عرض جغرافیایی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
World map longlat.svg
نقشه زمین
طول جغرافیایی (λ)
در نقشه بالا طول جغرافیایی،‌ به صورت خطوطی عمودی و خمیده نشان داده‌اند. ولی هر کدام در واقع نیمی از یک دایره بزرگ هستند، با شعاع‌های برابر.
عرض جغرافیایی (φ)
خطوط عرض جغرافیایی، به صورت خطوطی صاف و افقی نشان‌داده‌شده‌اند. ولی در واقع دایره‌هایی هستند به شعاع‌های متفاوت.
خط استوا،‌ زمین را به دو نیمکره شمالی و نیمکره جنوبی تقسیم می‌کند. استوا عرض جغرافیایی صفر است. World map with equator.svg

عرض جغرافیایی دستگاه مختصات جغرافیایی شمالی-جنوبی است که در نقشه‌کشی و جهت‌یابی از آن استفاده می‌گردد. این دستگاه، مختصات مکانی را بر اساس فاصله‌اش از خط استوا یا همان مدار_(جغرافیا) صفر درجه می‌سنجد. عدد عرض جغرافیایی، به صورت زاویه‌ای میان صفر و مثبت ۹۰ یا منفی ۹۰ درجه بیان می‌گردد. معمولاً (نه همیشه) برپایه قرارداد، اعداد مثبت نشان‌گر طرف شمال بودن نقطه نشان‌داده شده‌است.

به علت اینکه زمین یک کره بی‌عیب نیست (و گویا در قطب‌ها کمی «پخ» شده‌است) مسافت فیزیکی هر درجه عرض جغرافیایی در همه جا یکی نیست. در استوا این مسافت ۱۱۱٫۳۱۹۵ کیلومتر و در نزدیک قطب‌ها ۱۱۱٫۱۲ کیلومتر است.

مانند طول جغرافیایی، هر درجه عرض جغرافیایی به ۶۰ دقیقه و هر دقیقه نیز به ۶۰ ثانیه بخش می‌شود. البته روش‌های دیگری نیز برای نشان‌دادن این عدد استفاده می‌شود.

مناطق مختلف زمین آفتاب را به طور یکسان دریافت نمی‌کنند و این یکی از عوامل اصلی پدید آمدن آب‌وهواهای گوناگون در عرض‌های جغرافیایی مختلف است.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]