جمشید آموزگار

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
جمشید آموزگار
نخست‌وزیر ایران
مشغول به کار
۱۶ مرداد ۱۳۵۶ – ۵شهریور ۱۳۵۷
پادشاه/ملکه محمدرضا پهلوی
پس از امیر عباس هویدا
پیش از جعفر شریف‌امامی
وزیر دارایی
مشغول به کار
۱۲ بهمن ۱۳۴۳ – ۷ اردیبهشت ۱۳۵۳
پس از امیرعباس هویدا
وزیر کشور
مشغول به کار
۷ اردیبهشت ۱۳۵۳ – ۱۶ مرداد ۱۳۵۶
نخست وزیر امیرعباس هویدا
پس از محمد سام
پیش از امیر قاسم معینی
وزیر بهداری
مشغول به کار
۱۶ اسفند ۱۳۴۲ – ۱۲ بهمن ۱۳۴۳
نخست وزیر حسنعلی منصور
امیرعباس هویدا
وزیر کشاورزی
مشغول به کار
۹ آبان ۱۳۳۸ – شهریور ۱۳۳۹
نخست وزیر منوچهر اقبال
وزیر کار
مشغول به کار
۹ شهریور ۱۳۳۷ – ۹ آبان ۱۳۳۸
نخست وزیر منوچهر اقبال
دبیرکلی حزب رستاخیز
اطلاعات شخصی
تولد ۴ تیر ۱۳۰۲ (۹۲ سال)
تهران، ایران
ملیت Flag of Iran
محل اقامت ایالات متحده
محل تحصیل دانشگاه کورنل نیویورک
پیشه رئیس اجلاس اوپک در تهران
تخصص سیاستمدار
دین اسلام شیعه
از چپ: جمشید آموزگار نخست‌وزیر، جعفر شریف‌امامی رییس سنا، عبدالله ریاضی رییس مجلس شورای ملی و سید حسن امامی امام جمعه تهران. اسفند ۱۳۵۶، شهر ری، جشن یکصدمین سال زادروز رضاشاه
دومین کنگره حزب رستاخیز ایران، جمشید آموزگار پس از انتخاب به دبیر کلی حزب رستاخیز. در نگاره: ۱. جمشید آموزگار ۲.قاسم معتمدی ۳.امیرعباس هویدا

دکتر جمشید آموزگار (زادهٔ ۴ تیر ۱۳۰۲ در تهران) مهندس، اقتصاددان و دولتمرد ایرانی است. او در خاندانی اهل استهبان فارس زاده شد. از شهریور ۱۳۵۶ تا شهریور ۱۳۵۷ نخست‌وزیر ایران بود. پیشتر نیز، وزیر کشور، وزیر بهداری و رئیس دوره‌ای اوپک بود.[۱]

زندگی[ویرایش]

جمشید آموزگار متولد چهارم تیر ماه تهران۱۳۰۲ است. پدرش حبیب الله خان آموزگار متولد استهبان فارس از قضات وزارت عدلیه رضا شاه بود.حبیب الله آموزگار (پدر جمشید آموزگار) عضو مجلس مؤسسان و دوره‌های دوم و سوم مجلس سنا بود و در کابینه حسین علاء وزارت فرهنگ را بر عهده داشت.

وی دوران ابتدایی و متوسطه را در تهران گذراند و تحصیلات دانشگاهی اش با جنگ دوم جهانی مقارن شد.او تحصیل در رشته‌های حقوق و اقتصاد دانشگاه تهران را رها کرد و به آمریکا رفت. در دانشگاه کرنل لیسانس مهندسی راه و ساختمان را گرفت. در رشته مهندسی هیدرولیک در دانشگاه واشنگتن ادامه تحصیل داد و با اخذ مدرک دکترا از آنجا فارغ التحصیل شدو در سال ۱۳۲۸ فعالیت‌های اجرایی خود را با سمت کارشناسی در سازمان ملل آغاز کرد.

وزارت[ویرایش]

درسال ۱۳۳۷ دکتر منوچهر اقبال او را به وزارت کار برگزید که البته دوره کوتاهی را شامل می‌شد و در آبان ماه ۱۳۳۸ خ در پی ترمیم کابینه خود بار دیگر آموزگار را به وزارت کشاورزی منصوب کرد. در دوران وزارت کشاورزی به تهیه اولین قانون اصلاحات کشاورزی مأمور شد. دکتر جمشید آموزگار در سال ۱۳۴۲ توسط حسنعلی منصور نخست وزیر، به وزارت بهداری منصوب شد. دولت منصور، دولتی با چهره های جوان متمایل به آمریکا بود که با ترور او برچیده شد و آموزگار در دولت جدید به ریاست امیرعباس هویدا در سال ۱۳۴۳ به وزارت بهداری منصوب شد، در دولت بعدی نیز هویدا از وی برای وزارت دارایی استفاده کرد. آموزگار تا سال ۱۳۵۴ در این وزارت فعال بود. در دوران وزارت دارایی، امور مربوط به قیمت گذاری نفت و اوپک برعهده وی نهاده شد و به طور مستقیم با شاه در ارتباط بود. در سال ۱۳۵۲، به همراه دیگر وزرای نفتی جهان در کنفرانس اوپک در وین توسط کارلوس شغال مارکسیست گروگان گرفته شد و سرانجام با وساطت جهان پس از دو روز آزاد شد. او پس از آزادی، «جان خود را در راه اعلیحضرت همایونی بی‌ارزش» خواند.

جمشید آموزگار در سال ۱۳۵۲، به عضویت در هیئت امنای دانشگاه تهران منصوب شد و در دی ماه همان سال ریاست اجلاس اوپک در تهران عهده دار شد و هویدا در کابینه جدید خود وزارت کشور را به آموزگار داد.

وزیران کابینه امیرعباس هویدا
ر. وزیر وزارت‌خانه
۱ جمشید آموزگارمنوچهر شاهقلیانوشیروان پویانشجاع‌الدین شیخ‌الاسلام‌زاده بهداری
۲ عباس آراماَردشیر زاهدیعباسعلی خلعتبری امورخارجه
۳ عطاالله خسروانیعبدالمجید مجیدیامیر قاسم معینیمنوچهر آزمون کار و امور اجتماعی
۴ علینقی عالیخانیهوشنگ انصاری اقتصاد و دارایی
۵ اسماعیل ریاحیحسن زاهدیایرج وحیدیمنصور روحانی کشاورزی و منابع طبیعی
۶ حسن شالچیانجواد شهرستانیابراهیم فرحبخشیان راه و ترابری
۷ اسدالله صنیعیرضا عظیمی جنگ
۸ صفی اصفیاخداداد فرمانفرمايانعبدالمجید مجیدی وزیر ‬مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه
۹ جواد صدرعبدالرضا انصاریحسن زاهدیمحمد سامجمشید آموزگارامیر قاسم معینی کشور
۱۰ باقر عاملیمنوچهر پرتوصادق احمدیغلامرضا کیانپور دادگستری
۱۱ هادی هدایتیفرخ‌رو پارسااحمد هوشنگ‌ شریفیمنوچهر گنجی آموزش‌ و پرورش
۱۲ هوشنگ نهاوندیغلامرضا نیک پیهمایون جابری انصاری مسکن و شهرسازی
۱۳ منصور روحانیایرج وحیدیپرویز حکمت آب و برق
۱۴ مهرداد پهلبد فرهنگ و هنر
۱۵ فتح‌الله ستودهکریم معتمدی پست و تلگراف
۱۶ نصرت الله معنيانجواد منصورهوشنگ انصاریمحمد سامحميد رهنماغلامرضا کیانپورکریم پاشا بهادری اطلاعات و جهانگردی
۱۷ مجید رهنماحسین کاظم‌زادهمنوچهر شاهقلیعبدالحسین سمیعیقاسم معتمدی علوم و آموزش عالی
۱۸ عبدالعظیم ولیانرضا صدقیانی تعاون و امور روستاها
۱۹ فریدون مهدویمنوچهر تسلیمی بازرگانی
۲۰ فرخ نجم آبادی صنایع و معادن
۲۱ مهناز افخمی وزیر امور زنان
۲۲ هادی هدایتی وزیر مشاور و معاون اجرایی نخست‌وزیر
۲۳ سید ضیاءالدین شادمان وزیر مشاور و معاون پارلمانی نخست‌وزیر
۲۴ عبدالعظیم ولیان اصلاحات ارضی


نخست‌وزیری[ویرایش]

پس از ایجاد حزب رستاخیز توسط شاه، آموزگار به این حزب پیوست و در سال ۱۳۵۵ به دبیرکلی این حزب منصوب شد. پس از پایان رسیدن حکومت سیزده ساله هویدا، شاه آموزگار را در سال ۱۳۵۶ به نخست وزیری برگزید. دوران صدارت وی یک سال بود. برنامه دولت او فضای باز سیاسی، صرفه جویی، مهار کردن بحرانهای اقتصادی اعلام شده بود.

رویدادهایی که در دوران نخست وزیری دکتر جمشید آموزگار روی داد و به جریان سرنگونی حکومت پهلوی سرعت بیشتری بخشید عبارت‌اند از:

  • درگذشت آیت اله مصطفی خمینی و برگزاری مراسم ترحیم و یادبود از سوی مردم مسلمان ایران
  • چاپ مقاله ایران و استعمار سرخ و سیاه و پیامدهای آن
  • ایجاد حکومت نظامی در شهرهایی چون اصفهان
  • آتش‌سوزی سینما رکس آبادان

این رخدادها سرانجام منجر به استعفای آموزگار از نخست وزیری در چهارم شهریور و استعفا از دبیرکلی حزب رستاخیز در مهر ۱۳۵۷ شد و او در اوج انقلاب بخاطر بیماری همسر آلمانی خود کشور را به قصد آمریکا ترک کرد و از کشته شدن رهایی یافت. وی هم‌اینک در آمریکا اقامت دارد. گفتاوردی از دکتر جمشید آموزگار:

«ما [ایرانیان] توسط یونانی‌ها، عرب‌ها و مغول‌ها مورد حمله قرار گرفتیم ولی هیچگاه هویت خود را از دست ندادیم زیرا مهاجمان بیگانه همواره در میان ایرانیان فرهنگی غنی‌تر از فرهنگ خود یافته‌اند.»

پانویس[ویرایش]

  1. «جمشید آموزگار». پژوهشکده باقر العلوم. بازبینی‌شده در ۲ اکتبر ۲۰۱۴. 

مطالعه بیش‌تر[ویرایش]

مطلب برگرفته از مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، نوشتار از فاطمه معزی

پیوند به بیرون[ویرایش]

]