لجستیک
آماد[۱] یا لجستیک (به انگلیسی: Logistics) یا آمادگاری [۲] یعنی مدیریت جریان کالا، اطلاعات و یا هر نوع منابع دیگر؛ مانند انرژی یا انسان‌ها بین محل تولید یا محل موجودی تا نقطه مصرف یا مورد نیاز برای برآورده کردن نیازهای مصرفی ( معمولاً در سازمان‌های نظامی). لجستیک هنر و علم به دست آوردن تولید، توزیع مواد و محصول در مکان مناسب و در مقدار مناسب است.
لجستیک شامل یکپارچه‌سازی اطلاعات، حمل و نقل، موجودی کالا، انبارداری، جابه‌جایی کالا و بسته بندی و در مواردی نیز شامل امنیت نیز می‌شود. لجستیک قسمتی از زنجیره تامین است که ارزش زمان و مکان را به آن می‌افزاید.
محتویات
اساس و ریشه لغوی[ویرایش]
این لغت ریشه‌ای یونانی دارد و در موارد نظامی برای جابجایی جنگ‌افزار، مهمات و جیره غذایی در مواقع حرکت از مکان اصلی به سمت خط مقدم استفاده می‌شود. در زبان یونانی، رومی و امپراطوری رم شرقی، نظامیانی وجود داشتند با نام LOGISTIKAS که وظیفه مسائل مالی و تقسیم مایحتاج بر عهده آنان بوده‌است.
در واژه‌نامه آکسفورد لجستیک به این صورت تعریف شده: قسمتی از علوم نظامی که وظیفه تهیه و تحویل آماد و جابجایی مواد و افراد و تجهیزات را دارد. همینطور لجستیک به صورت عمومی شاخه‌ای از علوم مهندسی است که سیستم‌های انسانی بجای سیستم‌های ماشینی ایجاد می‌کند.
گستره‌های مدیریت لجستیک عبارتند از:
- لجستیک داخل مرزهای یک کشور
- لجستیک داخلی
- لجستیک خارج از مرزهای کشور
لجستیک به کلیه فعالیت‌های هماهنگی اطلاق می‌شود که جهت بررسی، تحقیق، مطالعه و براورد نیازها و احتیاجات اولیه در زمینه وسایل و تجهیزات، ماشین‌ها و ابزارآلات، تاسیسات و قطعات از هر نوع و کلیه امور مربوط به تهیه، تولید، بیمه، نگهداری، انبارداری، توزیع، حمل و نقل، تنظیم و تهیه روش انجام کار، طراحی سیستم و دستور العمل و نظارت بر موارد فوق انجام می‌گیرد.
لجستیک نظامی[ویرایش]
سیستم یکپارچه پشتیبانی لجستیک (ILS) [۳] یکی از سیستم‌های به کاربرده شده در سازمان‌های نظامی است، برای اطمینان از سیستم ساده پشتیبانی با نگرشی به سرویس تمام عیار مشتری مداری با پائین‌ترین هزینه و با اطمینان کامل و در دسترس بودن و همچنین قابل تعمیر بودن و دیگر نیازهای تعریف شده در یک پروژه.
در لجستیک نظامی: افسران لجستیک چگونگی و زمان جابه‌جایی منابع را به محلی که مورد نیاز هستند را مدیریت می‌کنند. افرادی مانند هانیبال بارکا، الکساندر کبیر و دوک ولینگتون در منابع تاریخی به عنوان نوابغ لجستیک مطرح هستند. لجستیک را در فارسی "آمادگاری" و "آماد و پشتیبانی" نیز می‌گویند.
مدیریت لجستیک[ویرایش]
مدیریت لجستیک بعنوان نقشی در زنجیره تامین است که وظیفه‌دار طراحی، نحوه اجرا، کنترل و افزایش بهره وری کلیه فرایندهای مرتبط با ذخیره‌سازی کالا و جریان‌های جلو برنده و یا عقب رونده موثر، ارائه سرویس‌ها و یا اطلاعات مرتبط از محل تولید تانقطه مصرف به طوریکه نیازهای مشتریان را بر آورده سازد، می‌باشد.
به شخصی که بصورت حرفه‌ای در مدیریت لجستیک مشغول به کار است logistician می‌گویند.
چارتر اینستیتوی لجستیک و حمل و نقل (CILT) در ۱۹۱۹ در انگلیس تاسیس شد و رویال چارتر را درسال ۱۹۲۶ تاسیس کرد. موسسات چارتر یکی از مهمترین بخش‌ها یا موسسات در زمینه لجستیک و حمل و نقل هستند که وظیفه امتیاز دهی میزان کیفی خدمات حرفه‌ای را در مدیریت لجستیک بر عهده دارند.
رشته های گرایش لجستیکی در دانشگاه های ایران[ویرایش]
- در سال ۱۳۸۷ در دانشگاه صنعتی امیرکبیر دانشکده مهندسی صنایع و سیستم‌های مدیریت ایجاد شد.هم اکنون جز پرطرفدارترین گرایش‌های مهندسی صنایع در کنکور کارشناسی ارشد می‌باشد.
- در سال ۱۳۹۴ مرکز علمی کاربردی شهید دستواره در مقطع کارشناسی رشته " مدیریت لجستیک گرایش بازرگانی " و در سال ۱۳۹۱ مقطع فوق دیپلم رشته " کاردانی حرفه ای مدیریت لجستیک و زنجیره تامین " را ایجاد کرد. در حال حاضر این مرکز به صورت تخصصی به برگزاری سمینارهای لجستیکی به همراه دانشگاه های دیگر نیز می پردازد.
منابع[ویرایش]
- ↑ «آماد» [علوم نظامی] هم‌ارزِ «لجستیک» (به انگلیسی: logistics)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی و زیر نظر غلامعلی حدادعادل، «لاتین»، در دفتر نهم، فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان، تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۱۸-۷ (ذیل سرواژهٔ logistics)
- ↑ گاهی پشتیبانی (مانند وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح) و تدارکات هم نامیده می‌شود
- ↑ «Integrated Logistics Support»
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Logistics»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۱۲ آوریل ۲۰۰۹).
مرکز علمی کاربردی شهید دستواره
|
