دانشگاه تبریز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو

مختصات: ۳۸°۰۳′۴۱.۶۴″ شمالی ۴۶°۱۹′۴۲.۶۴″ شرقی / ۳۸.۰۶۱۵۶۶۷° شمالی ۴۶.۳۲۸۵۱۱۱° شرقی / 38.0615667; 46.3285111

دانشگاه تبریز
University of Tabriz logo.png
شعار تزکیه و تعلیم
تأسیس ۱۳۲۵
نوع دانشگاه عمومی
بنیانگذار جعفر پیشه‌وری
رئیس محمدرضا پورمحمدی[۱] (از ۲۳ دی ۱۳۹۲ به عنوان سرپرست و از ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳ به عنوان رئیس)
هیئت علمی ۸۹۱ نفر[۲]
دانشجویان ۱۸٬۰۰۰ نفر[۳]
کارشناسی ارشد ۴٬۷۸۰ نفر[۳]
دکترا ۸۴۱ نفر[۳]
مکان تبریز
نام مستعار آذربایجان اونیورسیته سی
وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وب‌گاه http://www.tabrizu.ac.ir

دانشگاه تبریز یکی از دانشگاه‌های دولتی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می‌باشد که در شهر تبریز واقع است. این دانشگاه شامل ۲۲ دانشکده‌است و در کل مشتمل بر ۲۹ قطب علمی و مجتمع آموزشی است. این دانشگاه در سال ۱۳۲۵ به عنوان دومین دانشگاه قدیمی ایران پس از دانشگاه تهران، بنیان گذاشته شد.[۴] دانشگاه تبریز بزرگ‌ترین مرکز علمی در شمال غرب ایران می‌باشد.

پیشینه[ویرایش]

دانشگاه تبریز، دانشکده پزشکی، سال ۱۳۲۶، خیابان طالقانی تبریز.
آذربایجان اونیورسیته‌سی (دانشگاه آذربایجان)، یا دانشگاه تبریز کنونی در زمان حکومت خودمختار آذربایجان.

ایدهٔ اولیهٔ تأسیس دانشگاه تبریز یک سال پس از خاتمهٔ جنگ جهانی دوم، در زمان حکومت ملی آذربایجان و به دستور سید جعفر پیشه‌وری در سال ۱۳۲۵ مطرح شد.[۵] مکان اولیه دانشگاه تبریز یا دانشگاه آذربایجان، در محل دانشسرای پسران در میدان دانشسرا بوده و ریاست آن را دکتر جهانشاهلو بر عهده داشت. در اولین سال افتتاح، تعداد ۱۷۹ دانشجو در رشته‌های طب، فلاحت، پداگوژی، فلسفه و ادبیات به تحصیل مشغول شدند.[۶] در تاریخ خردادماه ۱۳۲۵ در مدخل شرقی آن زمان تبریز، ساختمانی که کاربری زندان داشت، تبدیل به دانشگاهی به‌نام «آذربایجان اونیورسیته‌سی» (دانشگاه آذربایجان) شد.[۵] پس از بازپس گیری آذربایجان به دست ارتش ایران و سقوط دولت خودمختار آذربایجان مؤسسهٔ تازه‌تأسیس دانشگاه آذربایجان منحل شد. در دی‌ماه همان سال از سوی دانشگاه تهران دو تن از استادان به‌نام‌های «مصطفی حبیبی» و «خان‌بابا بیاتی» مأموریت یافتند تا جهت راه‌اندازی واقعی دانشگاه در تبریز اقدام نمایند.[۷] این دانشگاه با پذیرش ۱۶۰ دانشجو در دو دانشکدهٔ پزشکی و ادبیات، تحت ریاست دکتر بیاتی، به طور رسمی فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. مراسم گشایش دانشگاه که به‌عنوان یک واقعهٔ منحصربه‌فرد و بزرگ در تاریخ معاصر تبریز قلمداد می‌شود، به‌طور زنده از رادیوی محلی پخش شد. با گذشت زمان دانشکده‌ها، آزمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و آموزشکده‌های آن به‌تدریج تأسیس شدند. پس از گذشت چند سال این دانشگاه به دو قسمت «دانشگاه تبریز» و «دانشگاه علوم پزشکی تبریز» تبدیل گردید.

در سال ۱۳۴۶، دانشگاه تبریز که بعدها «دانشگاه آذرآبادگان» نامیده شد، در مکان کنونی بنا گردید. پیش از آن، زمین فعلی دانشگاه، باغ بزرگی بود که ملک شخصی دکتر موسوی و دکتر علم‌الهدی بود. ملک هر کدام از این مالکان، با دیوار کوتاهی در وسط از همدیگر تفکیک می‌شد. بخش غربی باغ در اجارهٔ شخصی به نام کاظم قوزقوزی و قسمت شرقی باغ نیز در اجاره اکبر بامادور بود. در ضلع شمالی این دو قطعه باغ، قهوه‌خانه‌ای سنتی در کنار چشمه زبیده خاتون به نام «قهوه‌خانه چمن گلی» واقع شده بود. بعد از این باغ‌ها، باغ پیکریه و در طرف شمال جاده هم باغ حاج محمدعلی حیدرزاده قرار داشت. در باغ پیکریه، امروز در بلوار ۲۹ بهمن، توت باغی و بیمارستان ۲۹ بهمن ساخته شده و در محل اداره آبیاری امروزی و سازمان صدا و سیما نیز مصلای شهر در مواقع خشکسالی بود که در آنجا نماز استسقا برای طلب باران ادا می‌شد.[۶]

دانشگاه تبریز درحال حاضر با بیش از ۱۸٬۰۰۰[۳] نفر دانشجو و حدود ۵۰۰ نفر هیئت علمی، ۲۰۰ آزمایشگاه تخصصی و عمومی که برخی از آن‌ها در سطح جهان و برخی در سطح خاورمیانه منحصربه‌فرد هستند، موزهٔ تاریخ و فرهنگ، حوزهٔ جانورشناسی، حوزهٔ زمین‌شناسی، مرکز پردازش تصاویر ماهوارهای و مراکز و مؤسسه‌های تحقیقاتی و پژوهشی، محیط آموزشی و دانشگاهی بزرگی را در سطح کشور فراهم آورده‌است.[۸]

نام‌گذاری[ویرایش]

روند نام‌گذاری دانشگاه تبریز به این ترتیب می‌باشد که: درسال ۱۳۲۵ (سال تأسیس دانشگاه) به ترتیب نام‌های «آذربایجان ملی دارالفنونی»، «آذربایجان خلق اونیورسیته سی» و نهایتاً «آذربایجان اونیورسیته سی» برای این دانشگاه انتخاب شد. نام دانشگاه در سال ۱۳۲۶ به «دانشگاه تبریز» و پس از چند سال به «دانشگاه آذرآبادگان» تغییر یافت. پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ نام دانشگاه دوباره به «دانشگاه تبریز» تغییر یافت. پس از مدتی «دانشگاه علوم پزشکی تبریز» از آن منفک گردید.[۹]

افراد[ویرایش]

رؤسا[ویرایش]

برج ساعت دانشگاه تبریز

اولین رئیس دانشگاه تبریز، نصرت‌الله جهانشاه‌لوی افشار بود که از طرف فرقه دموکرات آذربایجان به این سمت منسوب شده بود. اسامی رئیسان دانشگاه از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:

ردیف زمان نام رئیس محل اخذ دکترا رشته
۱ ۱۳۲۶–۱۳۲۵ امیر سلطان زاده جزی]] ایران دانشگاه تهران پزشکی
۲ ۱۳۲۹–۱۳۲۶ خانبابا بیانی فرانسه دانشگاه سوربن ادبیات
۳ ۱۳۳۱–۱۳۲۹ منوچهر اقبال فرانسه آکادمی ملی پزشکی پزشکی
۴ ۱۳۳۱–۱۳۳۱ سید محمد سجلدی فرانسه آکادمی ملی پزشکی حقوق
۵ ۱۳۳۲–۱۳۳۱ محسن هشترودی فرانسه دانشگاه سوربن ریاضیات
۶ ۱۳۳۲–۱۳۳۲ ناصر قلی اردلان
۷ ۱۳۳۵–۱۳۳۲ محمد شفیع امین پزشکی
۸ ۱۳۳۶–۱۳۳۵ عباسقلی گلشائیان
۹ ۱۳۴۳–۱۳۳۶ غلامعلی بازرگان دیلمقانی علوم
۱۰ ۱۳۴۶–۱۳۴۳ محمدعلی صفاری
۱۱ ۱۳۴۶–۱۳۴۶ تقی سرلک
۱۲ ۱۳۴۷–۱۳۴۶ هوشنگ منتصری فرانسه دانشگاه استراسبورگ ریاضیات
۱۳ ۱۳۵۲–۱۳۴۷ منوچهر تسلیمی فرانسه فلسفه
۱۴ ۱۳۵۲–۱۳۵۲ علی اکبر حسن علی‌زاده پزشکی
۱۵ ۱۳۵۵–۱۳۵۲ حمید زاهدی حقوق
۱۶ ۱۳۵۷–۱۳۵۵ محمد علی فقیه ادبیات
۱۷ ۱۳۵۸–۱۳۵۷ منوچهر مرتضوی ایران دانشگاه تهران ادبیات
۱۸ ۱۳۵۸–۱۳۵۷ قباد فتحی پزشکی
۱۹ حبیب‌الله مجیر مولوی
۲۰ ۱۳۵۸–۱۳۵۸ ابوالفتح ثقةالاسلامی پزشکی
۲۱ ۱۳۵۹–۱۳۵۸ حسن باروقی کشاورزی
۲۲ ۱۳۶۲–۱۳۵۹ حسین صادقی شجاع پزشکی
۲۳ ۱۳۶۵–۱۳۶۲ حسین سیفلو بریتانیا دانشگاه استرلینگ ریاضیات
۲۴ ۱۳۷۰–۱۳۶۵ سید مهدی گلابی داروسازی
۲۵ ۱۳۸۱–۱۳۷۰ محمدعلی حسین پورفیضی بریتانیا دانشگاه ولز علوم
۲۶ ۱۳۸۴–۱۳۸۱ محمدرضا پورمحمدی بریتانیا دانشگاه کاردیف برنامه‌ریزی شهری
۲۷ ۱۳۸۷–۱۳۸۴ محمدحسین سرورالدین
۲۸ ۱۳۹۱–۱۳۸۷ محمدتقی علوی ایران دانشگاه تهران فلسفه
۲۹ ۱۳۹۲–۱۳۹۱ پرویز آژیده ایران دانشگاه علامه طباطبایی ادبیات
۳۰ –۱۳۹۲ محمدرضا پورمحمدی بریتانیا دانشگاه کاردیف برنامه‌ریزی شهری

هیئت علمی[ویرایش]

افلاک‌نمای دانشگاه تبریز

دانشگاه تبریز دارای ۴۸۰ عضو هیئت علمی است که ۲۵۸ نفر از آن‌ها دارای مدرک دکتری هستند. از این تعداد ۴۱ نفر پروفسور، ۱۵۱ نفر دانشیار، ۶۶ نفر استادیار و ۲۲۲ نفر مربی‌اند. همچنین ۸۵۷ نفر کادر اداری فعالیت‌های آکادمیک را پشتیبانی می‌کنند.[۱۰]

دانش آموختگان[ویرایش]

محوطه دانشگاه[ویرایش]

سردر در حال احداث دانشگاه تبریز

محوطهٔ این دانشگاه در منطقه‌ای یک‌پارچه، سطحی معادل ۲۷۵ هکتار را در سال ۱۳۲۸ دربر گرفته بود. دانشگاه تبریز در ناحیهٔ شرقی شهر تبریز با چشم‌انداز زیبای کوه‌های شمالی شهر قرار گرفته‌است. بخشی از محوطه شمالی پردیس اصلی دانشگاه منطقهٔ سرسبزی می‌باشد که به عنوان باغ گیاه‌شناسی استفاده می‌گردد. در جنوب خود فضای مورد نیاز برای توسعهٔ دانشگاه آتی دانشگاه پیش‌بینی شده است. کل مساحت تخصیص داده‌شده برای ساختمان‌ها و فضاهای آموزشی دانشگاه در حدود ۳۲۳٬۸۹۵ متر مربع می‌باشد.

دانشکده‌ها[ویرایش]

پژوهشکدهٔ فیزیک کاربردی و ستاره‌شناسی

مراکز مطالعاتی و پژوهشی[ویرایش]

نمایی از محوطه دانشگاه تبریز در فصل تابستان
  • پژوهشکدهٔ ستاره‌شناسی و فیزیک کاربردی
  • گروه پژوهشی جغرافیا
  • مؤسسهٔ تاریخ و فرهنگ ایران
  • مؤسسهٔ تحقیقات اجتماعی
  • مؤسسهٔ تحقیقات علوم اسلامی – انسانی
  • مرکز تحقیقات علوم پایهٔ تبریز
  • مرکز ریاضیات در صنعت

قطب‌های علمی[ویرایش]

نمایی از محوطه دانشگاه تبریز در فصل زمستان
  • قطب اصلاح مولکولی غلات
  • قطب علمی بیولوژی
  • قطب علمی جغرافیایی شمال‌غرب
  • قطب علمی فوتونیک
  • قطب علمی مکاترونیک
  • قطب علمی مواد جدید و شیمی پاک

رتبه بندی‌های جهانی[ویرایش]

این دانشگاه در نظام رتبه بندی دانشگاه لایدن (سال ۲۰۱۴) توانست رتبه دوم در کشور را کسب کند.[۱۱]در رتبه بندی سایت URAP توانست رتبه نهم در کشور را به خود اختصاص دهد.[۱۲] همچنین براساس شاخص‌های مرجعیت علمی، انتشارات مشترک بین‌المللی و تحلیل ارجاعات انجام گرفته چهارمین دانشگاه کشور، در شاخص دیپلماسی علمی «انتشارات مشترک بین‌المللی» رتبه پنجم و براساس اعلام و رتبه‌بندی جدید پایگاه استنادی علوم جهان اسلام «ISC»، دانشگاه تبریز جزو ۶ دانشگاه برتر جامع کشور قرار گرفته است.[۱۳]

رتبه بندی‌ داخلی[ویرایش]

بر اساس آمار آنلاین بخش علم سنجی پایگاه سیویلیکا که تعداد مقالات تولید شده در کنفرانسهای کشور را اعلام می نماید، دانشگاه تبریز در رتبه دهم دانشگاههای دولتی کشور از نظر تعداد مقالات کنفرانسی است.[۱۴]

پردیس‌ها[ویرایش]

  • پردیس بین‌المللی ارس
  • پردیس خودگردان تبریز

رشته‌های تحصیلی[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. انتخاب روسای پنج دانشگاه خبرگزاری تابناک
  2. «دربارهٔ دانشگاه-معرفی و تاریخچه». دانشگاه تبریز. بازبینی‌شده در ۲۰۱۵-۰۵-۲۹. 
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ «دانشگاه تبریز بار دیگر در بین 10 دانشگاه¬ برتر کشور قرار گرفت». دانشگاه تبریز. بازبینی‌شده در ۲۰۱۵-۰۵-۲۹. 
  4. شهر من تبریز، بهروز خاماچی، صص ۲۰۲–۲۰۳
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ «تاریخچهٔ دانشگاه تبریز». سایت شخصی رضا همراز، ۴ دی ۱۳۸۸. بازبینی‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۱. 
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ شهر من تبریز، بهروز خاماچی، صص ۲۰۲-۲۰۳
  7. «دانشگاه تبریز - دربارهٔ دانشگاه-معرفی و تاریخچه». دانشگاه تبریز، یکشنبه ۳۰ شهریور ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۲۰۱۴–۰۲–۰۹. بازبینی‌شده در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴. 
  8. «معرفی و تاریخچه دانشگاه تبریز». دانشگاه تبریز. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۰۸ مه ۲۰۱۲. بازبینی‌شده در ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۰۸. 
  9. «اسناد و تصاویر». موزه دانشگاه علوم پزشکی تبریز. بازبینی‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۱. 
  10. آمار مربوط به سال ۸۱–۸۰
  11. http://www.leidenranking.com/ranking/2014
  12. http://www.urapcenter.org/2014/country.php?ccode=IR&rank=all
  13. http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940305001253 دانشگاه تبریز در میان برترین دانشگاه‌های جهان قرار گرفت (خبرگزاری فارس)
  14. CIVILICA، سیویلیکا -. «رتبه علمی و آمار تولیدات علمی دانشگاه تبریز». www.civilica.com. بازبینی‌شده در 2016-06-16. 

جستارهای وابسته[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]