نُزهة المشتاق فی اختراق الآفاق[۱] کتابی است برپایهٔ جغرافیا، نوشته ابی عبدالله شریف ادریسی مراکشی، یکی از علماء و فلاسفهٔ و جغرافی‌دان قرن ششم هجری قمری. مورخین، تاریخ نوشتن این کتاب را به سال ۶۰۰ هجری قمری گزارش کرده‌اند. «نزهة المشتاق فی اختراق الآفاق» کتابی است برجسته و تنها کتاب جفرافیایی است که در سده ششم تألیف شده‌است. این کتاب در دوران حکومت پادشاه راجر دوم پادشاه سیسیل نوشته شده‌است.
کتاب شامل هفت اقلیم می‌باشد که در آن دوران معروف بوده‌اند. نویسنده ابتدا از اقلیم اول چنین می‌نویسد: این اقلیم از سمت مغرب و از جهت غربی دریایی که به بحرالظلمات معروف است شروع می‌شود. بحرالظلمات که از ماورای آن کسی آگاهی ندارد، چونکه مردم آن زمان و به دلیل راه‌نیافتن ونرسیدن به پشت این اقیانوس، اعتقاد داشتند که در پشت آن دریای عظیم دیگر هیچ‌گونه زندگانی وجود ندارد، نه از انسان و نه از آبادانی و نه از غیره. بنابراین آن را بحرالظلمات نامگذاری کردند. ومنظور از بحرالظلمات اقیانوس اطلس کنونی است.
کتاب: نُزهة المشتاق فی اختراق الآفاق به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شده‌است. دست‌نویس اصلی این کتاب که به دست‌خط شریف ادریسی در موزه ملی هامبورگ موجود است. این کتاب در غرب و اروپا به‌نام کتاب راجر، پادشاه وقت سیسیل معروف است. چونکه ادریسی پس اتمام کتاب، آن را به راجر تقدیم نموده بود. همچنین ادریسی نقشه‌ای از اقلیم‌های هفتگانه رسم و ضمیمه نموده و هم‌زمان با کتاب تقدیم به پادشاه کرده بود. شریف ادریسی در سال ۱۱۶۶ میلادی در سیسیل درگذشت و در آنجا و طبق مراسم خاصی به خاک سپرده شد. بخشی از این کتاب در سال ١٣٨٨ خورشیدی توسط بنیاد ایران شناسی، زیر نظر حسن حبیبی و با ترجمه عالی استاد عبدالمحمد آیتی و تحشیه و تعلیق امیرهوشنگ انوری با عنوان ایران در کتاب نزهةالمشتاق به فارسی منتشر شده است.http://91.98.46.102:8081/mostanadat/entesharat.aspx
