ایل بالاوند

باله‌وَنْد، یا بالَوَنْد و بالاوند، از طوایف کرد لک و ساکن ناحیهٔ هُلیلان و زردلان در استان ایلام و بخش سرفیروز آباد در استان کرمانشاه واژهٔ باله‌وند از دو بخش «باله» و پسوند نسبت «وند» ترکیب یافته است، باله را نام نیای بزرگ خاندان اسفندیاری بالاوند و بنیادگذار طایفهٔ بالاوند دانسته‌اند، است. این ایل بزرگ شامل تیره‌های گوناگون است و برخی از تیره‌ها به چند شاخه تقسیم می‌شوند. تیره‌های اصلی و مهم این ایل عبارتند از: بالاوند، اولادها، کاوشوند(کاوه شاهوند)، میرها، خلفوند، بهمنیا روند، پیراحمدوند، لروند کلهر و راجیوند.

تبارشناسی

این ایل ایرانی تبار از تیره‌های قدیمی و بومی منطقه و از اعقاب طوایف ساسانیان هستند و بعضی معتقدند که از نسل بهرام گور و به احتمال قوی دارای آیین زرتشتی بوده‌اند. ایل بالاوند اصلاً شاخه‌ای بزرگ از اقوام کرد ساکن دلفان لرستان اند که به دلیل اختلافاتی که در منطقه بروز کرد، در دورهٔ صفویان محل سکونت خویش را ترک و به هلیلان و زردلان و قسمتهای از سرفیروزآبادو درودفرامان کرمانشاه کوچ کردند.

نخستین رهبر ایل قائد زین الدین میرزا بوده است. وی فرزند بالاخان بزرگ بوده که پس از جدایی از ایلات لک دلفان در این منطقه حکمرانی کرد فرزند او میر باله یا بالاخان نام داشت که پس از او در این منطقه حکومت کرد و به نظر می‌رسد که طایفه نام خود را از او گرفته باشد

مشاهیر

• لطفعلی خان بالاونداسفندیاری
• محمود خان بالاوند اسفندیاری
• علی نقی خان اسفندیاری
• خان احمد‌خان اسفندیاری
• سردار یارمحمدخان کرمانشاهی (زردلانی)
• سردار معصوم بگ کریمی بالاوند