صنعت
 |
این نوشتار نیازمند عنوان مترادف فارسی است. با توجه به متن اصلی و رعایت دستور خط فارسی و برابر سازی به زبان فارسی . |
اگر تمام فعّالیّت‌های اقتصادی که با تولید کالا و خدمات با استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات ساخته‌ی دست بشر سروکار دارند را بعنوان یک کل تصوّر کنیم، هرصنعت، زیرمجموعه‌ای از این کل است که عدّه‌ی فراوانی از فعّالیّت‌های مشابه را شامل می‌شود.
تعریف مهم برای صنعت: به مجموعه‌ی تمام یکان‌هایی که در تولید، توزیع یا مصرف یک فراورده یا یک دسته از فراورده‌های مشابه فعّالیّت می‌کنند، «صنعت» گفته می‌شود.
محتویات
تعریف «صنعت»[ویرایش]
در مورد تعریف دقیق «صنعت»، اختلاف نظرهای کثیری وجود دارد. صنعت دارای تعریف‌ها و تعبیرهای متفاوتی است که براساس جایگزین‌پذیری فراورده‌ها، فرایند تولید و محدوده‌های گیتاشناختی ارائه شده‌اند. مثلاً مایکل پورتر، صنعت را چنین تعریف می‌کند: ”صنعت، عبارتست از گروه شرکت‌هایی که فراورده‌های آنها جایگزین نزدیکی برای هم می‌باشند.“[۱]
گروه‌های صنعت[ویرایش]
با توجّه به تعریف‌های گوناگونی که در مورد صنعت ارائه شده‌اند، گروه‌های صنعتی ممکنست با استفاده از روش‌های گوناگونی در کنار یکدیگر تقسیم‌بندی شوند. مثلاً گروه‌های صنعت تعریف‌شده در «بورس اوراق بهادار تهران» به شرح زیر می‌باشند:[۲]
- استخراج زغال سنگ؛
- کشاورزی، دامپروری و خدمات وابسته به آن؛
- استخراج کانه‌های فلزّی؛
- استخراج سایر معدن‌ها؛
- نسّاجی؛
- دبّاغی، پرداخت چرم و ساخت انواع پاپوش؛
- فراورده‌های چوبی؛
- فراورده‌های کاغذی؛
- انتشار، چاپ و تکثیر؛
- فراورده‌های نفتی، زغال کُک و سوخت هسته‌ای؛
- لاستیک و پلاستیک؛
- فلزهای اساسی؛
- ساخت فراورده‌های فلزّی؛
- ماشین‌آلات و تجهیزات؛
- ماشین‌آلات دستگاه‌های برقی؛
- ساخت رادیو، تلویزیون، دستگاه‌ها و وسیله‌های ارتباطی؛
- وسیله‌های اندازه‌گیری، پزشکی و نورشناختی؛
- خودرو و ساخت افزاره‌ها؛
- سایر وسیله‌های ترابری؛
- مبلمان و دیگرمصنوعات؛
- قند و شِکر؛
- شرکت‌های چندرشته‌ای صنعتی؛
- فراورده‌های غذایی و آشامیدنی بجز قند و شِکر؛
- مواد و فراورده‌های دارویی؛
- فراورده‌های شیمیایی؛
- پیمانکاری صنعتی؛
- رایانه و فعّالیّت‌های وابسته به آن؛
- خدمات فنّی و مهندسی؛
- انبوه‌سازی، املاک و مستغلّات؛
- کاشی و سرامیک؛
- سیمان، آهک و گچ؛
- سایر فراورده‌های کانی غیر فلزّی؛
- سرمایه‌گذاری‌ها؛
- بانک‌ها، مؤسّسه‌های اعتباری و سایر نهادهای پولی؛
- سایر واسطه‌گری‌های مالی؛
- ترابری، انبارداری و ارتباطات؛
البتّه لازم به ذکرست که تقسیم‌بندی مذکور، الزاماً متداول‌ترین گروه‌بندی صنایع نیست؛ مثلاً در برخی متون، کاشی و سرامیک، سیمان، آهک و گچ و سایر فراورده‌های کانی غیر فلزّی درمجموع یک گروه به نام صنعت سرامیک یا کانی نافلزّی را تشکیل می‌دهند یا تمام گروه‌های مربوط به تهیه‌ی غذا، در گروه صنایع غذایی قرار می‌گیرند. همچنین علاوه بر موارد مذکور، صنایعی مانند صنعت گردشگری و صنایع دستی نیز در برخی متون در ردیف گروه‌های صنعت قرار می‌گیرند.
تقسیم‌بندی صنایع[ویرایش]
با توجّه به مشابهت‌هایی که بلحاظ فرایند تولید، شیوه‌ی بازاریابی، شیوه‌ی مدیریّت، حجم سرمایه، نوع ماشین‌آلات مورد استفاده، نوع موادّ اوّلیّه‌ی ملزوم و غیره میان گروه‌های گوناگون صنعت وجود دارند، گروه‌های گوناگون صنعت را می‌توان از جنبه‌های گوناگون تقسیم‌بندی کرد. برخی از این تقسیم‌بندی‌ها به قرار ذیل می‌باشند:
صنایع سنگین، صنایع سبک[ویرایش]
صنایع متمرکز، صنایع نامتمرکز[ویرایش]
صنایع جهانی، صنایع محلّی[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ مایکل پورتر. استراتژی رقابتی تکنیک‌های تحلیل صنعت و رقبا. ترجمهٔ مجید جهانگیری و عباس مهرپویا. چاپ اول. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا، ۱۳۸۴. ۴۳.
- ↑ «گروه‌های صنعت». بازبینی‌شده در ۲۱ خرداد ۱۳۸۶.
- پورتر، مایکل، استراتژی رقابتی تکنیک‌های تحلیل صنعت و رقبا، تهران، موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول، ۱۳۸۴
