لُر کُوچَک نامی است تاریخی برای منطقهای که امروزه لرستان نام دارد.طوایف لر کوچک قبایلی بودند از کردان آسیای صغیر و لران ایرانی که در حدود بین عراق عجم و عراق عربییلاق و قشلاق میکردند و خراج خود را به دیوان بغداد میدادند.در سال ۵۸۰ هجری قمری یکی از رؤسای لر کوچک که شجاعالدینخورشید نام داشت منطقه لرستان و ایلام امروزی را تحت امر خود در آورد و بر قلعه ٔ معتبر مانرود که از قلعههای مستحکم لرستان بود تسلط پیدا کرد.[۱]دانشنامه ایرانیکا برخی ایلات لرکوچک را از مردمان کرد معرفی میکند.[۲] بسیاری از طوایف لر کوچک در قرن دوازده هجری شمسی از منطقه کردنشین عراق به لرستان مهاجرت نمودند.[۳]
اتابکان لر کوچک سلسله کوچکی از اتابکان لرستان هستند که در فاصلهٔ سالهای ۵۸۰ تا ۱۰۰۶(ه.ق) در قسمتهای شمالی و غربی لرستان ناحیه لر کوچک حکومت میکردهاند. امرای این سلسله از اعتاب شجاعالدینخورشید، مؤسس سلطنت لر کوچک بودهاند و آخرین حاکم لر کوچک به دست شاه عباس یکمصفوی کشته و سلسله اتابکان لر منقرض گردید.[۴][۵][۵][۶] طوایف لر کوچک قبایلی بودند مخلوط از کردان آسیای صغیر و لرانایرانی که در حدود بین عراقعجم و عراقعربییلاق و قشلاق میکردند و خراج خود را به دیوان بغداد میدادند و به بسیار کم حکومتی مستقل داشتند. سرزمین لرستان به دو قسمت لر کوچک و لر بزرگ تقسیم میشود. در کتاب تاریخ مغول در صفحه ۴۴۲ و در کتاب مجمل التواریخ گلستانه در صفحه ۲۰۴ به این شرح در خصوص نواحی لر کوچک و بزرگ آمدهاست :
لر کوچک همان است که حالیه هم آن را لرستان میگوییم و غرض از این قسمت اخیر که در آن ایام لر کوچک خواند میشده بیشتر ناحیه فیلی یعنی اطراف خرمآباد و اراضی پشت کوه بودهاست . مراد از لرکوچک، ایلات لرستان، حالیه و مراد از لر بزرگ، ایلات بختیاری دانسته شدهاست یعنی به خلاف تقسیم فوق.[۷]
دانشنامه ایرانیکا برخی ایلات لرکوچک را از مردمان کرد معرفی میکند.[۲] لرستان به معنی سکونتگاه مردم لر[۸] واژهای است که به سرزمینهای لرنشین اطلاق میگردد و به معنای گستره جغرافیایی است که مردم لر در آن سکونت دارند. با این توضیح میتوان حدود لرستان را از دشتهای غرب خانقین و مندلی در عراق تا دشت ارژن در استان فارس در ایران و از شمال از استان همدان، تا سواحل خلیج فارس به صورت حدودی تعیین کرد.[۹] گستره نام لرستان پیش از حکومت صفویان، سکونتگاه لرهای بختیاری، لرهای کهگیلویه و لرهای بویراحمدی را هم شامل میشد. اما پس از حکومت صفویان سکونتگاه لرهای بختیاری را منطقه بختیاری نامگذاری کردند و جغرافیای نام لرستان به حدود استان لرستان و ایلام کنونی محدود شد.[۸] این منطقه نیز در حکومت قاجاریان به دو بخش پشتکوه و پیشکوه تقسیم شد.[۸] امروزه لرستان نام یکی از استانهای غربی ایران است. در نمودار زیر تقسیمات لرستان از ۳۰۰ هجری قمری تا کنون آورده شده است.[۱۰]