محمد دبیرسیاقی

سید محمد دبیرسیاقی
زادروز	۵ اسفند ۱۲۹۸ خورشیدی قزوین
محل زندگی	تهران، قزوين
ملیت	ایرانی
تحصیلات	دکتری زبان و ادبیات فارسی
از دانشگاه	دانشگاه تهران
پیشه	پژوهشگر ادبی
سال‌های فعالیت	اواسط دههٔ ۱۳۲۰ - تاکنون
نقش‌های برجسته	استاد دانشگاه و مصحح
دین	اسلام
مذهب	شیعه

سیدمحمّد دبیرسیاقی (زادهٔ ۵ اسفند ۱۲۹۸ خورشیدی در قزوین)پژوهشگر، نویسنده، شاعر و استاد ادبیات فارسی است. وی از ارکان چهارگانهٔ «بنیاد لغت‌نامهٔ دهخدا» و مصحح بسیاری از متن‌های کهن فارسی است. وی پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و متوسطه در قزوین و تهران و گرفتن دیپلم از دارالفنون در ۱۳۱۸ در ۱۳۲۴ دکتری ادبیات فارسی خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد. در ۱۳۲۵ به عضویت انجمن ایران‌شناسی درآمد. آنگاه به استادی در دانشگاه تهران و نیز دانشگاه‌های چین و مصر پرداخت. دبیرسیاقی تا ۱۳۵۳ که بازنشسته شد در استخدام وزارت دارایی بود. او میان سال‌های ۱۳۲۶ تا ۱۳۳۴ در گردآوری لغت‌نامه با علی‌اکبر دهخدا همکاری داشت. از آن پس همکاری او با سازمان لغت‌نامه تا ۱۳۵۹ -که کار این اثر به پایان رسید- پی گرفته شد.

شادروان دهخدا در یک نوار صوتی از وی به‌عنوان یک جوان کوشا دربارهٔ تنظیم لغت‌نامه یاد کرده‌است.

دبیرسیاقی از ۱۳۵۷ عضو هیئت علمی انجمن آثار و مفاخر ایران بوده‌است.

او تاکنون نزدیک به ۸۰ متن ادبی و تاریخی را تصحیح و منتشر کرده‌است، که از میان آن‌ها می‌توان از دیوان منوچهری، نزهةالقلوب، فرهنگ سُروری و سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه نام برد. دکتر دبیرسیاقی هم‌اکنون در زادگاه خود، قزوین، به پژوهش و آموزش زبان پارسی ادامه می‌دهد.

سال‌شمار زندگی و آثار

• تولد در گلبنای قزوین (۱۲۹۸)
• اخذ دیپلم از دارالفنون (۱۳۱۸)
• شروع خدمت در دارایی (۱۳۱۹)
• اخذ دکتری زبان و ادبیات فارسی،انتشار کتاب جشن سده (۱۳۲۴)
• عضویت و دبیری انجمن ایران شناسی (۱۳۲۵)
• شروع همکاری با زنده‌یاد علامه دهخدا (۱۳۲۶)
• انتشار کتاب تذکرةالملوک (۱۳۳۲)
• انتشار کتاب ترجمان‌القرآن جرجانی،انتشار کتاب گنج بازیافته (۱۳۳۴)
• انتشار کتاب سفرنامهٔ ناصرخسرو و فرهنگ آنندراج، شاهنامهٔ فردوسی و دیوان فرّخی (۱۳۳۵)
• انتشار کتاب غیاث‌اللغات، چراغ هدایت، جامع‌التواریخ (بخش غزنویان و سامانیان) و زرتشت‌نامه (۱۳۳۶)
• انتشار مجمع‌الفرس سُروری کاشانی و دیوان شاه داعی شیرازی (۱۳۳۹)
• انتشار شانزده رسالهٔ شاه داعی شیرازی (۱۳۴۰)
• انتشار سفرنامه خوزستان نجم الملک (۱۳۴۱)
• انتشار دیوان عنصری (۱۳۴۲)
• انتشار کتاب زندگی سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه، نمونهٔ نثرهای آموزنده و دلاویز فارسی (معاصران)، مجموعهٔ قوانین مورد عمل مالیات بر درآمد (۱۳۴۴)
• انتشار السامی فی الاسامی میدانی، نمونهٔ نثرهای آموزنده و دلاویز فارسی (پیشینیان)، برگزیدهٔ تاریخ بیهقی، دستور زبان فارسی، مشتی از خروار (۱۳۴۵)
• انتشار تاریخ ایران عباس اقبال (۱۳۴۶)
• انتشار کشف‌الابیات شاهنامه ج ۱، انتشار دیوان دقیقی، انتشار دیوان منوچهری (۱۳۴۷)
• انتشار گزیدهٔ تاریخ بیهقی (۱۳۴۸)
• انتشار مجموعهٔ مقالات عباس اقبال آشتیانی، انتشار کشف‌الابیات شاهنامه ج ۲ (۱۳۵۰)
• انتشار پیشاهنگان شعر فارسی (۱۳۵۱)
• بازنشستگی از خدمات دولتی، انتشار دیوان لامعی (۱۳۵۳)
• تدریس در پژوهشکدهٔ زبان و ادبیات فارسی و دانشکدهٔ ادبیات تهران و مدرسهٔ عالی حسابداری، انتشار پنجاه لطیفه و فهرست الفبایی لغات فارسی با معادل عربی به ضمیمه الابانه (۱۳۵۴)
• سفر به دانشگاه عین شمس قاهره (۱۳۵۶)
• عضو هیئت علمی انجمن آثار و مفاخر ملی ایران، انتشار گزیدهٔ امثال و حکم دهخدا (۱۳۵۷)
• انتشار مقالات دهخدا ج ۱ چرند و پرند (۱۳۵۸)
• انتشار خاطراتی از دهخدا و از زبان دهخدا (۱۳۵۹)
• شروع تألیف لغت‌نامهٔ فارسی حرف آ، انتشار دیوان دهخدا (۱۳۶۰)
• انتشار مخلص‌اللغات حسن خطیب کرمانی (۱۳۶۲)
• انتشار نمونه‌های نظم و نثر فارسی با همکاری دکتر حسین بحرالعلومی و فرزام‌پور (۱۳۶۵)
• انتشار کتاب فارسی سرکوهی (۱۳۶۷)
• انتشار مقالات عباس اقبال مجلد اول و سوم و داستان بهرام چوبینه (۱۳۶۹)
• انتشار کشف‌الابیات مثنوی نیکُلسون (۱۳۷۰)
• انتشار دیوان لغات ترک (۱۳۷۵)
• انتشار کتاب الادیان (۱۳۷۶)
• انتشار گلچین دیوان ناجی قزوینی و ره آورد حکمت (۱۳۷۹)
• انتشار کتابچهٔ سرشماری شهر قزوین بر مبنای تعلیمات نوین (۱۳۸۰)
• انتشار سیر تاریخی بنای شهر قزوین (۱۳۸۱)
• انتشار ره‌آموز حکمت و برزونامه (۱۳۸۲)
• انتشار ره‌آغاز حکمت، برگردان روایت‌گونهٔ شاهنامهٔ فردوسی به نثر چاپ چهارم (۱۳۸۴)

منابع

• وب سایت شخصی دکتر محمد دبیرسیاقی
• آثار محمد دبیرسیاقی|وب سایت شخصی دکتر محمد دبیرسیاقی
• دکتر محمد دبیرسیاقی|صدا و سیمای مرکز قزوین
• مشاهیر قزوین|سایت صبح قزوین
• فهرست کتاب‌های محمد دبیرسیاقی|سایت خانهٔ کتاب
• محمد دبیرسیاقی|سایت مفاخر ایران اسلامی
• محمد دبیرسیاقی|سایت مفاخر و چهره‌های ماندگار قزوین
• محمد دبیرسیاقی|سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

پیوند به بیرون

• بد خوانی در لغت نگونسار|سایت مرکز پژوهشی میراث مکتوب
• برخی از مقالات محمد دبیرسیاقی|سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
• برخی از مقالات سیدمحمد دبیرسیاقی|سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
• برخی از مقالات محمد دبیرسیاقی|پایگاه مجلات تخصصی نور
• برخی از مقالات سیدمحمد دبیرسیاقی|پایگاه مجلات تخصصی نور
• باب کتاب دیوان دهخدا (محمد دبیرسیاقی)، حجت‌الله اصیل|سایت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی