانه او را منفجر کردند.[۲]
نقل قول دیگران[ویرایش]
تقی زاده در مورد وی گفته است:
حاجعلی مرحوم هیچ گناهی جز وطنپرستی و مشروطه طلبی نداشت. کسی که از محبس صمدخان فرار کرده بود بمن گفت که حاج علی در محبس در حالی که به زنجیر گردنش اشاره میکرد به او گفته: فلانکس این زنجیر، فُکل وطنپرستان و آزادی طلبان است.[۳]
پانویس[ویرایش]
- ↑ کسروی، تاریخ مشروطه ایران، ۶۷۸ و ۳۹۱.
- ↑ براون، نامههائی از تبریز، ۱۷۶.
- ↑ براون، نامههائی از تبریز، ۲۲۵.
- ↑ براون، نامههائی از تبریز، ۲۲۵.
منابع[ویرایش]
- کسروی، احمد. تاریخ مشروطه ایران انتشارات امیرکبیر جلد دوم
- براون، ادوارد. نامههائی از تبریز ترجمه حسن جوادی. چاپ دوم ۱۳۶۱ شرکت سهامی انتشار تهران
- «مشاهیر آذربایجان شرقی». سازمان میراث فرهنگی استان. بازبینیشده در ۳۰ مارس ۲۰۱۳.