خط رقاع
خط رِقاع از جمله خطوط ششگانه در خوشنویسی اسلامی است که اغلب برای مکاتبات خصوصی بر روی کاغذهایی در ابعاد کوچک و یا نگارش کتابها و جزوات عرفی و غیر مذهبی به غیر قرآن یا ادعیه رواج داشت.
تاریخچه[ویرایش]
پدیدآوردن و یا حداقل ساماندادن و منزهکردن تمامی خطوط ششگانه را از ابتکارات ابن مقله میدانند[۱]؛ اما در کتاب الفهرست اثر ابن ندیم اختراع این خط به ذوالریاستین فضل بن سهل نسبت داده شده است.[۲]
این خط از خطوط محبوب خوشنویسان عثمانی بود و توسط خوشنویس مشهور شیخ حمدالله الاماسی (درگذشت: ۹۲۶ ه.ق) اصلاحات لازم در آن صورت گرفت.[۳] این خط به تدریج توسط دیگر خوشنویسان سادهتر شد و به صورت خط رقعه درآمد که امروزه از رایجترین و متداولترین خطوطی است که در سرتاسر دنیای عرب بهکار میرود.
معنی لغوی[ویرایش]
کلمه رِقاع جمع رُقعَة است به معنی پارهها و نوشتههای مختصر[۲] و به معنی صفحهٔ کوچک است.[۳]
ویژگیها[ویرایش]
این خط از ترکیب و تغییر دو خط نسخ و ثلث ایجاد شده و شباهت بسیار زیادی به خط توقیع دارد که بیشتر برای امضاء کردن آثار بهکار میرفت. تفاوت خط توقیع با رقاع بیشتر در درشتی و ضخامت ِ بیشتر حروف نسبت به رقاع هستند و قوسها نیز کم انحناترند.
کاربرد[ویرایش]
خط رقاع بر اثر نیاز به تندنویسی و مختصرنوشتن، در مکاتبان بهکار میرفته است و اغلب بر روی کاغذهایی در ابعاد کوچک نوشته میشده و یا در نگارش کتابهای عرفی و غیر مذهبی بهکار میرفته است.
از نظر تشابه و مقایسه، جایگاه رقاع در مقابل خطوطی مانند نسخ و ثلث در خطوط ششگانه، شبیه به خط شکسته نستعلیق در مقابل خط نستعلیق در خوشنویسی ایرانی است.[۳]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
|
این یک مقالهٔ خرد پیرامون خط و تایپوگرافی است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید. |