خانقین
مختصات: ۳۴°۲۰′ شمالی ۴۵°۲۳′ شرقی / ۳۴.۳۳۳° شمالی ۴۵.۳۸۳° شرقی
| خانقین |
|
|---|---|
 خانقین
۳۴°۲۰′۴۹″ شمالی ۴۵°۲۴′۰۲″ شرقی / ۳۴.۳۴۶۹° شمالی ۴۵.۴۰۰۶° شرقی |
|
| اطلاعات کلی | |
| نام رسمی : | خانقین |
| کشور : | عراق |
| استان : | |
| شهرستان : | خانقین |
| نام محلی : | خانه‌قین |
| نام‌های قدیمی : | دو خانگ (دوران ساسانی) |
| مردم |
|
| جمعیت | ۶۰۸۰۰ |
| زبان‌های گفتاری: | کردی |
| مذهب: | سنی،[۱] شیعه،[۱] اهل حق[۲] |
| جغرافیای طبیعی |
|
| ارتفاع از سطح دریا : | ۱۸۱ متر |
خانِقین (به کردی: خانه‌قین Xaneqîn)، از شهرهای پرجمعیت استان دیاله در عراق در نزدیکی مرز ایران است. این شهر پیوندهای عمیقی از نظر فرهنگی و گویش با شهرهای مرزی استان کرمانشاه همچون قصر شیرین، سر پل ذهاب، گیلانغرب، اسلام‌آباد غرب و شهرستان ایوان در استان ایلام دارد. بسیاری از مردم این شهرها دارای نسبت خویشاوندی با یکدیگر هستند.
محتویات
زبان و گویش[ویرایش]
زبان مردم خانقین کردی است[۱] و به لهجه خانقینی (کلهری) از گویش‌های جنوبی کردی سخن می‌گویند.
پیشینه[ویرایش]
شهر خانقین در ۱۵۵ کیلومتری شمال شرقی بعقوبه، مرکز استان دیاله واقع شده‌است و در گذشته به راه خراسان معروف بود. خانقین در در دوران آشوری‌ها و اکدی‌ها راه بازرگانی دولت بوده و از آنجا به عنوان محلی برای استراحت بازرگانان ایرانی و هندی استفاده می‌شد که رهسپار آنجا می‌شدند.[۳] همچنین جاده ابریشم پس از گذر از کرمانشاه و قصرشیرین از این شهر نیز می گذشته است.
نام خانقین در فارسی میانه دوخانَگ (دوخانه) بوده که پس از اسلام به آن شکل عربی داده و به‌جای واژه فارسی دو، پسوند عربی -َین را به آن افزودند.[۴]
در زمان صدام حسین و در پی سیاست عربی‌سازی او، شمار زیادی از مردم خانقین و روستاهای آن به جنوب عراق منتقل شدند و محله‌هایی عرب‌نشین از کوچیدگان عرب در خانقین درست شد. برای نمونه: محله «شعله» در ارکوازی، «۷ نیسان» در کاریز، الاشتراکیة در ملک‌شاه، «آبو عبیدة ابن الجراح» در عالی‌آبه، کویخا زوراب و «التآمیم» در توله‌فروش. در هر محله ۱۰۰ تا ۱۵۰ خانوار عرب مستقر شدند.[۵]
شهر خانقین امروزه به عنوان یکی از مناطق مورد بحث و جدال میان دولت مرکزی عراق و دولت سرزمین کردستان عراق به‌شمار می‌آید و ادارات دولتی این شهر بعد از سقوط رژیم سابق عراق در سال ۲۰۰۳ توسط دولت اقلیم کردستان عراق اداره می‌شود.[۶]
پل الون[ویرایش]
پل الون در مرکز شهر خانقین و بر روی رودخانه الون واقع است که از کوه‌های دالاهو در کرمانشاه سرچشمه گرفته و پس از گذر از سرپل ذهاب و قصرشیرین وارد استان دیاله در بخش کردنشین عراق می‌شود و نام رودخانه دیاله به خود می‌گیرد. ساسانیان در آن دوران به علت سیلاب‌های شدید این پل را که از ۲۴ پایه تشکیل شده‌است بنیاد کردند و تا دوران یاقوت حموی نیز این پل پابرجا بوده است. این پل در دوران ساسانی‌ها بدین شیوه کنونی نبوده، بلکه پهنای این پل ۱۵۰ متر و ارتفاع آن از سطح زمین ۶ متر بوده‌است.
بر پایهٔ منابع تاریخی برای نخستین بار پل اَلوَن ۱۶۰۰ سال پیش در شهر خانقین ساخته شد و بعد از تخریب آن بار دیگر در سال ۱۸۶۰ توسط خواهر محمدعلی میرزای دولتشاه، والی سابق کرمانشاه مرمت و بازسازی شد.
وی در سال ۱۸۵۵ برای زیارت اماکن مقدس شیعیان در کربلا و نجف اشرف راهی خانقین شد، اما در آن سال با سیلاب سختی مواجه شده و تصمیم می‌گیرد هزینه سفر خود را به علاوهٔ هزینه‌ای بیشتر برای ساخت پلی در خانقین صرف کند. وی شماری معمار اصفهانی را با خود به خانقین آورد و با استفاده از چوب گردوی واردشده از کرمانشاه این پل ساخته شد.[۷]
منابع[ویرایش]
- ^ سایت http://www.khanaqin.com/ و نسخه‌های انگلیسی و عربی
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ دانشنامه اسلام:خانقین
- ↑ سایر فرق> غلات (اهل حق)
- ↑ پل الون هدیه یک دختر قاجاری به شهر خانقین. در: آکانیوز. بازدید: سپتامبر ۲۰۰۹.
- ↑ محمدی ملایری، محمد: فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی، جلد دوم: دل ایرانشهر، تهران، انتشارات توس ۱۳۷۵.
- ↑ وبگاه خانقین (به کردی سورانی). بازدید: سپتامبر ۲۰۰۹.
- ↑ پل الون هدیه یک دختر قاجاری به شهر خانقین. در: آکانیوز. بازدید: سپتامبر ۲۰۰۹.
- ↑ پل الون هدیه یک دختر قاجاری به شهر خانقین. در: آکانیوز. بازدید: سپتامبر ۲۰۰۹.
|
 |
این یک مقالهٔ خرد پیرامون یک مکان جغرافیایی است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
