رومرکز
 |
معنای واژهٔ «رومرکز» را در ویکی‌واژه ببینید. |
رومرکز زمین‌لرزه (به انگلیسی epicenter یا epicentre) نقطه‌ایست از سطح زمین که مستقیماً بالای کانون ژرفی، جایی که زمین‌لرزه سرچشمه می‌گیرد، قرار دارد.[۱]
به‌هنگام رخ‌داد زمین‌لرزه، رومزکز درست بالای نقطه‌ایست که گسل آغاز به گسیختگی می‌کند و در بیشتر موارد، آن منطقه دربرگیرندهٔ بیشترین آسیب در زمین‌لرزه‌است. اگرچه در حوادث بزرگتر، طول گسیختگی گسل بسیار بیشتر بوده و زیان‌ها ممکن است سرتاسر مرز گسیختگی گسترش یافته باشد. برای نمونه، در زلزلهٔ سال ۲۰۰۲ دنالی در آلاسکا با بزرگی ۷٫۹ در مقیاس ریشتر، مرکز سطحی زمین‌لرزه در انتهای غربی گسیختگی بود ولی بیشترین خسارت در ۳۳۰ کیلومتری انتهای شرقی منطقهٔ گسستگی وارد شد.[۲]
مکان‌یابی رومرکز[ویرایش]
به‌هنگام زمین‌لرزه امواج لرزه‌ای گوی‌وار از کانون ژرفی به بیرون منتشر می‌گردند. در سمت دیگر کرهٔ زمین از کانون ژرفی به‌دلیل اینکه هسته مذاب بیرونی، امواج طولی یا تراکمی (امواج اولیه p-waves) را منکسر کرده، درحالی‌که امواج عرضی یا برشی (امواج ثانویه s-waves) را جذب می‌کند، پدیدهٔ سایه‌افکنی لرزه‌ای رخ می‌دهد. خارج از این نقطهٔ کور، هر دو نوع موج قابل ردیابی اند ولی به‌دلیل پویش ناهمسان درون زمین، آنها در زمان‌هایی جدا از یکدیگر به سطح می‌رسند. با اندازه‌گیری این اختلاف زمان با هر لرزه‌سنجی و استفاده از نمودار زمان حرکت که فاصله را براساس اختلاف زمان رسیدن دو موج P و S می‌دهد، زمین‌شناسان می‌توانند مرکز سطحی زلزله را فاصله‌یابی کنند. این فاصله دوری از رومرکز زمین‌لرزه نامیده شده که به‌طور عادی با ° (درجه) بیان‌شده و با نماد Δ (دلتا) در لرزه شناسی نمایش داده می‌شود.
زمانی که دوری از رومرکز از دست‌کم سه ایستگاه لرزه‌سنجی برآورد شوند، پیدا کردن مرکز سطحی زمین‌لرزه با روش مساحی تثلیثی کاری آسان است.
دوری از رومرکز در سنجش شدت زمین‌لرزه نیز کاربرد دارد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ «فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان: ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵». فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی. بازبینی‌شده در ۲۴-۰۱-۱۳۹۱.
- ↑ Fuis, Gary; Wald, Lisa. "Rupture in South-Central Alaska—The Denali Fault Earthquake of 2002". USGS. Retrieved 2008-04-20.
|
