ژان بودریار

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به: ناوبری، جستجو
ژان بودریار
WikipediaBaudrillard20040612.jpg
ژان بودریار
شناسنامه
حیطه فلسفه غربی
دوره فلسفه قرن بیستم
علایق اصلی پسامدرنیته و پساساختارگرایی
زادروز ۲۷ ژوئیه ۱۹۲۹
زادگاه رنس، فرانسه
تاریخ مرگ ۶ مارس ۲۰۰۷
محل مرگ پاریس، فرانسه


ژان بودریار (به فرانسوی: Jean Baudrillard)‏ (۲۷ ژوئیه ۱۹۲۹-۶ مارس ۲۰۰۷ میلادی) جامعه‌شناس، فیلسوف، عکاس و نظریه‌پرداز پسامدرنیته و پساساختارگرایی است.

نظریات و شهرت[ویرایش]

بودریار به واسطه ایده‌هایی همچون وانموده (simulation) و ابرواقعیت یا واقعیت حاد (hyper-reality) شهرت یافت.

بودریار را به واسطه ملاحظه عجیبی که در سال ۱۹۹۱ در مورد جنگ خلیج فارس ارائه کرد نیز می‌شناسند؛ او گفت:

جنگ خلیج فارس رخ نداد

با ساخته شدن فیلم ماتریکس که سازندگانش بودریار را یکی از سرنخ‌های فکری فیلم معرفی کردند و با مباحثی که درباره جنگ خلیج فارس درگرفت نام او بیش ار پیش مطرح شد.با وجود این، بودریار چندان به سینما باور نداشت و آن را قسمی از حادواقعیت می نامید. نمونه ای از این رویکرد را می توان در دیدگاه او درباره فیلم اینک آخرالزمان مشاهده کرد. [۱]

بودریار برای نخستین بار در تاریخ گفت که انسان‌ها دیگر در زندگی خودشان هم دخالتی نمی‌کنند. در مقاله‌ای که با عنوان «بعد از خوشگذرانی چه کار می‌کنی؟» منتشر کرد به این مطلب اشاره می‌کند که چگونه نیروهای آزادشده مدرنیسم - یعنی آزادی جنسی و نژادی، آزادی بیان و الغای امتیازات طبقاتی- به تدریج در پیوند با یکدیگر «جامعه نمایشی» را ساخته‌اند و در این جامعه به ضد آن چیزی که در اصل انتظار می‌رفت بدل شده‌اند.

بودریار معتقد است جهان پسامدرن جهان وانموده است و به همین دلیل دیزنی لند و تلویزیون واقعیت‌های آمریکا را تشکیل می‌دهند. از نظر بودریار ما وارد جهان فراواقعی شده‌ایم. به عبارت دیگر، واقعیت تولید می‌شود، ولی از قدرت ما خارج است. بودریار حتی مقاله‌ای راجع به جنگ خلیج فارس در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ نوشت و اشاره کرد که این جنگ، کاملاً ساخته و پرداختهٔ رسانه ها بود و آنها چنین جنگی را برای ما تصویر کردند. آنچه که ما از واقعیت و جهان واقعی می‌بینیم در واقع تصویری است که به ما نشان داده می‌شود. رسانه به صورت دریچه نگاه ما به جهان عمل می‌کنند. حتی وقتی که در صدد مخالفت با این نظام سرمایه داری پیشرفته باشیم بلافاصله به بخشی از آن تبدیل می‌شویم. از نظر بودریار پیروی عقل ابزاری بر شیوه‌های زندگی بشری موجب انحلال سوژهٔ اجتماعی و خصوصی شدن بعد سیاسی شده‌است. این انحلال که همراه با انحلال کامل سوژهٔ هگلی به دنبال نقد نیچه‌ای از متافیزیک است، متفکران پسامدرن را به سوی نوعی نسبی‌گرایی فرهنگی سوق می‌دهد که همراه با پلورالیسمی افسون زدا سقوط ایدئولوژیها و نگرش‌های سهوگرایانه را فراهم می‌آورد. [۲]

نظریه‌های بودریار درباره تروریسم[ویرایش]

همچنین بودریار در زمان وقوع حملات ۱۱ سپتامبر با مقالهٔ «روح تروریسم: یادبود برج‌های دوقلو» این واقعه را از نگاه خود واکاوید که واکنش‌ها و انتقادات فراوانی برانگیخت.

بودریار معتقد است که تروریسم در جامعه‌ای جهانی که مبتنی بر پیش فرض نادرست چیرگی خیر بر شر است، اجتناب ناپذیر خواهد بود؛ همان پیش فرضی که از جانب آمریکا تقویت می‌شود.

آثار[ویرایش]

  • جامعه مصرفی
  • مبادله نمادین و مرگ
  • در سایهٔ اکثریت‌های خاموش
  • فوکو را فراموش کن
  • آینه تولید
  • وانموده و وانمایی
  • آمریکا
  • خلسه ارتباط
  • فریب پایان
  • اغوا
  • جنگ خلیج رخ نداد
  • نظام اشیا

پیوند به بیرون[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ژان بودریار – ریچارد جی لین- ترجمهٔ مهرداد پارسا- نشر رخداد نو- چاپ دوم
  2. موج چهارم – رامین جهانبگلو- ترجمهٔ منصور گودرزی- نشر نی- چاپ چهارم ۱۳۸۴- ص ۷۸-۷۹